Viêm gan siêu vi B

2006-08-04

Trà Mi, phóng viên đài RFA

Viêm gan siêu vi là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất trên thế giới. Hiện có 6 loại viêm gan siêu vi A, B, C, D, E và G. Trong số này, nguy hiểm và lây lan nhiều nhất là viêm gan siêu vi B và C.

Riêng tại Việt Nam, thống kê đăng tải trên báo chí trong nước gần đây cho thấy Việt Nam nằm trong vùng dịch tễ lưu hành của viêm gan virus, với 20% dân số, tức khoảng 16 triệu người, đang mang mầm bệnh viêm gan siêu vi B. Trung bình cứ 10 người thì có 2 nạn nhân mang trong mình virus này.

Với sự cộng tác của bác sĩ Trần Văn Sáng, phát ngôn viên của Hiệp hội bệnh gan kinh niên tại Hoa Kỳ, bắt đầu từ tuần này chương trình “Sức khoẻ và đời sống” xin mời quý vị cùng tìm hiểu về hai loại viêm gan siêu vi đáng quan ngại nhất hiện nay là viêm gan siêu vi B và C.

Bác sĩ Sáng từng là giảng viên của đại học Y Sài Gòn, hiện đang hành nghề tại bang Virginia, và là người tham gia rất nhiều trong các chương trình nghiên cứu y khoa ở Mỹ.

Chức năng hoạt động của lá gan

Trà Mi: Xin được mở đầu loạt bài này với căn bệnh viêm gan siêu vi B. Trước tiên xin bác sĩ cho biết khái niệm tổng quát về chức năng hoạt động của lá gan?

Bác sĩ Trần Văn Sáng: Gan là cơ phận lớn nhất trong cơ thể con người chúng ta, cũng là bộ phận hết sức quan trọng trong bộ tiêu hoá. Gan to, có hai thuỳ, nằm phía bên phải bụng, phía trên, được bảo vệ bên trên bởi xương sườn. Dưới gan là túi mật. Gan giữ nhiều chức năng rất quan trọng.

Gan là cơ phận lớn nhất trong cơ thể con người chúng ta, cũng là bộ phận hết sức quan trọng trong bộ tiêu hoá. Gan to, có hai thuỳ, nằm phía bên phải bụng, phía trên, được bảo vệ bên trên bởi xương sườn. Dưới gan là túi mật. Gan giữ nhiều chức năng rất quan trọng.

Thứ nhất là chuyển hoá và tồn trữ các chất đạm và chất mỡ. Tất cả thức ăn hấp thụ qua đường tiêu hoá sẽ vào ruột, chuyển biến, và sau đó được phân tích ra thành các chất gọi là acid amin để hấp thụ vào máu. Các chất này khi đưa tới gan, gan sẽ tạo các amin và chất đạm cần thiết cho cơ thể, gọi là chất đản bạch.

Gan cũng tổng hợp các chất làm đông máu, giúp máu không bị loãng. Khi cơ thể bị chảy máu, những chất đông này sẽ giúp hàn gắn lại những vết thương hay những chỗ mạch máu bị vỡ. Vì thế có những người bệnh gan rất dễ bị chảy máu, đây cũng là một trong những biến chứng của những người bị gan kinh niên.

Chức năng kế tiếp là điều hoà lượng đường trong máu. Tất cả loại đường tổng hợp khi chúng ta ăn vào cơ thể sẽ đưa vào ruột non và sau đó được đến gan. Ở đây, gan tổng hợp các chất đường này và dự trữ ở trong gan. Khi ta nhịn đói thì gan sẽ thải những chất đường này ra cơ thể để cơ thể sử dụng.

Nhiệm vụ nữa là loại trừ những chất độc trong thực phẩm mà chúng ta ăn phải. Gan sẽ biến đổi những chất độc này thành ít độc hơn để thải ra ngoài. Ví dụ như những loại thuốc tylenol, thuốc ngủ hay rượu thì gan có nhiệm vụ biến những chất độc này thành ít độc hơn và sẽ thải ra ngoài bằng đường mật hoặc bằng đường thận.

Gan chính là bộ phận điều chế và giải các chất độc cho cơ thể. Nếu chúng ta sử dụng các loại thuốc không cần thiết cho cơ thể mà sử dụng quá liều hay uống rượu mỗi ngày thì sẽ ảnh hửơng rất nhiều đến chức năng gan, làm hư hoại tế bào gan và khả năng loại trừ chất độc của lá gan bị suy giảm đi.

Ngoài ra, gan còn đảm nhiệm vai trò sản xuất những chất mật. Những chất này được đưa vào trong túi mật và dự trữ ở đó để khi chúng ta ăn vào mật sẽ tiết ra ngoài. Túi mật sẽ bóp một số chất mật đưa vào trong ruột.

Chất mật rất quan trọng trong việc giúp tiêu hoá chất mỡ, và giúp hấp thụ các chất bổ, đặc biệt là 4 loại sinh tố A, D, E, và K. Nếu không đủ chất mật thì sự hấp thụ những sinh tố này bị yếu kém đi dẫn đến những chứng bệnh do suy dinh dưỡng vì thiếu các sinh tố A, D, E, K. Đó là 4 vai trò hết sức quan trọng của gan.

Viêm gan siêu vi B

Bệnh này do một siêu vi trùng rất đặc biệt gây nên. Virus này có mức độ sinh sản rất nhanh, mỗi ngày có thể sản xuất đến hàng tỷ con. Khi lọt vào cơ thể, virus này tích tụ ở những tế bào gan và thường lưu lại đó suốt đời của người bệnh, tiếp tục sinh sôi nảy nở hàng ngày, và có khả năng tiêu diệt những tế bào gan.

Trà Mi: Như vậy, xin hỏi bác sĩ bệnh viêm gan siêu vi B là gì?

Bác sĩ Trần Văn Sáng: Bệnh này do một siêu vi trùng rất đặc biệt gây nên. Virus này có mức độ sinh sản rất nhanh, mỗi ngày có thể sản xuất đến hàng tỷ con. Khi lọt vào cơ thể, virus này tích tụ ở những tế bào gan và thường lưu lại đó suốt đời của người bệnh, tiếp tục sinh sôi nảy nở hàng ngày, và có khả năng tiêu diệt những tế bào gan.

Chúng dùng những tế bào gan, những chất năng lượng dinh dưỡng trong gan để sinh tồn. Những triệu chứng rõ ràng khi mắc phải virus này là khả năng hoạt động của gan bị suy giảm. Định nghĩa của siêu vi gan cấp tính là có sự hiện diện của siêu vi trùng gan trong cơ thể người bệnh trên 6 tháng.

Trà Mi: Được biết ở khắp nơi trên thế giới kể cả Việt Nam hiện giờ cũng lên tiếng cảnh báo về bệnh viêm gan siêu vi B. Xin bác sĩ cho biết số thống kê về mức độ ảnh hưởng của bệnh này hiện nay ra sao?

Bác sĩ Trần Văn Sáng: Hiện nay, Tổ chức y tế thế giới nói có khoảng 300 triệu người bị nhiễm siêu vi trùng gan B, đặc biệt các nước Châu Á và Châu Phi có bệnh này nhiều nhất. Tại Á Đông có khoảng 13% dân số bị nhiễm bệnh này.

Nguyên nhân chính

Trà Mi: Nguyên nhân chính gây ra bệnh này chính là do virus. Vậy đường lây chính là gì, thưa bác sĩ?

Bác sĩ Trần Văn Sáng: Siêu vi trùng gan B truyền từ người này sang người khác qua đường máu và những chất dịch tiết ra từ cơ thể người bệnh. Bởi vậy, khi một người bị thương được tiếp nhận máu, nếu trong máu người cho có siêu vi trùng gan thì người nhận sẽ bị lây bệnh này. Ngoài ra, khi dùng kim tiêm chích ma tuý, xâm mình hay châm cứu nếu không được khử trùng thì có thể mang nguồn bệnh siêu vi gan B từ người này sang người khác.

Ở Việt Nam có thói quen cạo gió hay giác hơi, các dụng cụ này cũng là phương tiện làm lây truyền virus gan B từ người bệnh sang người khỏe mạnh.

Giao hợp tình dục là một nguyên nhân không kém phần quan trọng trong việc lây truyền bệnh này. Vì vậy siêu vi gan B được liệt kê vào nhóm các bệnh nhiễm trùng sinh lý giống như AIDS hay bệnh giang mai.

Giao hợp tình dục là một nguyên nhân không kém phần quan trọng trong việc lây truyền bệnh này. Vì vậy siêu vi gan B được liệt kê vào nhóm các bệnh nhiễm trùng sinh lý giống như AIDS hay bệnh giang mai.

Một đường truyền khác nữa là truyền từ mẹ sang con. Bởi vậy hiện nay người ta có khuyên nên xét nghiệm cho người mẹ trước khi sinh con để kịp thời tìm cách chủng ngừa cho đứa trẻ sơ sinh. Người dân tại Việt Nam thường có thói quen nhờ y tá chích thuốc mỗi khi có bệnh. Nếu những người y tá này không sử dụng kim chích đúng phương cách khử trùng thì họ đã gián tiếp mang mầm bệnh siêu vi B đến cho nhiều người.

Nghiên cứu cho thấy bệnh viêm gan siêu vi B không lây truyền qua những sự tiếp xúc thông thường giữa người này với người khác như dùng đũa chung, ăn uống chung với người bệnh…Bệnh chỉ lây qua đường máu, đường sinh dục, và người mẹ truyền sang con khi sinh nở.

Trà Mi: Các triệu chứng giúp nhận biết bệnh viêm gan siêu vi B là gì? Cách điều trị và phòng ngừa căn bệnh này ra sao? Mời quý vị theo dõi phần tiếp theo trong chương trình “Sức khỏe và đời sống” tuần sau.

Chương trình này chỉ nhằm cung cấp kiến thức tổng quát về sức khoẻ. Cho các vấn đề cụ thể, chi tiết của từng bệnh nhân, xin liên lạc trực tiếp với bác sĩ cuả quí vị để được thăm khám trực tiếp.

Chỉnh sửa lại bởi thonglo2003 - 22/Jul/2008 lúc 7:35pm

VIÊM GAN  

http://www.thaythuoccuaban.com/thuoc_chua_benh_viem_dau/viemgan.html

Tự tham khảo cách chữa:

 

Viêm gan siêu vi được coi là bệnh lây lan thường gặp. Tỉ lệ phát bệnh khá cao, tính chất lây truyền mạnh và đường lây cũng phức tạp.

Hiện nay, người ta thường gặp có 3 loại siêu vi gây viêm gan:

+ Viêm gan Siêu vi A, B, D,

Triệu chứng lâm sàng chủ yếu của bệnh là mệt mỏi, chán ăn, sợ mỡ, nôn hoặc buồn nôn, vùng gan đau hoặc đầy tức vùng thượng vị, nhiều bệnh nhân vàng da và sốt, gan to ấn đau kèm theo suy giảm chức năng gan... Nguồn bệnh là người bệnh và người mang vi rút. Đường lây viêm gan siêu vi A chủ yếu là đường tiêu hóa (qua miệng), viêm gan siêu vi B và viêm gan siêu vi không A không B chủ yếu là đường máu (tiêm, châm, phẫu thuật, vết thương chảy máu...).

Nguyên Nhân Theo YHCT

Dựa vào các triệu chứng lâm sàng của viêm gan siêu vi thì bệnh thuộc phạm trù các chứng Hoàng Đản, hoặc Hiếp Thống.

Theo YHCT, nguyên nhân bệnh chủ yếu là do cảm nhiễm thấp nhiệ bên ngoài, uất kết ở Tỳ Vị, chức năng vận hóa rối loạn gây nên chán ăn, đầy bụng, ảnh hưởng đến Can Đởm, gây nên khí huyết ứ trệ, ha sườn đau, bụng đầy, mật ứ, miệng đắng.Thấp nhiệt thịnh nung đốt bì phu sinh ra vàng da (hoàng đản).

Ăn uống không điều độ, uống nhiều rượu cũng làm tổn thương Tỳ Vị, thấp nhiệt nội sinh, nung nấu Can, Đởm dẫn đến vàng da, đau sườn, mệt mỏi, chán ăn.

Ngoài ra, người bệnh do cảm phải tà khí dịch lệ sinh ra nhiệt độc công phá bên trong làm cho phần vinh, huyết bị tổn thương. Nhiệt độc thãm vào Tâm bào gây nên hoàng đản cấp, sốt cao, mê man, nói sảng, chảy máu cam, tiêu ra máu...

Chẩn Đoán

1. Chẩn đoán xác định theo:

a. Yếu tố dịch tễ: tình hình dịch bệnh, tiếp xúc bệnh nhân, lịch sử truyền máu, chích thuốc, châm cứu, nhổ răng...

b. Triệu chứng lâm sàng: chán ăn, rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi, vàng da, gan to, vùng gan đau...

c. Hội chứng hủy hoại tế bào gan: Transaminase tăng: GPT (ALT) tăng nhiều hơn GOT (AST) tăng rất cao gấp 5- 10 lần trị số bình thường.

d. Tìm chứng cớ nhiễm vi rút: HBSAG (kháng nguyên bề mặt của vi rút viêm gan B) dương tính trong HBV, còn đối với HAV thì phân lập vi rút trong phân và xuất hiện IGM kháng HAV trong huyết thanh.

e. Các phương pháp kiểm tra gan bằng siêu âm và sinh thiết gan.

2. Chẩn đoán phân biệt và chú ý:

a. Viêm gan thời kỳ đầu và thể không vàng da: dễ bị bỏ qua do nghĩ viêm họng, cảm mạo, rối loạn tiêu hóa.

Cần hỏi kỹ lịch sử tiếp xúc và tình hình dịch bệnh.

b. Viêm gan do nhiễm độc, nhiễm trùng trong các bệnh thương hàn, viêm ruột do trực khuẩn coli gây vàng da, SGOT, SGPT máu tăng nhưng sốt kéo dài, có triệu chứng riêng của bệnh.

c. Vàng da do bệnh xoắn trùng: có ban chẩn, cơ bắp đau, anbumin niệu, xoắn trùng trong máu, thử nghiệm ngưng kết huyết thanh dương tính.

d. Vàng da do tắc mật: tắc mật ở người lớn thường do sạn ống mật, u đầu tụy có triệu chứng riêng, cần cảnh giác.

e. Vàng da do nhiễm độc thuốc: Chú ý hỏi tiền sử dùng thuốc như dùng thuốc có Thạch tín, Rimifon, Chlorproilazin, thuốc chống ung thư...

f. Đau bung cấp do viêm gan cần phân biệt với viêm ruột thừa, giun chui ống mật, giun đường ruột...

g. Ung thư gan: người gầy, gan to nhanh, đau nhiều.

Tiên Lượng

Viêm gan do vi rút A nếu có chế độ nghỉ ngơi, chăm sóc ăn uống tốt thường được hồi phục trong vòng 10-15 ngày, ít khi kéo dài. Viêm gan vi rút B dễ chuyển thành mạn tính, một số ít tiến triển thành xơ gan rất ít trường hợp chuyển thành ung thư gan.

Điều Trị Bằng YHCT

Theo YHCT, viêm gan vàng da thuộc phạm trù chứng Hoàng đản, phép trị chính là: Thanh nhiệt trừ thấp, lương huyết, giải độc (đối với viêm gan cấp, thể tối cấp), sơ can, kiện tỳ, hòa vị, tiêu thực (đối với thể không vàng da, thời kỳ hồi phục), hoạt huyết, hóa ứ (đối với viêm gan mạn, xơ gan). Tùy theo tính chất bệnh mà dùng phép trị thích hợp.

VIÊM GAN CẤP

Thường gặp 3 thể:

1.Thấp nhiệt: Da mắt vàng tươi, bứt rứt khó chịu, người nóng, bực tức, chán ăn miệng đắng khô, bụng đầy hoặc nôn, buồn nôn, mệt mỏi, ngứa hoặc không, tiểu ít vàng như nước vối, táo bón, rìa lưỡi đỏ, rêu vàng nhớt, mạch Huyền Hoạt, Sác hoặc Nhu Sác.

Pháp: Thanh lợi thấp nhiệt.

Dùng bài Nhân Trần Cao Thang gia giảm:

		Nhân trần	40	Chi tử	12	Sinh đại hoàng	8
Bồ công anh	10	Thổ phục	10

Trường hợp thấp năïng thêm Hậu phác, Thương truật, Trạch tả. Nhiệt thịnh thêm Hoàng bá, Thạch cao.

2. Nhiệt độc (Thể nặng và rất nặng):

Triệu chứng: khát, bứt rứt, vàng da nặng lên rất nhanh, ngực bụng đầy tức, táo bón, tiểu vàng đỏ, nặng thì hôn mê, nói sảng, co giật, tiêu tiểu có máu, lưỡi đỏ thẫm, rêu vàng nhớt, khô, mạch Hoạt Sác.

Pháp: Thanh nhiệt, giải độc, lương huyết, cứu âm

		Tê giác	30	Sinh địa	20	Xích thược	12
Đan bì	12	Chi tử	12	Nhân trần	16	Bản lam căn	40
Thạch hộc	12

Nếu sốt cao mê man: thêm An Cung Ngưu Hoàng hoặc Chí Bảo Đơn để thanh tâm, khai khiếu.

3. Can Vị Bất Hòa (thể viêm gan không vàng da, thời kỳ hồi phục): mạn sườn đau tức, bụng trên đầy hơi, buồn nôn hoặc nôn, ợ hơi, miệng đắng, chán ăn, chất lưỡi đỏ nhợt, mạch Huyền.

Pháp: Sơ Can, hòa Vị. Dùng bài Sài Hồ Sơ Can Tán gia giảm: Sài hồ, Bạch thược, Hương phụ đều 12g, Chỉ xác, Trần bì, Xuyên khung, Chích thảo đều 6g.

Có triệu chứng thấp nhiệt thêm Hoàng bá, Nhân trần. Ngực đau nhiều thêm Uất kim. Nôn, buồn nôn thêm Gừng tươi, Bán hạ, Trúc nhự. Trường hợp có triệu chứng Tỳ hư, dùng bài Tiêu Dao Tán gia giảm.

VIÊM GAN MẠN TÍNH

Thường gặp 2 thể:

1. Can tỳ bất hòa: bệnh nhân không sốt, da không vàng hoặc vàng nhẹ, gan còn sờ được dưới bờ sườn, mạn sườn đầy tức hoặc ấn đau, chán ăn, đầy bụng, rối loạn tiêu hóa, rêu lưỡi dày nhớt, mạch Huyền Hoạt.

Pháp: Sơ Can, kiện Tỳ.

Bài thuốc: Tiêu Dao Tán gia giảm:

		Đương qui	12	Sài hồ	12	Bạch truật	12
Bạch linh	12	Hà thủ ô	12	Uất kim	12	Bạch thược	20
Đan sâm	8	Trần bì	8	Hậu phác	8	Cam thảo	4
Sinh khương

Bệnh nhân mệt mỏi nhiều thêm Nhân sâm 8g (hoặc Đảng sâm 12g), huyết kém hay chóng mặt, mắt mờ thêm Tang thầm, Kỷ tử. Sắc da còn vàng thêm Nhân trần, Chi tử.

2. Khí huyết ứ trệ: Sắc mặt kém tươi nhuận, môi thâm tím, gan to, ấn đau, mạn sườn đau tức, lưỡi tím hoặc có điểm ứ huyết, rêu vàng, mạch Huyền Sáp hoặc Trầm Khẩn.

Pháp: Hoạt huyết, hóa ứ.

Bài thuốc: Huyết Phủ Trục Ứ Thang gia giảm

		Đương qui	12	Sinh địa	12	Ngưu tất	12
Sài hồ	12	Uất kim	12	Bạch truật	12	Bạch thược	10
Xích thược	10	Xuyên khung	8	Đào nhân	8	Hồng hoa	6
Trần bì	8	Hậu phác	8

Gan to cứng thêm Miết giáp, Mẫu lệ; Bụng đầy hơi thêm Mộc hương, Sa nhân; Vùng gan đau nhiều thêm Nhũ hương, Một dược. Trường hợp khí hư thêm Nhân sâm (hoặc Đảng sâm), Hoàng kỳ.

3. Can âm bị thương tổn

Đầu choáng, hồi hộp, ít ngủ, haymê, bàn tay bàn chân nóng, khát nước, miệng khô, họng khô, hay tức giận, chất lươi đỏ , Táo , nước tiểu vàng, mạch huyền tế sác

Pháp: Bổ can âm(tư dưỡng can âm, tư âm dưỡng can)

Viêm gan  can âm hư		Sa sâm	15	Thục địa	12	Mạch môn	12
Thiên môn	8	Kỉ tử	12	Huyết dụ	16	Hoài sơn	16
ý dĩ	16	Hà thủ ô	12	Sinh địa	12	Trinh nữ tử	12
Bạch thược	12	Táo nhân	12	Địa cốt bì

 

Bệnh viêm gan siêu vi tuy trên lâm sàng thường gặp các thể trên đây nhưng thường lẫn lộn vì vậy cần chú ý khi biện chứng luận trị.

Những Điều Cần Chú Ý Trong Điều Trị Bệnh Viêm Gan Siêu Vi

Bệnh nhân cần có chế độ sinh hoạt điều độ, nghỉ ngơi đầy đủ, không lao động trí óc hoặc chân tay quá sức gây mệt mỏi. Về chế độ ăn, cần dùng các thức ăn dễ tiêu như rau đậu, trái cây, sữa, cá, thịt nạc, cũng không nên ăn nhiều vì thịt là loại thức ăn khó tiêu đối với người đau gan, rất hạn chế ăn các chất dầu mỡ. Không ăn các chất cay nóng như ớt, tiêu, rượu, thuốc lá... Lúc chức năng gan kém cần thận trọng lúc dùng thuốc trụ sinh hoặc các loại thuốc cổ truyền có độc như Phụ tử, Ô đầu, Nhũ hương, Một dược, Tam lăng, Nga truật...

Bệnh nhân viêm gan siêu vi A thời kỳ cấp tính nên nằm viện cách ly ít nhất 30 ngày sau khi phát hiện vàng da, bệnh chưa khỏi thời gian cách ly dài hơn.

Những trang liên quan tới viêm gan

Bệnh viêm gan B 1

Benh viem gan b 2

 

 

**************************************