Ba "Giang Hồ"

Tôi đến phi trường với tấm lòng chĩu nặng lo buồn, mặc dù đã biết trước những điều này sẽ đến. Ba tôi bị ung thư gan, khi phát hiện ra thì căn bệnh phát triển theo chiều hướng xấu rất mau lẹ, mỗi ngày gia đình nhận thêm vài thông tin buồn từ các bác sĩ, không còn hi vọng gì…

Tôi dự tính cuối tuần này sẽ mua vé máy bay về thăm ba nhưng dường như không kịp nữa, tôi nhận được điện thoại của má báo và phải về gấp rút ngay hôm nay để gặp mặt ba lần cuối.Ba đang chờ đợi tôi, đứa con gái lớn nhất của ba và gần gũi với ba trong những tháng năm dài thơ ấu..

Ngồi vào máy bay tôi chỉ biết cầu mong cho chuyến bay vượt không gian mấy tiếng đồng hồ sẽ trôi qua thật mau để đưa tôi về bên ba.


*******

Ngày xưa, khi tôi còn là một con bé, tôi thân thiết với cha lắm, vì tôi là đứa con duy nhất. Má sanh tôi ra vài năm sau thì ốm yếu, đau bệnh gì đó không thể mang thai sinh đẻ được nữa. Má buồn rầu lắm vì e ngại không có con trai cho ba nối dõi tông đường

Ba nhiều lần nói cho má vui lòng:

- Con nhỏ này là con cầu tự của tôi mà, mình đừng lo chi cho mệt, sau này con nó đẻ ra sẽ là cháu đích tôn của mình, cháu nội, cháu ngoại cũng là ruột gìa máu mủ của mình chứ ai.

Nghiễm nhiên ba coi tôi như một thằng con trai, đi đâu ba cũng dắt tôi theo, như mỗi sáng ra tiệm cà phê của chú Lù ở đầu hẻm, ba ngồi nhâm nhi tách cà phê đen ngòm và hút thuốc, còn tôi ung dung điểm tâm với chiếc bánh bao nhân thịt nóng hổi. Khi ra về ba lại mua thêm chiếc bánh bao nóng hổi khác cho má ở nhà.

Ba làm thợ xây cho mấy ông cai thầu, lương ba cọc ba đồng mà thỉnh thoảng vẫn phải đi xa khỏi thành phố vì nhu cầu của công việc, còn má ở nhà quán xuyến một cửa hàng tạp hóa đông khách, háng bán đủ thứ, lại còn thêm vài món má tự làm như muối dưa chua, cà pháo, chưng nước màu dừa, làm mắm, nên cửa hàng tạp hóa kiêm luôn vài món thức ăn bình dân cho các gia đình trong xóm.

Má tôi chết vì bệnh ung thư cổ tử cung, năm ấy tôi mới 8 tuổi.

Thế là hai cha con tôi sống thui thủi trong căn nhà đã vắng đi hình bóng người đàn bà, dù chỉ là một người đàn bà đau yếu thường xuyên nhưng cũng có hơi ấm một mái gia đình, có khói bếp, có tiếng nói cười….

Buồn chán vì mất đi người vợ hiền đảm đang và vì thương tôi bé bỏng không ai chăm sóc, ba tôi đã từ chối những lần phải đi xây cất xa nhà, nên lợi tức càng ngày càng kém. Ba như chiếc kiềng ba chân bỗng bị gãy đi một chân, chông chênh muốn đổ.

Ba sinh ra cờ bạc và nhậu nhẹt, số tiền dành dụm ít ỏi của gia đình dần dần biến mất. Hai cha con tôi là một trong những nhà nghèo mạt rệp trong khu xóm.

Ba thường khoác vào người chiếc áo sơ mi ca rô, chiếc quần jean cũ mèm để tếch ra ngoài đường, đến một đám nhậu hay một sòng bài con nào đó. Trong xóm này có mấy sòng tôi đều thuộc hết, mỗi lần tìm ba tôi cứ đi vòng vòng là sẽ thấy ba. Khi vừa thấy tôi thò mặt vào, các tay bài bạn ba ai cũng biết mặt biết tên tôi, đã kêu lên trêu chọc:

- Ê, kiếm ba về cho má…nhỏ hả?

Tức thì tôi không hài lòng đáp:

- Dạ, đâu có má nhỏ nào, con kêu ba về đi ngủ mai còn đi làm. Khuya qúa rồi.

Một người khác:

- Ba Giang mày là ba Giang…hồ, khỏi cần kiếm con ơi, khi nào chán thì ba sẽ về…

Thật ra ba tôi tên là Giang, nhưng trong đám bạn bè bài bạc, ăn nhậu của ba đã gọi ba là “Giang Hồ”, vì cả ngày lẫn đêm ba đều lang bang ở ngoài đường hơn là ở nhà. Riết rồi lối xóm cũng cứ thế mà gọi tên ba.

Dù ham mê bài bạc nhưng ba cũng lịch sự với con, ba hay nháy mắt âu yếm năn nỉ tôi:

- Con gái, chờ ba chơi hết ván này nghe?

Tôi sà xuống chiếu bạc, ngồi cạnh ba nhìn vào từng lá bài của ba dù tôi không hiểu gì, nhưng trong bụng cứ thầm cầu mong những lá bài này sẽ làm cho ba thắng nhiều tiền.

Khi hai cha con ra khỏi sòng bài, đêm đã khuya, con đường hẻm về nhà có một hàng bán khô nướng về đêm, là một bàn thấp kê dưới một cột điện sáng choang, chị bán hàng thỉnh thoảng quạt bếp cho than hồng lên mỗi khi cần nướng khô cho khách, và mùi khô nướng thơm ngát mũi, ai đi qua mà không thèm thuồng chỉ muốn dừng chân.

Ba biết tôi thích ăn mấy món khô nướng, nên dù khuya cỡ nào, dù tiền trong túi còn hay hết ba cũng dắt tôi tấp vào hàng.

Hai cha con ngồi xuống chiếc ghế thấp quanh bàn, ba kêu cho ba một ly rượu đế Gò Đen nhỏ và một miếng mực nướng, còn tôi, lúc nào cũng tham lam và hoa mắt trước những món khô đủ loại bày trên bàn, vì món nào tôi cũng muốn ăn, cả trái trứng vịt lộn nóng hổi, rắc muối tiêu ăn với rau răm. Tôi muốn ăn…tất cả.

Hôm nào biết ba ăn bài, tôi làm sang ăn trứng vịt lộn và thêm miếng khô mực nướng thơm phức chấm tương đen tương đỏ cho thật nhiều ớt cay, vừa ăn vừa hít hà sung sướng.

Hôm nào thấy ba thua bài sạch túi, tôi không nỡ ăn sang sợ tốn tiền ba, chỉ kêu một miếng khô cá đuối rẻ tiền mà …to, cái búa của chị hàng khô gĩa lên miếng cá đuối nướng tưng tưng lên vì thịt cá đuối khô và dai, nhưng giã xong thịt nó tơi bông ra nhai trong miệng rất đậm đà, cũng chấm tương đen tương đỏ, cũng thơm phức ngon lành.

Khi ấy ba sẽ kêu chủ hàng ghi sổ, bữa khác trả…

Ăn xong, cha có chút mùi rượu, con có vị tương cay trên đôi môi còn thèm thuồng, ba dắt tay tôi, trong ánh đèn điện soi sáng một khỏang đường, bóng hai cha con liêu xiêu về trong đêm vắng.

Những ngày cuối tuần ba cũng không ở nhà, ba đi cả ban ngày luôn. Xóm tôi ở đi ra đầu đường là băng qua một con đường nhựa, bên kia đường là một nghĩa trang lớn, sau nghĩa trang đó là một khu làng xóm khác, nhà quê hơn bên xóm tôi, dù chẳng cách nhau bao xa.

Người ta vẫn gọi bên ấy là xóm Mô.

Xóm Mô nằm sát phía sau của phi trường Tân Sơn Nhất, chỉ cách nhau mấy lượt hàng rào kẽm gai và những buị cây cỏ rậm rạp hoang sơ. Dân xóm Mô làm nghề vườn, trồng rau và chăn nuôi. Còn bên xóm tôi là khu bình dân lao động, cả hai xóm có điểm giống nhau là nhiều nhà nghèo.

Ba tôi hay qua đó để chơi thảy “bun”, vì xóm Mô có nhiều con đường làng rộng rãi bằng đất có nhiều cát rất thích hợp cho trò chơi này. Những trái “bun” đều bằng sắt, nặng nề, trước hết họ thảy một cục “bun” nhỏ như trái banh tennis ra thật xa về phía trước để làm chuẩn, sau đó mỗi người lần lượt thay phiên nhau thảy từng trái “bun” lớn hơn, bằng cỡ trái cam, đến càng gần trái “bun” chuẩn càng có điểm. Ai thảy trái “bun” lớn xa hơn thì thua điểm. Họ có thể thảy “bun” tống khứ trái “bun” của người khác để giành vị trí gần tiêu điểm hơn, nên cuộc chơi càng lúc càng gay cấn, ác liệt.

Ba rất mê thích trò chơi này. Và tôi không bao giờ bỏ lỡ dịp theo ba sang xóm Mô, từ ngoài nghĩa địa tôi đi vào xóm bằng con đường đất, là tới một khu đất trống, dọc theo là mấy lũy tre xanh, có con trâu cột bên bụi tre đang thảnh thơi nhai rơm hay trâu đang nằm nghỉ ngơi hóng mát.

Tôi thích nghịch ngợm, lượm mấy lá tre khô thảy cho trâu xem nó có …ngu không, có ăn lá tre khô thay rơm khô không?, hay tôi chơi với lũ trẻ xóm Mô, chơi chạy đuổi bắt, chơi lò cò, chơi tạt lon.v..v.. chán chê tôi chạy lại chỗ chơi “bun” của ba, tôi đứng chen lấn với đám đông để xem cuộc thảy “bun” bất phân thắng bại khi hai người thảy hai cục “bun” gần cục “bun” nhỏ, khỏang cách tương đương nhau, mắt nhìn khó đoán được. Tôi đã từng tà lanh chạy đi nhặt mấy cọng rơm khô vất vưởng trên đường, cạnh mấy con trâu, đưa cho ba để đo cho chính xác.

Nếu ba thua, tôi đợi cho ba chơi thêm ván sau, và đứng tại chỗ theo dõi, hồi hộp cầu mong cho ba thắng.

Ngày nào từ xóm Mô về chân tay, quần áo tôi cũng dính đầy cát bụi, tôi thường lười không tắm, buổi tối chỉ phủi phủi hai chân vào nhau, coi như sạch sẽ, vô tư lên giường ngủ .

Ba tôi càng ngày càng ăn chơi đủ thứ, làm ra đồng nào “xào” luôn đồng đó, mỗi khi bên xóm Mô không có đám chơi “bun” thì ba nhảy qua đám đá gà. Ba chơi thứ gì tôi rành về thứ đó ngay.

Hai cha con như thày và trò trên con đường đời, trên con đường ăn chơi chưa hề rời nhau..

Nhưng cũng có hôm ba không có nơi chốn nào để đi, ba nằm chèo queo ở nhà, là lúc cha con tâm tình:

- Con ơi, ráng học cho chăm cho giỏi, có chữ nghĩa lớn lên không khổ như ba.

Tôi học dốt lại lười, với lại chiều tối về nhà không có ba tôi cô độc, tủi thân, chỉ học bài qua loa lấy lệ là gấp tập vở lại chạy đi tìm ba, những chốn ấy vui hơn..

Đi học với tôi là một cực hình, tôi thường lấy cớ đau bụng, nhức đầu để nghỉ học. Ba buồn tôi về chuyện này lắm, nhưng thương con, chiều con qúa ba đành chịu thua và làm ngơ. Tôi học dốt bị ở lại lớp, tôi mắc cở đòi nghỉ học luôn nhưng ba không cho nên tôi đi học cho có lệ, thường đứng chót bảng trong lớp.

Tôi nũng nịu lắc đầu:

- Khỏi cần, con nghèo như ba cũng được, miễn là ba đâu con theo đó nè…con thích theo ba vô bàn nhậu, ăn ké mồi của ba, theo ba vô sòng bài hốt tiền giùm khi ba thắng, rồi hai cha con mình đi ăn tiệm vui thấy mồ luôn.

- Những hôm ba thua hay không tiền thì buồn lắm con à…Con từng ăn mì gói, hay khoai lang trừ cơm mà không ớn sao?

Tôi bắt chước một câu nói đã thuộc lòng từ mấy ông bợm nhậu của ba đã từng nói:

- “ Kệ bà nó, cuộc đời lên voi xuống chó ” mà ba.

Trong đầu óc non nớt ngây thơ của tôi, tôi thấy thế là đủ hạnh phúc rồi

Ở xóm, đứa trẻ nào mà cãi nhau hay đánh nhau với tôi là coi như…tới số, vì ba luôn bênh vực tôi bất kể phải trái. Ba tới nhà đối phương của tôi hung hăng làm dữ, nhất là khi uống rượu vào thì ba càng nóng máu hơn.

Thằng Minh lé đánh tôi sưng u một cục trên trán, má nó đã biết điều dẫn nó sang tận nhà tôi hết lời xin lỗi cha con tôi, dù thực ra tôi cũng chẳng vừa, cũng túm áo đánh lại thằng Minh và chửi xa xả cả cha mẹ ông bà nhà nó bằng những lời độc địa.

Khi má thằng Minh dắt con ra về khỏi cửa nhà tôi, tôi đắc thắng vênh mặt đi theo ra tới cửa và nghe thấy má nó cằn nhằn con:

- Lần sau mày chừa đụng tới con nhà Giang Hồ này, nghe chưa? Con chả như vàng như ngọc, đụng tới nó là không yên đâu.

Tôi đã khoái chí vì thấy người ta “kính sợ” ba tôi như vậy đó, tôi được ba thương yêu, che chở vì như má thằng Minh đã nói tôi là vàng ngọc của ba tôi.

Xóm tôi có cô thợ may, chưa bao giờ lấy chồng, chẳng hiểu sao cô thương tôi quá chừng, thỉnh thoảng cô Hoa vẫy tôi lại cho gói bánh hay bịch chè, chắc là cô mua sẵn chỉ đợi tôi đi qua là cho. Nhưng một hôm cô không đưa tôi món đồ ăn như thường lệ, mà một gói to hơn, cô dặn dò:

- Con mang bộ quần áo này về cho ba Giang nghe..

Chỉ có cô Hoa là trân trọng gọi ba tôi là Giang, không là “Giang Hồ” như những người khác. Tôi ngạc nhiên:

- Ủa, ba con đặt may quần áo tiệm cô hả?

Cô Hoa bối rối:

- Con cứ mang về là ba hiểu mà..

Tôi thắc mắc:

- Nhưng sao chỉ có quần áo cho ba còn của con không có ?

Cô Hoa hứa hẹn:

- Bảo đảm mấy ngày nữa con cũng sẽ có một bộ đồ đẹp. Chịu chưa ?

Tôi vui thích ôm gói quần áo chạy như bay về nhà khoe ba. Nét mặt ba vui vui, tôi nghĩ là ba đã ưng ý bộ đồ này.

Rồi tôi cũng có bộ quần áo như cô Hoa đã hứa, cô Hoa hay sang nhà tôi chơi, ba cũng hay sang nhà cô Hoa. Từ ngày đó ba ít đi hoang hơn, chăm chỉ đi làm và ở nhà.

Một buổi chập tối ba dẫn tôi sang nhà cô Hoa, dường như hai người đã hẹn nhau trước, cô Hoa đóng cửa tiệm may sớm, đón cha con tôi vào nhà. Cô Hoa trịnh trọng rót nước trà và lấy bánh ngọt ra:

- Mời anh Giang ăn bánh, uống trà.…

Quay sang tôi, cô Hoa trìu mến:

- Con ăn bánh ngọt đi, có nước ngọt cho con nè…

Ba tôi vào đề ngay:

- Cô Hoa à, tôi muốn bàn với cô một chuyện quan trọng, nếu cô thương yêu tôi thì thương yêu luôn con gái tôi được không? Có như vậy tôi mới vui vẻ mà kết duyên cùng cô, còn không thì thà tôi ở gía. ..

Cô Hoa cảm động và mau mắn đáp:

- Anh Giang, em thương anh và thương con anh như con em mà. Tội nghiệp con nhỏ mồ côi mẹ từ nhỏ, ai nỡ lòng nào ghét bỏ …

Thế là sau đó ba và cô Hoa chính thức về ở với nhau sau một đám cưới nhỏ mời họ hàng và những người hàng xóm. Năm ấy tôi 12 tuổi.

Có cô Hoa như có phép nhiệm màu, ba đã dần dần bỏ nhậu nhẹt, bài bạc và đi làm thợ xây cất rất đều đặn, kể cả phải đi xa nhà năm bảy bữa hay một tháng. Ba yên chí vì ở nhà đã có cô Hoa lo cho tôi.

Qủa tình cô Hoa rất thương yêu tôi, dù có mặt ba ở nhà hay dù ba đi làm xa, thì lúc nào cô Hoa cũng đối xử như nhau. Cô gọi tôi là “con” và xưng “má”, dần dần tôi cũng gọi cô Hoa là “má” một cách tự nhiên từ đáy lòng.

Hai đứa em trai cùng cha khác mẹ của tôi lần lượt ra đời.

Biến cố 1975, gia đình tôi may mắn xuống tàu trong dòng người di tản và được định cư ở Mỹ.

Ba má tôi xin đi làm hãng xưởng ngay để nuôi ba chị em chúng tôi, tôi tuy là con lớn nhất nhà nhưng tuổi đời 16, học tiếp thì không có khả năng, đi làm thì chưa đủ tuổi. Ba má cho tôi đi học tiếng Anh còn hơn ngồi không ở nhà.

Hai đứa em cùng cha khác mẹ của tôi đã lớn lên ở Mỹ và ăn học nên người, cả hai đều tốt nghiệp đại học làm kỹ sư và vợ con yên ổn. Tôi cũng lập gia đình.

Ba đứa con như ba cánh chim đã tung cánh rời tổ ấm của cha mẹ, lập tổ ấm của riêng mình. Chúng tôi mỗi người ở một nơi nhưng sự liên hệ với ba má, với chị em vẫn gắn bó với nhau..


*******

Tôi tất tả đi vào bệnh viện, hai em trai tôi cũng đã về, cả nhà thay phiên nhau luôn ở bên ba. Ba đã dặn dò nhắn nhủ vợ con xong, chỉ còn mình tôi.

Tôi nhào tới ôm lấy tấm thân gày guộc của ba nghẹn ngào:

- Ba ơi, con đây…

Ba hé mắt cố nhìn thấy mặt của tôi và yếu ớt đáp lại:

- Giờ phút này…có đông đủ vợ con…ba mãn nguyện lắm rồi, riêng với con, ba chỉ muốn nói lời cuối cùng là ba xin lỗi con thời thơ ấu cực khổ…con có giận hờn gì ba không?

- Sao ba lại nói thế? Con luôn hạnh phúc sung sướng khi được ở bên ba mà.

- Nhưng con thiệt thòi…thời đó ba hư quá, chỉ biết ăn chơi mà không lo được gì cho con…chuyện học hành không đến nơi đến chốn…tha lỗi cho ba…

Tôi khóc nức nở lên:

- Không bao giờ ba có lỗi với con hết. Quãng đời thơ ấu ấy con thương nhớ mãi cho tới bây giờ…

Đôi môi khô héo của Ba cố mỉm cười, ba không còn sức để nói thêm gì nữa. Ba tôi thiêm thiếp đi vào hôn mê.

Buổi tối ba tôi đã vĩnh viễn ra đi trước sự chứng kiến của những người thân vây quanh. Má Hoa là người đầu tiên vuốt mắt cho ba, người đàn ông, người chồng mà má đã hết lòng yêu thương.

Khi đến phiên tôi vuốt mắt cho ba, nhìn khuôn mặt ba thanh thản, tôi tin là ba đã vui lòng, vì ba biết chắc rằng vợ con đã yêu thương ba, kể cả tôi, đứa con gái gần gũi với ba qua đoạn đường ấu thơ nghèo khó nhất.

Ba Giang, ba Giang Hồ của tôi vẫn là cái tên đẹp mà tôi yêu qúy mãi.

Nguyễn Thị Thanh Dương.

Đêm Giao Thừa

    

à Liên ngẩng đầu lên nhìn kim đồng hồ chỉ hơn bảy giờ. Bầu trời qua cánh cửa sổ còn lờ mờ. Buổi sáng thật yên lặng. Chồng bà đã đi làm. Có tiếng mưa rơi nhẹ trên mái nhà. Mùa Tết năm nào cũng mưa, tuyết, hoặc thật lạnh lẽo, không có nắng ấm như xuân xưa trên quê hương. Thời tiết tháng hai vùng Hoa Thịnh Đốn là như vậy!
Bà bước xuống giường, mở máy vi tính để nó tự động tải nhu liệu xuống trong lúc bà làm vệ sinh buổi sáng. Bà bấm nút hai ba lần, màn hình vẫn bất động. À, bà quên nó đã bị trục trặc từ tối hôm qua. Bà hành động theo thói quen nên không suy nghĩ. Bà cũng nhớ đã điện thoại cho thằng cháu gọi bằng dì, nhờ chiều nay đến sửa máy...

Mỗi năm trước Tết, nhà cửa thường đuợc trang trí rộn ràng với những câu đối bằng khung đỏ chữ vàng, hoa cúc, bánh mứt… còn thiếu món nào thì mấy em gái hoặc em dâu đem đến sau. Năm nay nhà yên như tờ. Bà không thiết tha làm gì hết. Bà cũng không cho đám em út, vợ chồng, con cái tụi nó tới họp mặt đón giao thừa như mọi năm. Bà đang giận!

Đầu đuôi cũng tại con Thủy, đứa con đầu lòng của bà, có thằng bồ người Nam Mỹ. Bà không thích đàn ông người Nam Mỹ. Bà cấm không cho nó lai vãng đến nhà. Đời sống con Thuỷ cũng không lấy gì êm ả. Nó li dị, có con nhỏ. Bà đem cháu ngoại về nuôi dưỡng lúc con bé mới lên hai, thấm thoát đã mười hai năm. Cấm con Thủy đem bạn trai tới nhà thì tụi nó xách gói đi mướn chỗ khác để sống chung, bắt luôn cả cháu ngoại của bà theo.

Bà có thành kiến với đàn ông người Nam Mỹ. Lúc con Thủy mới mười chín tuổi, nó đã từng chống lại sự ngăn cản của bà, bỏ học, lấy chồng là dân vùng đó. Thằng chồng nó lăng nhăng, bồ bịch, có con với người khác trong khi vẫn còn hôn thú với con Thủy. Hai mẹ con dọn về nhà bà sau khi li dị. Chuyện đã rồi, thương con, bà chấp nhận cho nó về, khuyến khích nó đi học lại. Bà nghỉ làm, ở nhà giữ cháu nhỏ để con gái rảnh rang đi học.

Bà tưởng một lần lầm lỡ đã quá đủ, ai ngờ học hành xong xuôi, con Thủy lại lao đầu vào cuộc tình với một người đàn ông Nam Mỹ khác. Bà không muốn tỏ ra kỳ thị và cố gắng thông cảm với con nhưng khó quá. Vấn đề ngoại tình của đàn ông Nam Mỹ dường như do nếp sống văn hóa của họ; thích chinh phục phụ nữ bất kể trong hoặc ngoài hôn nhân, giống như đàn ông Tây Ban Nha. Nhằm thỏa mãn mặc cảm giống đực, họ xun xoe, lượn quanh phụ nữ chẳng khác gì những con hồng hạc bị kích thích lúc chớm xuân. Có lẽ sau bốn thế kỷ bị người Tây Ban Nha đô hộ, họ đã bị mẫu quốc đồng hoá.

Đám em út ít khi nào làm trái ý bà. Vậy mà gần đây, mỗi khi họp mặt gia đình cứ mời hai đứa nó tới chơi. Thậm chí còn tổ chức đám hỏi cho con Thuỷ mà không thông qua bà một tiếng. Bà giận lắm. Giận tụi nó dám chen vô nội bộ gia đình bà, còn giúp đỡ, khuyến khích cho hai đứa kia gần nhau. Bà đã lên tiếng cảnh cáo các em, nếu còn tiếp tục thì đừng bao giờ đặt chân lên thềm cửa nhà bà. Đám em nghĩ bà quá khắt khe với con cái nên làm ngơ như không nghe.

Từ khi đứa cháu ngoại đi theo má nó, nhà trống trơn. Mười mấy năm hai bà cháu quấn quít nhau, tự nhiên không còn nữa, cảnh nhà đối với bà thật là buồn. Càng buồn bà càng đâm ra giận hơn… ***

Phần mềm của máy vi tính bị vi rút phá hoại. Loay hoay đến mười giờ đêm mới sửa xong, thằng cháu còn chần chờ chưa muốn về. Bà hỏi:
-Cháu cần sửa thêm gì nữa hả?
Thằng Tính ngần ngừ:
-Thưa dì, không ạ. Cháu muốn hỏi dì chuyện họp mặt gia đình đêm giao thừa đó mà.
 -Ừ, thì không họp gì hết. Bà trả lời ngắn gọn làm thằng cháu hơi bối rối.
-Cháu biết ai cũng buồn chuyện này hết. Chính cháu cũng buồn nữa huống chi má cháu và mấy dì, mấy cậu. Giọng bà đầy giận dỗi: -Không họp ở nhà dì thì họp ở nhà má cháu, có sao đâu.
-Thưa dì, không giản dị vậy đâu. Thằng Tính nuốt nước bọt xong nói tiếp:
-Họp ở nhà dì đã thành một truyền thống. Con đã trên ba mươi, từ nhỏ tới giờ chỉ biết đêm giao thừa là tới nhà dì. Buổi họp mặt đêm giao thừa đem lại sự ấm cúng cho đại gia đình mình. Nó như sợi dây kết nối bốn thế hệ. Ông ngoại mới chết, còn lại ba đời. Bà không bao giờ nghĩ thằng cháu sinh ra ở Mỹ lại có những suy nghĩ như vậy. Nó tiếp tục:
-Má cháu kể ngày xưa ở Việt Nam, dì đi làm xa, nếu dì không về là nhà không có không khí Tết. Bà ngoại mất sớm. Ông ngoại là đàn ông không tạo được sự ấm cúng trong gia đình như kho nồi thịt, nấu nồi chè chẳng hạn. Má cháu với các dì cậu còn quá nhỏ để bảo lãnh phần Tết. Tuổi dì mới trên dưới hai mươi nhưng dì như người mẹ thứ hai vậy.
-Làm sao có thể là người mẹ thứ hai khi dì đi làm xa, mỗi năm chỉ về thăm có đôi ba lần?
-Dì về không thường nhưng dì lo liệu cho kinh tế gia đình. Dì không có công sinh thành nhưng có công nuôi dưỡng. Lương hằng tháng của ông ngoại chỉ đủ mua một tạ gạo, tất cả chi phí còn lại như học phí cho các em, thức ăn mỗi ngày đều từ tay dì hết. Má cháu kể thêm, tới mùa Tết, má và các dì cậu chờ dì về để đi mua quần áo mới, mua bánh mứt, trái cây… Tết không có dì chỉ vỏn vẹn có bánh tét ông ngoại gói… Bà ngồi thừ ra, nhớ lại hoàn cảnh gia đình hồi nhỏ. Má bà bịnh rồi chết lúc bà mới mười bốn tuổi. Bầy em sáu đứa, nhỏ nhất hai tuổi. Má chăn nuôi, buôn bán góp vô kinh tế gia đình nên đời sống tạm đủ. Má mất đi, lương ba không thấm vào đâu. Một thời gian sau ba lấy vợ lại, có con riêng. Bà thôi học năm lớp chín đi làm kiếm tiền phụ giúp gia đình. Nhờ bạn bè giới thiệu, bà đi hát cho chương trình Xây Dựng Nông Thôn Đà Lạt vài năm. Sau đó xin vô sở Mỹ làm thời khoá biểu máy bay, lương tháng gấp năm lần lương công chức cùng thời. Vừa làm vừa học ban đêm, bà đã thi đỗ tú tài cùng lúc với bạn bè cùng lứa. Bà ghi tên tiếp tục học luật hàm thụ Sài Gòn. Mỗi khi bài vở, công ăn việc làm cho phép, và máy bay trực thăng có chỗ trống vào cuối tuần, bà nắm lấy cơ hội về thăm nhà vài ba tiếng đồng hồ hoặc qua đêm. Bà nhớ sự vui mừng của bầy em lắm chứ. Thường thường bà mua kẹo cao su, sô cô la, đồ hộp… ở PX của lính Mỹ làm quà cho ba và đám em. Những khuôn mặt rạng rỡ khi thấy chị mình về làm bà ấm lòng biết bao nhiêu. Đầu tháng ba năm bảy lăm, thời thế hỗn loạn, từng đoàn người từ thành phố Đà Lạt lũ lượt di tản. Họ bồng bế nhau ra đi bằng xe hơi, xe đò, xe gắn máy, xe đạp, đi bộ… Đang làm việc ở Nha Trang, tìm máy bay về nhà không được, bà một thân một mình mướn nguyên chiếc xe đò về Đà Lạt, đón gia đình xuống Nha Trang. Giữa tháng ba, thành phố Nha Trang bắt đầu lộn xộn, bà nhờ máy bay quân sự Mỹ đưa cả nhà vô Sài Gòn. Khi tình hình ở Sài Gòn không ổn bà lại đưa cả bầy em vô toà đại sứ Mỹ, rồi phi trường Tân Sơn Nhất, rồi Guam, rồi trại Pendleton California, rồi định cư ở tiểu bang Virginia. Lúc đó bà mới hai mươi ba tuổi. Dì ghẻ đang tới thời kỳ sinh nở nên ba ở lại Sài Gòn. Mười năm sau bà mới bảo lãnh ba, dì ghẻ và mấy em qua Mỹ được. Thằng cháu nói bà là người mẹ thứ hai cho các em cũng không sai. Chín năm ở Việt Nam sau khi má mất, gần bốn mươi năm ở Mỹ, những quyết định lớn như học hành, mua nhà, gả chồng, cưới vợ cho đám em đều có ý kiến hoặc quyết định từ bà. Bây giờ tất cả tóc đã lấm tấm sương mà bà vẫn còn giữ vai trò bảo bọc, lo lắng... Giọng thằng Tính vẫn đều đều bên tai: -Má cháu nói sự hy sinh của dì không sao đền đáp cho vừa. Thí dụ, có cơ hội đi du học ở Mỹ, dì từ chối; có lời cầu hôn dì cũng không nhận vì kinh tế gia đình tuỳ thuộc vào dì quá nhiều... Quả vậy, lúc mới đậu tú tài xong, nhờ làm sở Mỹ, tiếng Anh khá giỏi. Ông xếp thấy bà thông minh, lanh lợi, tỏ ý muốn đài thọ cho bà qua Mỹ học chung với con gái ông ta ở Texas. Một cơ hội ngàn vàng nhưng suy đi nghĩ lại về đám em chắc phải nghỉ học để kiếm tiền lo thân, bà đành từ chối. Chuyện tình duyên gia đạo bà còn nhớ rõ lắm chứ. Luật sư Thông ngỏ lời cầu hôn. Bà ngại trách nhiệm làm vợ, làm mẹ, sẽ phải nghỉ việc, không có tiền giúp đỡ gia đình. Bà lần lữa rồi cuộc tình tan vỡ vì biến cố ba mươi tháng tư. -Má cháu nói nhiều người trong trường hợp như dì có phương tiện, có giấy tờ hợp lệ để di tản thì dắt theo bạn trai. Còn dì, dì mang đám em đi, trách nhiệm thật nặng nề. Chợt nhớ lại lý do tại sao không họp giao thừa ở nhà bà. Bà nói: -Dì hiểu cháu chứ, nhưng dì không hài lòng với cách cư xử của má cháu và các dì cậu về con Thủy. Thằng cháu ngập ngừng: -Cháu xin lỗi dì. Cháu thì lại đồng ý với má cháu chuyện chị Thủy. Bà có vẻ bắt đầu khó chịu: -Có gì mà đồng ý chứ. Con Thủy theo trai mà cháu cho là phải à? Thằng cháu cẩn thận hơn trước khi trả lời: -Cháu sẽ cắt nghĩa ý cháu nhưng xin dì đừng giận. -Cháu cứ nói! -Cháu nghĩ chị Thủy trải qua quá nhiều thử thách trong đời sống, cả thể xác cũng như tinh thần, sống chết không biết ngày nào. Chị ấy có chút hạnh phúc thì nên để chị ấy hưởng. Bà chợt nghĩ tới bịnh tình của con Thủy. Nó bị tiểu đường bẩm sinh cách đây hai mươi bảy năm lúc mới lên tám, mỗi ngày phải lấy máu và thử máu ba lần rồi chích insulin. Vài năm gần đây thận suy, mắt kém phải làm phẫu thuật thay lá mía, xong phải uống thuốc chống phản ứng của cơ thể. Nó ra vô nhà thương như cơm bữa. Thay lá mía, theo thống kê, thì chỉ sống thêm chừng mười năm trừ khi thay lại cái mới. Bà vẫn không thích thằng bồ của nó: -Con Thủy bịnh nhưng có ăn nhằm gì tới thằng Juan đâu. -Thưa dì, anh Juan lo lắng cho chị Thủy chu đáo lắm. Bà bực bội: -Bộ dì không lo cho nó à? Từ ngày con Thủy mắt kém không lái xe được, bà mướn cho nó căn phòng gần trạm xe điện để tiện đi làm. Vợ chồng bà bán nhà cũ và mua nhà gần đó để dễ bề đưa đón con đi bác sĩ. Căn nhà cũ chứa đựng bao nhiêu kỷ niệm vui buồn, chồng bà không muốn rời nó nếu không vì bệnh tình của con. Sau khi bán nhà và dọn nhà thì nó bắt đầu thân với thằng Juan. -Dì lo được chứ, nhưng không giống như anh Juan. Tình cảm từ cha mẹ khác với tình yêu trai gái. Chị Thủy năm nay hơn ba mươi. Cháu nghĩ chị ấy cũng mong có một mái ấm riêng. Anh Juan đi làm, mỗi ngày chịu khó đưa đón chị Thủy ở trạm xe điện hoặc đưa chị ấy đi tới sở; đi bác sĩ hoặc đi bệnh viện anh Juan cũng chu đáo như vậy. Lúc chị Thủy phải giải phẫu thay lá mía, đêm nào anh Juan cũng trực cả đêm ở nhà thương. Dì còn nhớ không? Lẽ dĩ nhiên là bà nhớ thời gian con Thủy nằm ở bệnh viện. Bà công nhận là thằng Juan chăm chút cho con Thủy từng li từng tí trong khoảng thời gian đó. Bây giờ khi tới thăm bà vào lúc trời chạng vạng tối, con Thủy mắt kém không thấy rõ, thằng Juan dắt nó đến tận cửa rồi lủi thủi trở lại xe ngồi chờ. Khi con Thủy muốn về, nó dìu con gái bà xuống từng bậc cấp rồi dìu lên xe cẩn thận lắm. -Cháu thấy sức khỏe của chị Thủy như vậy mà anh Juan vẫn đem lòng yêu mến, đáng quí lắm. Từ ngày có anh Juan bên cạnh, chị ấy tươi hẳn lên. Tâm bà có vẻ dịu xuống khi nghe thằng cháu phân tích. Bà vẫn còn hờn chuyện đám em tổ chức đám hỏi cho con Thủy mà không thông qua bà. Bà thẳng thắn nói cho thằng Tính nghe. Nó cười cười: -Dì à, dì đã cấm không cho anh Juan tới nhà, lẽ nào dì lại cho tổ chức. Má cháu và mấy dì cậu làm theo sự khẩn khoản của chị Thủy. Tất cả đều nghĩ không lay chuyển được ý của dì nên mới ...làm đại rồi chịu tội sau. Cháu biết chị Thủy mong mỏi có sự đồng ý của dì về chuyện đám hỏi cũng như đám cưới. Chị ấy còn rất muốn dì là người chủ xướng. Thằng Tính lấy hơi rồi nói tiếp: -Trong xã hội này, tự do lấy nhau không cần hỏi ý kiến cha mẹ là chuyện vẫn xảy ra luôn. Riêng chị Thủy, dù sinh trưởng ở Mỹ nhưng ảnh hưởng lối sống gia đình Á đông nên rất muốn có sự chấp thuận của cha mẹ. Chị ấy mong dì coi Juan như là một thành phần trong gia đình. Nếu dì không đồng ý và từ chối chấp nhận Juan, chị Thủy vẫn tự ý lấy anh Juan. Con theo mẹ mà mẹ lại theo chồng, từ từ hai mẹ con chị Thủy sẽ ít tới lui thăm dì. Bà Liên suy nghĩ. Câu cuối cùng thằng Tính nói thấm thía lắm. Bà chống lại hôn nhân của tụi nó thì chẳng những mất con, mà còn mất luôn cả cháu. Bà đâu có muốn sống quãng đời còn lại không có con cháu bên cạnh. Bà nhìn đồng hồ, mới đó mà đã quá nửa đêm. Thằng Tính phải về ngủ để mai còn đi làm. Bà giục: -Thôi khuya rồi. Cháu về ngủ đi... Bà lên giường nhưng trằn trọc, suy nghĩ về cuộc đối thoại với thằng cháu vừa rồi. Bà không thoát ra được bản năng che chở, bảo bọc các em nhiều năm qua. Ý nguyện bảo bọc em út, con cái, cháu chắt đã như thấm vào trong xương tủy. Bà nhìn xa vấn đề để tránh nguy cơ có thể xảy tới. Bà không muốn con Thủy thêm một lần nữa lở dở tình duyên. Bà có cẩn trọng quá đáng không? Mấy đứa em muốn tập trung vào cháu Thy, cháu ngoại bà. Tụi nó quan niệm chuyện gì không thể thay đổi được thì cố gắng tạo hoàn cảnh cho vấn đề hanh thông hơn. Không ngăn được con Thủy lấy thằng Juan thì xây dựng cho tụi nó được hạnh phúc để cháu Thy cũng có một mái ấm gia đình bên mẹ nó. Vì sự chống đối của bà, cháu Thy thấy má nó buồn, nó buồn theo thấy rõ. Mới tuổi mười mấy mà nó hay ngồi yên lặng trong trạng thái suy tư, không năng động như trước. Bà thương cháu như con. Bà nghĩ nó ở với bà tốt hơn vì má nó bịnh hoạn. Bà cũng giằng co với con Thủy về vấn đề này. Đám em không đồng ý. Cháu Thy muốn gần má nó là theo định luật của thiên nhiên thôi. Bà trăn trở. Bà suy nghĩ. Bà so sánh. Đàn ông ở Việt Nam chỉ được lấy một vợ trên phương diện pháp lý bắt đầu tư gần cuối thập niên năm mươi, nhưng câu “trai năm thê bảy thiếp” đã ăn sâu trong văn hóa nước ta từ đời nào. Có lắm người đàn ông đang ở Mỹ nhưng sinh trưởng ở Việt Nam vẫn còn nếp suy nghĩ đó. Tuy nhiên với những cậu nhỏ sinh ra ở Việt Nam, lớn lên ở đây thì quan niệm thê thiếp đã mất hẳn. Bà hy vọng thằng Juan hội nhập vào xã hội này lâu năm đã được ảnh hưởng văn hóa Mỹ, không có thói chấp chới như đàn ông Nam Mỹ thuần túy. Bà thấy cách nó ân cần chăm sóc, thương yêu con Thủy như con trai Mỹ, bà đã có phần ngấm ngầm hài lòng. Ở tuổi về hưu, có lẽ bà nên đặt tin tưởng vào sự trưởng thành và quyết định của con Thủy để nó tự vươn cánh bay xa. Bà không sống mãi để lo cho nó luôn được. Cháu ngoại, bà thương nó. Bà cũng phải theo tâm lý tự nhiên để hai mẹ con nó sống chung. Có lẽ bà nên tập trung và vui với vai trò làm bà ngoại... Bà từ từ chìm vào giấc ngủ… *** Bà Liên đếm lại bao lì xì đỏ. Khi đồng hồ gõ tiếng thứ mười hai, sau vài phút đọc kinh cầu nguyện trước bàn thờ gia tiên, tạ ơn Thiên Chúa, con cháu sẽ xúng xính trong những chiếc áo dài lụng thụng mới mua, xếp hàng nhỏ trước lớn sau chờ lì xì, chúc Tết. Bà nhìn lên chiếc đồng hồ treo trên tường, kim ngắn chỉ số mười một, kim dài chỉ số mười hai. Không thấy bóng con Thủy và đứa cháu ngoại, bà vội vả hối chồng: -Anh đi đón con Thủy... Thấy ông chồng vội vàng quày quả bước ra cửa, bà dặn với theo: - Nhớ biểu thằng Juan ...qua luôn! Như thằng Tính nói, buổi họp mặt Giao Thừa ở nhà bà như là một truyền thống gia đình. Bà phải tập cho con cháu nốt tiếp truyền thống đó, nhứt là thằng Juan, nó phải nhập gia tùy tục chứ! Miên Kim