Đậu bắp và nước đậu bắp làm giảm lượng đường trong máu

Đậu bắp chứa nhiều chất xơ, vitamin A, ít calo, có tác dụng thúc đẩy nhu động ruột, giúp tiêu hóa, bài tiết; ngoài ra còn có tác dụng chống oxy hóa, phục hồi niêm mạc. Lợi ích được biết đến rộng rãi nhất của đậu bắp là làm giảm đường huyết.

Ông Tô Thánh Kỳ, bác sĩ chăm sóc tại Khoa Chuyển hóa của Bệnh viện Kiện Nhân tại Đài Loan, nói rằng đậu bắp có thể giúp giảm lượng đường trong máu vì có chứa hợp chất flavonoid và chất xơ hòa tan.

Flavonoid giúp cải thiện khả năng chống oxy hóa của cơ thể và ức chế tác dụng của glucosidase, có thể làm chậm quá trình hấp thụ đường ở ruột non.

Chất nhầy trong đậu bắp có chứa chất xơ hòa tan, tức là polysaccharide, cũng có thể làm chậm quá trình hấp thụ đường của cơ thể. Bác sĩ Lý Uyển Bình, chuyên gia dinh dưỡng tại Phòng khám Vinh Tân (Đài Loan) cho biết, polysaccharide còn có tác dụng làm tăng cường khả năng miễn dịch của tế bào.

Ngoài ra, đậu bắp còn chứa nhiều chất phytochemical chống oxy hóa, chẳng hạn như catechin, epigallocatechin gallate, tanin, quercetin, myricetin, isorhamnetin, kaempferol, có thể làm giảm viêm tụy, và tăng khả năng sử dụng đường huyết của cơ thể.

Một cách phổ biến để giảm lượng đường trong máu trong những năm gần đây là uống nước đậu bắp. Tuy nhiên, một số chuyên gia chỉ ra rằng để đạt được hiệu quả tốt nhất trong việc hạ đường huyết thì nên cắt hạt đậu bắp khi ngâm để các chất dinh dưỡng trong hạt hòa tan vào trong nước. Về việc này, bác sĩ Tô Thánh Kỳ cho rằng hàm lượng flavonoid trong hạt đậu bắp cao hơn trong phần vỏ và quả.

Bác sĩ Lý Uyển Bình chỉ ra rằng tốt hơn hết là nên nấu chín cả trái đậu bắp hơn là uống nước đậu bắp sống, vì nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra hạt đậu bắp, chất nhầy và thậm chí toàn bộ trái đậu bắp đều có ích trong việc ổn định lượng đường trong máu.

Hơn nữa, đậu bắp không thích hợp để ăn sống, vì đậu bắp có chứa acid oxalic, ăn sống dễ gây kích thích dạ dày và có thể gây tiêu chảy. Vỏ đậu bắp có nhiều lông nhỏ, khiến một số người bị dị ứng khi ăn phải. Polysaccharide có chức năng làm giảm lượng đường trong máu sẽ không bị mất tác dụng khi luộc hoặc nướng.

Bạn có thể nấu đậu bắp với nước trước khi uống.

Để ổn định lượng đường trong máu, hãy dùng đậu bắp trước khi ăn

Bệnh nhân tiểu đường khi ăn đậu bắp cũng cần có trình tự. Bác sĩ Lý Uyển Bình nói rằng bệnh nhân tiểu đường trên 75 tuổi nên ăn thực phẩm đạm trước, sau đó là các loại rau như đậu bắp và cuối cùng là tinh bột. Còn nếu dưới 70 tuổi, thì nên ăn đậu bắp và các loại rau khác trước, sau đó mới đến thức ăn chứa đạm.

Bác sĩ Lý Uyển Bình giải thích rằng nếu ăn tinh bột trước thì đường huyết rất dễ tăng cao, muốn ổn định đường huyết thì trước hết phải ăn chất xơ. “Nếu trong bụng có nhiều chất xơ thì chất xơ có thể bọc (chất đường) lại.”

Đậu bắp thích hợp cho việc ăn trước bữa ăn đối với bệnh nhân tiểu đường, người có đường huyết cao, người cao huyết áp, người có hàm lượng lipid trong máu cao.

Bệnh nhân tiểu đường ăn đậu bắp cũng phải phù hợp với toa thuốc của bác sĩ

Nhiều bệnh nhân tiểu đường sau khi uống nhiều nước đậu bắp mà lại không uống thuốc hạ đường huyết khiến đường huyết bị mất kiểm soát, hoặc tăng kali máu, vì đậu bắp cũng có hàm lượng kali khá cao.

Bác sĩ Tô Thánh Kỳ cho biết, theo các thí nghiệm trên động vật, đậu bắp có tác dụng hạ đường huyết đáng kể. Giả sử một người nặng 50kg sẽ cần phải ăn khoảng 700 - 800g đậu bắp mỗi ngày, nhưng điều này đơn giản là không thể thực hiện, trừ khi chiết xuất từ đậu bắp được phát triển trong tương lai. Vì vậy, quay trở lại quan điểm bổ sung rau, ăn đậu bắp quả thực có lợi hơn không ăn, nhưng chỉ cần tiêu thụ khoảng 60 đến 70g một ngày là đủ.

Về nguyên tắc, khi ăn đậu bắp hợp lý, cũng không cần phải giảm lượng thuốc tiểu đường và thuốc chích. Trừ khi do bệnh nhân uống nước đậu bắp hoặc ăn nhiều đậu bắp làm giảm lượng tinh bột ban đầu, thì cần sử dụng dữ liệu theo dõi đường huyết để thảo luận với bác sĩ về việc điều chỉnh liều lượng thuốc uống hoặc thuốc tiêm.

Ngoài tác dụng giúp hạ đường huyết, đậu bắp còn là loại rau chứa nhiều calcium và kali, có tác dụng bổ sung calcium và loại bỏ lượng nước dư thừa ra khỏi cơ thể. Nó cũng chứa nhiều chất xơ, 100 gram đậu bắp chứa 3.7 gram chất xơ, nhiều hơn 3 bó bắp cải.

Bác sĩ Lý Uyển Bình nói rằng chất xơ có thể làm tăng độ mềm của ruột và cũng giúp hạ lipid máu. Bệnh nhân bị ruột kích thích nên ăn đậu bắp, chất xơ dính của nó có thể giúp hút bớt nước trong phân và cải thiện tình trạng tiêu chảy.

Ngoài ra, đậu bắp rất dồi dào vitamin A, rất hữu ích cho việc tu bổ màng nhầy và cải thiện tình trạng viêm loét dạ dày. Vitamin A cũng rất tốt cho mắt, những người làm việc nhiều trên máy tính nên ăn thêm đậu bắp.

Không có gì kiêng kỵ trong việc chế biến đậu bắp, nhưng vì đậu bắp có vị nặng nên nó thích hợp với các món ăn có mùi vị nhẹ, tương đối đơn giản như thịt gà và thịt lợn; hoặc đem xào với nấm, vì cả hai đều mềm và trơn trượt. Nhiều người không thích cảm giác dính dính của đậu bắp. Bạn cũng có thể dùng trứng hấp, trứng bác hoặc thêm cà ri để làm giảm tác dụng của chất nhầy. Ngoài ra, có thể dùng kèm món thịt xiên và sốt teriyaki để tăng thêm phần hấp dẫn, hoặc dùng thịt lát mỏng cuốn đậu bắp và nướng thêm măng tây cùng nấm kim châm.

Cách ăn đơn giản nhất là luộc sơ đậu bắp và dùng trực tiếp với các loại nước sốt như xì dầu, mù tạt, sốt lạnh, sốt mè, bơ đậu phộng và sốt Thái.

Bác sĩ Lý Uyển Bình nhắc nhở rằng mặc dù đậu bắp là một nguyên liệu tốt cho sức khỏe nhưng không nên tiêu thụ hoài mà nên ăn điều độ.

Chúng ta thực sự cần bao nhiêu phần rau củ quả mỗi ngày?

Dưới đây là những con số bạn cần đạt được và một số cách giúp bổ sung thêm rau củ quả vào các bữa ăn.

Chúng ta thường nói về việc ăn nhiều trái cây và rau củ tốt cho sức khỏe. Nhưng bạn cần lượng trung bình bao nhiêu mỗi ngày để nhận được lợi ích thực sự? Một phân tích từ Harvard cho thấy rằng tổng cộng năm phần trái cây và rau củ mỗi ngày giúp đem lại nhiều lợi ích sức khỏe nhất.

Nghiên cứu của Harvard

Bài nghiên cứu được công bố trên tập san Circulation ngày 01/03/2021 đã thu thập thông tin sức khỏe và cách ăn uống tự báo cáo từ hàng chục nghiên cứu trên thế giới gồm khoảng hai triệu người trong thời gian theo dõi 30 năm.

So với những người cho biết rằng họ chỉ ăn hai phần trái cây hoặc rau củ mỗi ngày, những người ăn năm phần mỗi ngày có thể:

·       Giảm 13% nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân

·       Giảm 12% nguy cơ tử vong do bệnh tim hoặc đột quỵ

·       Giảm 10% nguy cơ tử vong do ung thư

·       Giảm 35% nguy cơ tử vong do bệnh hô hấp, chẳng hạn như bệnh phổi tắc nghẽn kinh niên.

Bác sĩ Daniel Wang, tác giả đứng đầu nghiên cứu đồng thời là giảng viên Khoa Y tại Trường Y Harvard và Bệnh viện Phụ nữ và Brigham giải thích: “Trái cây và rau củ là nguồn cung cấp chủ yếu một số chất dinh dưỡng có mối liên quan chặt chẽ đến sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe tim mạch, bao gồm: pot***ium, magnesium, chất xơ và polyphenol hợp chất thực vật chống oxy hóa.”

Mục tiêu hằng ngày

Sự kết hợp hiệu quả nhất giữa trái cây và rau củ đối với những người tham gia nghiên cứu là hai phần trái cây cộng với ba phần rau củ mỗi ngày, tổng cộng là năm phần mỗi ngày.

Những lợi ích lớn nhất đến từ việc ăn các loại rau lá xanh (cải xoăn, rau bina), trái cây và rau củ giàu vitamin C và beta carotene (cam quýt, quả mọng, cà rốt). Tiến sĩ Wang nói: “Đây là những nguồn cung cấp chính các chất chống oxy hóa có vai trò trong việc ngăn ngừa ung thư.”

Điều thú vị là ăn hơn năm phần trái cây hoặc rau củ mỗi ngày dường như không đem lại thêm lợi ích trong việc giảm nguy cơ tử vong. Việc ăn các loại rau giàu tinh bột như đậu Hà Lan, ngô, khoai tây hoặc uống nước ép trái cây cũng không có thêm ích lợi gì.

Ngoài ra, bạn cần lưu ý rằng chúng ta đang nói về mức độ tiêu thụ trung bình. Nếu trong bất kỳ ngày nào bạn không ăn trái cây và rau củ, điều đó không sao cả. Bạn có thể thêm nhiều một chút so với bình thường vào những ngày khác để nâng cao phần ăn trung bình trong tuần.

Và bạn cũng không cần phải thực hiện những thay đổi lớn trong các bữa ăn thông thường, chỉ cần những thay đổi nhỏ là đủ. Ví dụ, bữa sáng có thể là một bát ngũ cốc với một số quả việt quất, hoặc trứng và cà chua xào, hành tây, và rau bina.

Thực đơn cho bữa trưa có thể là món salad trái cây và rau củ yêu thích của bạn (chẳng hạn salad cải xoăn cùng rau bina với bưởi, ớt đỏ, cà rốt và hạt thông), một cốc sữa chua với dâu tây hoặc sinh tố cải xoăn và xoài.

Vào bữa tối, hãy thêm vào bữa ăn một đĩa salad hoặc một phần lớn các loại rau như bông cải xanh hấp hoặc bí vàng và bí xanh. Nếu bạn không có cơ hội ăn đủ rau trong cả ngày, hãy chế biến bữa ăn chính thành một món salad phong phú với nhiều loại rau đầy màu sắc và một số phần protein, chẳng hạn như gà nướng hoặc cá.

Đối với món tráng miệng: trái cây tươi hoặc đông lạnh là một món ăn thơm ngon và tốt cho sức khỏe, đặc biệt là khi ăn kèm với một chút sữa chua đông lạnh.

Nếu mục tiêu là năm khẩu phần ăn mỗi ngày, thì lượng chính xác của một khẩu phần là bao nhiêu?

Điều này có thể giúp bạn lập kế hoạch cho các bữa ăn gồm các món yêu thích. Hãy cố gắng ăn nhiều loại trái cây và rau củ để nhận được sự kết hợp tốt nhất của vitamin, khoáng chất, và các chất dinh dưỡng có lợi khác trong kế hoạch năm khẩu phần ăn mỗi ngày này.

Dưới đây là một khẩu phần ăn của các loại trái cây và rau củ.

1_ Trái cây

·       Táo (1 trái)

·       Quả mơ (1 trái tươi, 1/2 chén đóng hộp hoặc 5 trái khô)

·       Bơ (1/2 trái hoặc 1/2 chén)

·       Chuối (1 quả)

·       Quả việt quất (1/2 chén quả tươi, đông lạnh hoặc đóng hộp)

·       Dưa vàng (1/4 trái)

·       Bưởi (1/2 trái)

·       Nho (1/2 chén)

·       Cam (1 trái)

·       Đào hoặc mận (1 trái tươi hoặc 1/2 chén đóng hộp)

·       Lê (1 trái)

·       Mận khô hoặc mận khô (6 trái hoặc 1/4 chén)

·       Nho khô (1ounce hoặc 28g)

·       Dâu tây (1/2 chén tươi, đông lạnh hoặc đóng hộp)

2_ Rau củ

·       Bông cải xanh (1/2 chén)

·       Cải Brussels (1/2 chén)

·       Bắp cải (1/2 chén)

·       Nước ép cà rốt (2-3 ounce hoặc 60-90ml)

·       Cà rốt (1/2 chén nấu chín, 1/2 củ cà rốt sống, hoặc 2-4 miếng)

·       Súp lơ trắng (1/2 chén)

·       Cần tây (2-3 cây)

·       Ngô (1 bắp hoặc 1/2 chén đông lạnh hoặc đóng hộp)

·       Cà tím (1/2 chén)

·       Cải xoăn, cải xanh hoặc cải thìa (1/2 chén)

·       Xà lách (1 chén xà lách búp Mỹ, rau diếp hoặc xà lách lô lô)

·       Rau trộn hoặc xào (1/2 chén)

·       Hành tây (1 lát)

·       Ớt (3 lát ớt xanh, vàng hoặc đỏ)

·       Salsa, picante hoặc sốt taco (1/4 chén)

·       Rau bina (1/2 chén nấu chín hoặc 1 chén rau sống)

·       Bí, cam đậm mùa đông (1/2 chén)

·       Bí mùa hè hoặc bí xanh (1/2 chén)

·       Đậu que (1/2 chén)

·       Nước ép cà chua (ly nhỏ)

·       Cà chua (2 lát)

·       Sốt cà chua (1/2 chén)

·       Súp rau (1 chén)

·       Khoai mỡ hoặc khoai lang (1/2 chén)

Phân đen có thể là dấu hiệu nguy hiểm đe dọa tính mạng

Các căn bệnh nghiêm trọng thường đi kèm với các dấu hiệu cảnh báo. Các dấu hiệu cho thấy cơ thể đang bị đe dọa và cần được chú ý kịp thời để loại bỏ các mối nguy tiềm ẩn. Ví dụ, phân đen xuất hiện đột ngột là một dấu hiệu bất thường cần kiểm tra ngay lập tức.

Đi tiêu là một quá trình sinh học tự nhiên và thông qua xét nghiệm phân có thể phát hiện ra nhiều bệnh. Khi khám bệnh, các thầy thuốc Trung y thường hỏi về màu sắc, hình dạng và mùi của phân để biết thêm thông tin chi tiết về sức khỏe quát.

Nhìn chung, phân khỏe mạnh có màu nâu, mềm và đặc. Nếu việc đi tiêu có thay đổi đột ngột thì quan trọng là phải tìm nguyên nhân tiềm ẩn vì những thay đổi như vậy cho thấy một vấn đề trong cơ thể.

Tiếp theo, chúng ta hãy xem xét một trường hợp liên quan đến phân đen để hiểu rõ hơn về kiến thức cơ bản và phương pháp điều trị liên quan. Điều này sẽ giúp chúng ta xác định các tình huống có thể đe dọa tính mạng và thực hiện các hành động cần thiết.

Phân đen là triệu chứng thường bị bỏ qua của xuất huyết tiêu hóa

Nhiều người có xu hướng chỉ tập trung và cố gắng điều trị các triệu chứng bề mặt trong khi bỏ qua căn bệnh đe dọa tính mạng ẩn sau.

Một ngày nọ, một phụ nữ ở London gọi điện cho tôi và nói với tôi rằng anh Lin chồng cô bị ngất khi đi vệ sinh vào khoảng 5 giờ sáng. Lúc tỉnh dậy, anh phát hiện bị gãy hai chiếc răng cửa và môi bị rách nên chảy máu nhiều. Họ rất lo lắng về việc răng của anh bị gãy và chảy máu nên đã nhanh chóng đến gặp nha sĩ.

Tuy nhiên, do đại dịch, phòng khám nha khoa sẽ đóng cửa vào ngày hôm sau nên họ không thể nhổ răng như nha sĩ gợi ý. Vì vậy, người phụ nữ hỏi tôi liệu ngoài việc nhổ răng còn giải pháp nào thay thế không. Răng của anh có thể tự lành theo thời gian không hay dùng Trung y để điều trị?

Gia đình bệnh nhân lo lắng về răng của anh nhưng với tư cách là một bác sĩ Trung y — trước tiên chúng ta nên theo suy nghĩ của gia đình bệnh nhân và cố gắng giải quyết vấn đề ở răng hay chúng ta nên điều tra nguyên nhân gây ngất xỉu trước?

Rõ ràng, điều thứ hai quan trọng hơn vì ngất xỉu có thể do một yếu tố đe dọa tính mạng gây ra. Nếu chỉ tập trung vào việc điều trị các triệu chứng bề mặt và không loại trừ được vấn đề tiềm ẩn thì chúng ta có thể có nguy cơ làm trì hoãn quá trình chẩn đoán và điều trị thích hợp, cuối cùng khiến tính mạng bệnh nhân gặp nguy hiểm.

Ngất xỉu có thể do nhiều yếu tố gây ra. Điều gì khiến anh Lin bị ngất? Anh có bị bệnh gì từ trước không? Gần đây anh có cảm thấy khó chịu gì không? Theo cô Lin thì chồng cô không mắc bệnh mãn tính nào nhưng mấy tháng gần đây anh có một số vấn đề về đường tiêu hóa.

Ba ngày trước khi ngất xỉu, anh Lin bị tiêu chảy sau khi ăn bánh sô cô la và từ lúc đó anh phải đi tiêu 2-3 lần mỗi ngày. Ngoài ra, phân của anh có màu đen khiến hai vợ chồng nghi ngờ rằng bánh sô cô la chưa được tiêu hóa đúng cách.

Khi biết anh Lin đi ngoài phân đen trong ba ngày, tôi rất kinh ngạc và lập tức nghi ngờ anh bị xuất huyết tiêu hóa trên. Tôi không khỏi băn khoăn liệu có phải việc chảy máu quá nhiều đã dẫn đến một cơn thiếu máu não thoáng qua và có thể khiến anh ngất xỉu.

Vì vậy, tôi đã hỏi cô Lin tại sao chồng cô lại ngất xỉu và anh đã bất tỉnh trong bao lâu. Cô trả lời rằng cô không biết anh ngất đi như thế nào nhưng cô biết thời gian anh bất tỉnh vì cô biết anh đi vệ sinh vào lúc mấy giờ.

Sau đó, tôi đã nói chuyện trực tiếp với anh Lin và hỏi anh chuyện gì xảy ra trong lúc ngất xỉu và liệu anh từng trải qua bất kỳ triệu chứng nào trước đó không, như đau đầu hoặc chóng mặt đột ngột. Anh Lin trả lời: “Tôi hoàn toàn không nhớ đã xảy ra chuyện gì trước khi tôi bị ngất và tôi cũng không biết mình đã ngất đi như thế nào.”

Điều này loại trừ khả năng anh đã vô tình va vào thứ gì đó và ngất đi. Rất có khả năng anh bị ngất do xuất huyết tiêu hóa trên dẫn đến thiếu máu não gây mất trí nhớ tức thì.

Khi tôi nói chuyện với anh Lin, giọng anh yếu ớt và mệt mỏi, rõ ràng là anh đang trong tình trạng suy kiệt. Tôi hỏi anh thời gian qua có gặp bất kỳ triệu chứng khó chịu hay bệnh tật gì khác không và anh chia sẻ rằng anh đã đi ngoài ra phân đen nhiều lần trong ba tháng qua.

Ngoài tình trạng ngất xỉu, khó chịu ở dạ dày, tiêu chảy và đi ngoài nhiều lần, anh không thèm ăn trong vài tháng qua và đôi khi cảm thấy đầy bụng sau khi ăn, mặc dù không bị đau.

Trong cuộc gọi video, tôi quan sát và thấy lưỡi của anh Lin nhợt nhạt với một lớp phủ màu trắng và hơi dày, cho thấy chức năng dạ dày và lá lách yếu, phù hợp với các triệu chứng khác của anh.

Để xác nhận thêm rằng phân đen là do xuất huyết tiêu hóa trên, tôi đã yêu cầu cô Lin gửi cho tôi ảnh chụp phân của chồng cô sau khi anh đi tiêu. Tuy nhiên, cô cảm thấy xấu hổ và chỉ gửi cho tôi một bức ảnh giấy vệ sinh có một ít phân trên đó, hoàn toàn màu đen.

Khi xem ảnh, tôi đã rất kinh ngạc vì màu đen đó không thể nào là do thức ăn gây ra. Không có thức ăn nào mà biến phân thành một màu đen đáng sợ như vậy!

Việc anh Lin đi ngoài phân đen trong vài tháng, cùng với triệu chứng ngất xỉu cho thấy tình trạng xuất huyết tiêu hóa của anh đã khá nghiêm trọng. Mỗi ngày phải mất bao nhiêu máu từ đường tiêu hóa để phân chuyển sang màu đen? Anh đã mất tổng cộng bao nhiêu máu trong ba tháng qua? Nguyên nhân cơ bản của xuất huyết tiêu hóa là gì và có thể đe dọa đến tính mạng không?

Mất bao nhiêu máu từ đường tiêu hóa để phân chuyển sang màu đen?

Phân đen thường do xuất huyết ở đường tiêu hóa trên. Khi máu tồn đọng trong ruột trong một thời gian dài, hồng cầu bị phân hủy và huyết sắc tố phản ứng với sulfides để tạo thành sulfides sắt, dẫn đến phân màu đen. Y học hiện đại đã phát hiện rằng phân đen chỉ có thể xảy ra khi bệnh nhân mất hơn 50ml (0.05 lít) máu mỗi ngày.

Giả sử anh Lin đi ngoài phân đen hàng ngày cho thấy anh đã mất ít nhất 50 ml máu mỗi ngày. Trong khoảng thời gian ba tháng liên tục cho thấy tổng lượng máu mất ít nhất là 4,500ml (4.5 lít). Ngay cả khi anh Lin chỉ đi ngoài phân đen trong một nửa thời gian nói trên thì anh vẫn mất ít nhất 2,250 ml (2.25 lít) máu.

Dựa trên cân nặng của anh Lin vào thời điểm đó là 60 kg thì tổng lượng máu ước tính của anh là 4,800 ml (4.8 lít). Khi lượng máu mất đi vượt quá 1,500 ml (1.5 lít) sẽ khiến lượng máu cung cấp lên não không đủ, gây chóng mặt, thậm chí là bất tỉnh. Khi mất máu tới 2,000 ml (2 lít) trở lên, có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Mặc dù tổng mức máu mất của anh Lin trong ba tháng đó đã vượt quá giới hạn của cơ thể nhưng anh không lập tức gặp nguy hiểm do tính chất chảy máu mãn tính. Cơ thể người có những cơ chế đền bù, tức là tăng sinh máu để bù vào lượng máu đã mất.

Tuy nhiên, tốc độ sản sinh máu không theo kịp tốc độ mất máu mãn tính của anh Lin, dẫn đến tổng lượng máu giảm dần và cuối cùng dẫn đến triệu chứng ngất xỉu. Nói cách khác, tình trạng ngất xỉu cho thấy lượng máu mất đi của anh đã đạt đến giới hạn tối đa và nếu tình trạng chảy máu kéo dài sẽ dẫn đến nguy hiểm đến tính mạng.

Trong tình trạng mất máu mãn tính và suy nhược nghiêm trọng, việc nhổ những chiếc răng bị hỏng sẽ chỉ làm tình hình tồi tệ hơn. Thật may là phòng khám nha khoa đã đóng cửa.

Do tính chất ngày càng chuyên môn hóa của y học hiện đại, mỗi chuyên khoa chỉ tập trung vào các bệnh thuộc phạm vi của mình và thường ít hoặc không am hiểu các chuyên khoa khác. Điều này gây bất lợi cho việc chăm sóc bệnh nhân vì cơ thể người là một hệ thống phức tạp và khó có thể chỉ bị một bệnh. Trong trường hợp bệnh nhân bị nhiều bệnh, rất khó xác định bác sĩ chuyên khoa nào cần tư vấn.

Ngược lại, các thầy thuốc Trung y thường là những bác sĩ đa khoa có hiểu biết toàn diện về tất cả các bệnh, mặc dù họ có thể có chuyên môn cao hơn trong một số lĩnh vực nhất định do nhiều yếu tố khác nhau. Do đó, Trung y chính là trí tuệ cổ xưa và là kho báu của nhân loại.

Phân đen ‘bình thường’ là gì và cách phân biệt phân đen bình thường và phân đen bệnh lý

Như đã đề cập ở trên, phân bình thường thường có màu nâu, mềm và hình dạng tốt. Tuy nhiên, người khỏe mạnh vẫn có tình trạng phân màu đen trong những trường hợp sau:

1_ Thực phẩm có hàm lượng sắt cao dẫn đến phân đen

Màu phân có liên quan mật thiết đến thực phẩm chúng ta ăn. Nếu ăn thực phẩm màu sẫm hơn thì phân cũng sẫm màu hơn. Thực phẩm chứa nhiều chất sắt, như rau bina và huyết heo cũng sẽ gây phân đen. Khi chúng ta ngừng ăn những thực phẩm này, màu phân sẽ trở lại bình thường.

Gia đình anh Lin ban đầu đã nhầm phân đen là do bánh sô cô la không tiêu. Tuy nhiên, thức ăn mà anh ăn vào đã được bài tiết ra khỏi cơ thể sau khi bị tiêu chảy nên sẽ không gây ra phân đen và phân giống như màu mực. Ngoài ra, gia đình anh không biết về tiền sử đi ngoài phân đen gần ba tháng của anh.

2_ Một số loại thuốc thuốc bắc có thể gây ra phân đen

Một số vị thuốc như đương quy, hà thủ ô, thục địa, huyết dư thán và kinh giới thán sẽ khiến phân có màu sẫm hơn.

Tuy nhiên, màu sắc phân do thuốc bắc thường xỉn và thiếu độ bóng, không giống như phân đen bóng do xuất huyết tiêu hóa trên.

Phân đen của anh Lin không thể do thức ăn thông thường hoặc thuốc bắc gây ra. Lẽ ra anh Lin nên xin lời khuyên từ bác sĩ Trung y nếu anh đang dùng bất kỳ loại thuốc bắc nào. Thực ra các bác sĩ Trung y thường hỏi về tình trạng phân trong quá trình chẩn đoán và sẽ nhanh chóng giải quyết mọi vấn đề.

3_ Một số loại thuốc Tây cũng có thể gây ra phân đen

Thuốc bổ sung sắt và thuốc có chứa bismuth (thành phần chính trong Pepto-Bismol) cũng có thể gây ra phân đen. Tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ kê đơn để biết thêm thông tin.

Điều trị khẩn cấp

Tình trạng của anh Lin đã đến mức nguy kịch và cần được điều trị khẩn cấp để cầm máu và cải thiện sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, lúc đó là thời điểm đỉnh điểm của đại dịch nên nhiều người không tiếp cận được với xe cấp cứu hoặc ngại đến bệnh viện vì sợ lây nhiễm. Nếu bệnh nhân bị sốt, bệnh viện sẽ yêu cầu họ tự cách ly tại nhà nên làm cho họ không thể tìm được sự chăm sóc y tế.

Vì vậy, tôi đã giải thích tình trạng của anh Lin cho gia đình anh và đề nghị họ đến phòng khám của tôi để lấy một ít thuốc bắc vào tối hôm đó. Thật không may, do khoảng cách xa và các yếu tố khác nên họ đã không thể đến được.

Ngày hôm sau, tình trạng của anh Lin trở nên xấu hơn nhưng thật may, gia đình anh đã liên lạc được với xe cấp cứu và anh đã được đưa đến bệnh viện để điều trị. Tại bệnh viện, kết quả chụp CT và nội soi cho thấy anh Lin bị viêm dạ dày, loét tá tràng và xuất huyết tiêu hóa trên (tại vị trí loét tá tràng).

Do bị mất máu nhiều nên anh Lin đã được truyền hai đơn vị máu cùng với thuốc và được theo dõi tại bệnh viện suốt đêm. Anh đã được xuất viện vào ngày hôm sau.

Sau khi được cấp cứu tại bệnh viện, anh Lin đã khỏi chứng xuất huyết tiêu hóa trên. Tuy nhiên, bệnh viêm dạ dày và loét tá tràng vẫn chưa được điều trị dứt điểm và khó chữa khỏi bằng thuốc Tây.

Nói cách khác, nguyên nhân tiềm ẩn của bệnh không được giải quyết và nguy cơ xuất huyết vẫn còn. Để kiểm soát tình trạng của mình, anh Lin bắt đầu dùng thuốc Trung y.

Trung y điều trị phân đen như thế nào?

Một số người cho rằng Trung y có tác dụng chậm và ví như một “bác sĩ chậm chạp.” Tuy nhiên, quan điểm này chưa đầy đủ, vì Trung y nhấn mạnh việc điều trị dần dần các nguyên nhân gốc rễ đồng thời khẩn trương giải quyết các triệu chứng của bệnh.

Ngày nay, hầu hết những người chuyển sang điều trị bằng Trung y đều đã thử điều trị bằng Tây y mà không khỏi, dẫn đến bệnh cấp tính tiến triển thành mãn tính. Trong những trường hợp như vậy, các bác sĩ Trung y chỉ có thể tập trung vào việc giải quyết nguyên nhân tiềm ẩn của bệnh và điều trị bản chất phức tạp của nguyên nhân này một cách tỉ mỉ và kiên nhẫn.

Tuy nhiên, đối với những bệnh nhân đang bị chảy máu, triệu chứng này được coi là trường hợp khẩn cấp và việc cầm máu là ưu tiên hàng đầu. Phương pháp cầm máu trong Trung y khác với Tây y, vì Trung y cũng xem xét chức năng sinh lý tổng thể của bệnh nhân, đảm bảo rằng sau khi cầm máu thì máu không bị ứ trong cơ thể và các cơ quan vẫn hoạt động bình thường trong khi tạo ra máu mới để bổ sung lượng máu đã mất.

Do đó, cách Trung y điều trị phân đen bao gồm cầm máu, ngăn ứ máu trong cơ thể, tăng cường chức năng tiêu hóa và hấp thụ của lá lách và dạ dày. Điều này cho phép cơ thể hấp thụ nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu hơn và chuyển hóa chất dinh dưỡng thành máu, giúp giảm các triệu chứng bệnh và cải thiện sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.

Trung Quốc cổ xưa có một bài thuốc cầm máu thần kỳ tên là “Hoàng Thổ Đường” được chứng minh là có hiệu quả cao trong điều trị xuất huyết tiêu hóa trên. Trung y đã sử dụng Hoàng Thổ Đường trong ít nhất 2,000 năm và bài thuốc này được ghi trong “Kim quỹ yếu lược” của nhà hiền triết thời nhà Hán, Trương Trọng Cảnh.

Hoàng Thổ Đường không chỉ cầm máu đường tiêu hóa trên mà còn bổ tỳ vị, dưỡng ruột, thúc đẩy tuần hoàn máu giải trừ ứ trệ, từ đó dần dần khôi phục hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Đây là bài thuốc được dùng rộng rãi để điều trị các nguyên nhân tiềm ẩn gây xuất huyết đường tiêu hóa trên.

Các thành phần của Hoàng Thổ Đường bao gồm táo tâm hoàng thổ (đất lòng bếp), can địa hoàng, a giao, phụ tử, bạch truật, cam thảo và hoàng cầm.

Tuy nhiên, do sự thay đổi của thời gian, sự khác biệt về khí hậu, môi trường và sự khác biệt về thể chất của mỗi người nên chúng ta không thể áp dụng một cách máy móc các bài thuốc cổ vào điều trị hiện đại. Xem xét tình huống cụ thể của anh Lin, chúng tôi đã điều chỉnh công thức gốc như sau:

Nguyên liệu: Táo tâm hoàng thổ (25g), hoàng kỳ (9g), đảng sâm (9g), thục địa hoàng (6g), a giao (6g), bạch truật (6g), nhục quế (3g), cam giang (3g), bạch truật (3g), bạch thược (3g), hoàng cầm (6g), cam thảo (3g).

Cách chế: 25g táo tâm hoàng thổ cho vào 1.5 lít nước đun sôi trong 15 phút. Sau đó gạn lấy nước, đun sôi rồi nấu với các vị thuốc còn lại (trừ a giao) trên lửa nhỏ trong nửa giờ. Cuối cùng, sắc lấy 600ml, chia làm 2 lần, uống khi còn ấm. Khi uống thuốc, hòa tan 3g a giao trong nước sau đó hòa thêm vào 300ml nước sắc để uống.

Cầm máu khẩn cấp bằng các phương pháp truyền thống

Trong một số tình huống khẩn cấp nhất định, có thể khó liên hệ với bác sĩ Trung y hoặc bác sĩ Tây y hoặc khó để có được tất cả các vị thuốc bắc cần thiết nói trên. Trong những trường hợp như vậy, chúng ta có thể xử lý tình huống khẩn cấp và cầm máu càng nhanh càng tốt không? Dưới đây, chúng tôi trình bày một số phương pháp truyền thống giúp cầm máu khẩn cấp có thể sử dụng như biện pháp cuối cùng.

1. Cầm máu bằng huyết dư thán (tóc đốt thành tro)

Vị thuốc bắc cầm máu hiệu quả nhất là tóc đốt thành tro, còn được gọi là huyết dư thán. Huyết dư dùng để chỉ tóc người, và huyết dư thán là tro thu được từ việc đốt tóc. Người xưa tin rằng tóc có gốc từ máu và chứa các thành phần có thể cầm máu. Khi đốt thành tro có tác dụng cầm máu rõ rệt.

Trong lúc hoạn nạn, việc góp một sợi tóc cứu mạng là điều mà nhiều người sẽ sẵn sàng làm. Việc sử dụng tóc đốt cháy để cầm máu ở Trung Quốc đã có từ ít nhất 2,000 năm trước và vị thuốc này được ghi lại trong sách “Thần nông bản thảo kinh” vốn là trong một trong những tác phẩm kinh điển đầu tiên của Trung Quốc.

Sau khi làm sạch tóc rồi đốt thành than sau đó nghiền nát rồi uống với liều lượng từ 3g đến 10g. Tóc đốt thành than không chỉ có tác dụng cầm máu nhanh chóng mà còn không để bị ứ máu trong cơ thể như nhiều loại thuốc Tây.

2. Cầm máu bằng cách dùng quyển bá thán (quyển bá đốt thành tro)

Quyển bá là một loại cây cảnh phổ biến được trồng trong nhiều gia đình. Tuy nhiên, nhiều người không biết đây là một vị thuốc cầm máu tuyệt vời có thể cầm máu mà không để lại máu ứ trong cơ thể.

Bạn có thể sử dụng quyển bá tươi để làm thuốc sắc bằng cách đun trong nước hoặc có thể đốt thành than trước khi sắc. Liều lượng khuyến cáo là 5g đến 10g quyển bá thán cho mỗi lần sắc. Để chuẩn bị, hãy thêm quyển bá vào 1000ml (1 lít) nước và đun sôi ở nhiệt độ cao. Sau đó, đun trên lửa nhỏ trong 30 phút trước khi lọc và uống. Bài thuốc này có thể dùng thường xuyên, tương tự như uống trà.

Công thức nấu các món bồi bổ cơ thể

2 súp gà củ sen và đảng sâm

Nguyên liệu: 1 con gà mái nguyên con, ngó sen (500g), hoàng kỳ, đảng sâm (mỗi loại 15g), bạch truật (9g), thục địa, vỏ quýt khô (mỗi loại 6g).

Cách chuẩn bị: Cho các vị thuốc trên vào túi vải thưa và nhét túi vào bụng gà. Tiếp theo cho gà vào nồi đất, cho nước vừa đủ ngập gà rồi thêm ít quế và gừng. Đun sôi trên lửa lớn, sau đó giảm xuống lửa nhỏ và đun cho đến khi thịt gà mềm. Tháo túi thuốc rồi ăn gà cùng nước dùng. Bạn có thể thêm muối và 1g bột tam thất cho mỗi khẩu phần.

2 Tinh bột củ sen và trứng custard

Thành phần: 1 quả trứng gà, tinh bột củ sen (30g), khiếm thực (5g), củ mài (5g), bột tam thất (1g).

Cách chuẩn bị: Trộn đều tinh bột củ sen, khiếm thực, củ mài và bột tam thất, sau đó thêm một ít nước lạnh để tạo thành hỗn hợp sệt. Cho thêm 150ml nước và 1 quả trứng vào trộn đều. Cho hỗn hợp vào nồi hấp và hấp trong 5 phút sau khi nước bắt đầu sôi.

Bạn có thể thêm một lượng đường nâu hoặc muối thích hợp tùy sở thích. Dùng một lần một ngày.

*Một số vị thuốc được đề cập trong bài viết này có thể không quen thuộc, nhưng thường có bán ở các siêu thị châu Á.

Lưu ý: Vì thể chất mỗi người khác nhau nên bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc các thầy thuốc Trung y.

Shu Rong  _  Công Thành