Bài mớiBài mới  Display List of Forum MembersThành viên  LịchLịch  Tìm kiếm trong Diễn đànTìm kiếm  Hỏi/ĐápHỏi/Đáp
  Ghi danhGhi danh  Đăng nhậpĐăng nhập
Sức Khỏe - Y Tế
 Diễn Đàn Hội Thân Hữu Gò Công :Khoa Học - Kỷ Thuật :Sức Khỏe - Y Tế
Message Icon Chủ đề: Ăn chay và sức khỏe Gởi trả lời Gởi bài mới
Người gởi Nội dung
lo cong
Senior Member
Senior Member


Tham gia ngày: 30/Oct/2007
Đến từ: Canada
Thành viên: OffLine
Số bài: 2596
Quote lo cong Replybullet Chủ đề: Ăn chay và sức khỏe
    Gởi ngày: 08/Sep/2008 lúc 10:33pm
Mấy hôm nay thấy PT đưa lên nhiều bài về y khoa rất hay. Vừa đọc được bài nầy thấy hay hay chép lên đây để quý vị đọc:

Ăn Chay và Sc Khỏe

 Vũ Qúi Đài, M.D., Ph.D., Cu Giáo Sư Khoa Trưởng Y Khoa Đại Hc Sàigòn
 
Ăn chay kiu ta và kiu MNói "ăn chay", có thmi người hiu mt khác. Người Vit nam ta, tùy theo tôn giáo ăn chay khác nhau. Đối vi người theo đạo Pht, thì ăn chay, tc là không sát sinh. Nghĩa là không ăn bt cthc phm nào thuc về động vt và có lẽ đó là nghĩa nguyên thy ca ăn chay. Còn trng, thì hình như tùy theo, nếu trng ca gà vt không có trng thì ăn được, vì không phi là sát sinh.

Người theo đạo Công giáo, thì kiêng tht vào ngày thsáu, và theo đúng nghĩa đen ca chkiêng "tht", được thdàn ăn cá, tôm, cua v.v...Và vào mùa chay trước lPhc sinh, thì mi ngày thsáu, ngoài vic kiêng tht, li phi "ăn chay" na, mà ăn chay ở đây có nghĩa ăn đói hơn thường (chỉ ăn mt ba chính trong ngày). Thành ra tiếng" ăn chay kiêng tht ", vn hàm nghĩa là có thể ăn cá, tôm, cua.

Mcũng ăn chay. Mcó danh ttương tnhư ăn chay, gi là vegetarianism (người ăn chay là vegetarian), mà ăn chay kiu Mthì cũng có rt nhiu loi: -Ăn chay ròng; Nhng người này (gọị là vegan) không ăn bt cthc phm nào từ động vt mà ra, kctrng, sa, cà rem v.v... Rt ít người ăn kiu này. -Ăn chay có trng sa (ovolactovegetarian): Nhng người này không ăn tht cá, nhưng có ăn trng, bơ, sa v...v... Nhóm này thường là người Mtheo đạo Pht, hoc là nhóm nhân đạo phn đối vic sát hi loài vt (không đi giy da, không choàng khăn lông thú). -Ăn chay có sa (lactovegetarian), thì kiêng tht cá và kiêng ctrng, nhưng có ăn sa và nhng chế phm tsa như bơ, cà rem, phó mát... Sư huynh dòng khtu ăn kiu này, cũng như mt vài nhóm Yoga, nhóm Hare Krishna.

Ăn chay có li gì? Saigon ngày trước có mt bnh vin ca người Mthành lp, gi là bnh vin Cơ Đốc. Bnh vin này do đại hc Loma Linda chtrương. Loma Linda, mt tnh nhgn Qun Cam min Nam Cali, là thphca giáo phái Tin Lành Seventh-Day Adventist. Người theo đạo này chtrương ăn chay, tuy rng hcũng ăn chay theo nhiu kiu khác nhau như trên đã nói, và có mt sít người ăn pha ctht cá. (Siêu thLoma Linda gn trường đại hc, khá ln, mà không có khu bán tht cá!) Dù sao, thì các cuc nghiên cu cho thy người thuc giáo phái này ít bchết vì bnh tim hơn số đông người Mkhác. Có điu là ngoài vic ăn chay, hcòn kiêng crượu và thuc lá, nên không biết được rõ ràng nh hưởng ca ăn chay là bao nhiêu. Mt giáo phái khác, nhóm Mormons, có mt tòa thánh tht nguy nga đồ sộ ở tnh Salt Lake City, tiu bang Utah (nhóm này hi trước cho phép đàn ông ly ti bn v), thì trái li không chtrương ăn chay, nhưng cm ung rượu và hút thuc. Đa sdân tiu bang Utah thuc giáo phái này. Hít bnh tt hơn và sng lâu hơn người Mtrung bình. Thành ra nh hưởng tt vào sc khe ở đây thì không phi do ăn chay. Nhưng có nhiu bng chng cho thy ăn chay có nhng điu li như sau:

Bt mp phì Người ăn chay ít bmp, mt phn vì rau cnhiu cht xơ hơn, thtích ln hơn nên ăn no mà không bthâu nhp nhiu calori. Calori đưa vào cơ thnhiu mà không hot động đủ để tiêu xài đi thì ssinh mp và các vn đề sc khe khác. Tuy nhiên cũng nên nói ngay rng, không phi cứ ăn chay mà thon th. Nếu kiêng tht, mà li đi ăn mì chiên dòn đầy du mchng hn, thì li còn nhiu calori hơn tht na.

Bt bnh tim, đứng tim Nhng người ăn chay, nht là ăn chay ròng, có độ cholesterol rt thp. Điu này "cũng dhiu thôi", vì thc phm chế tthc vt không nhng không có cholesterol tin chế, mà nói chung thì dù cũng có rt ít cht béo bão hòa, là nguyên do chính làm tăng cholesterol "xu" trong máu. Vì vy nếu mun gim bt ri ro bbnh động mch vành tim, thì ăn chay rt có li. Tuy vy cũng cn nhlà có mt sthc vt như da chng hn, có rt nhiu cht béo bão hòa (không tt). Và ăn chay mà ăn nhiu trng, sa, thì va mp li va dcao cholesterol

Bt cao máu Nhiu cuc nghiên cu và thng kê cho thy người ăn chay thường có huyết áp thp. Lý do ti sao ăn chay li phòng nga được chng cao máu thì chưa biết được chính xác.. Tuy vy, ta cũng có thể đồ chng là cung cách sinh sng ca người ăn chay, thường là đơn gin thoi mái, tnó cũng giúp cho huyết áp khi bcao. Cũng nên thêm mt nhn xét ở đây, là các tim cơm chay, vì không có tht cá cho ngon ming, nên bù li hay làm đồ ăn nhiu du và mn. Vy ăn chay tim cũng nên coi chng.

Ít bnh đường rut Người ăn chay ít btáo bón. Thc phm gc thc vt có nhiu xơ (fiber), tc là nhng phn dư không bbéo gì, nhưng vì vy, thtích ln, và mm hơn, đi qua đường rut mau hơn. Ngoài ra còn bt được mt chng bnh rut gi là màng rut mc chi ( diverticulosis) có nhng túi, bng nhli ra tmàng rut, nhiu khi sinh viêm, đau bng như đau rut dư cũng nguy him. Ăn đồ ăn có nhiu cht xơ thì tt. Tuy vy cái gì thái quá cũng không hay. Đã có nhng người quá hăng hái mua high bran cereal (có nhiu fiber, tc là cht xơ) ri nhm mt ăn hai ba chén đầy mt ba sáng, đâm ra bnght rut phi m.

Ăn chay có gì đáng ngi không? Người khe mnh bình thường, nếu biết cách thay đổi món ăn cho đầy đủ cht b, thì ăn chay không có vn đề gì. Nếu gii hn chỉ ăn mt vài món ăn hoài hoài, thì có nhiu phn chc là sbị ảnh hưởng ti sc khe. Trường hp có nhu cu đặc bit, như trem đang tui ln, bà mmang thai hay cho con bú , hoc người bnh mi lành, thì ăn chay có thcó vn đề (vì bthiếu dinh dưỡng).

Thiếu cht st - Cht st cn thiết để to hng huyết cu, mà hng huyết cu có vai trò rt trng yếu là mang dưỡng khí đi nuôi các tế bào khp cơ th. Vì vy thiếu cht st thì sbthiếu hng huyết cu (anemia, ta thường gi là thiếu máu), người xanh xao yếu t. Ta tng thy người bbnh st rét xanh như tàu lá, là ti ký sinh trùng st rét phá vhng huyết cu. Thc phm gc thc vt có rt ít cht st mà li là thcht st khó hp thqua màng rut vào cơ th. Nếu có ăn pha rau hay trái cây có nhiu sinh tC, thì cht st hp thdhơn. Phá lệ ăn mt chút tht cũng tt, vì trong tht có mt cht gi là "animal protein factor" giúp cho st hp thqua màng rut .

Thiếu Cal-ci - Cal-ci cn thiết cho cơ thvì nó giúp cho xương được chc, và cũng góp phn trong các chc năng ca bp tht, dây thn kinh, máu đông và mt sphn ng khác trong người. Trong khu phn ca người M, thì sa và các chế phm tsa cung ng hu hết nhu cu vcal-ci cho cơ th. Nếu ăn chay, thì đậu ph(tào h) là ngun cal-ci tt, vì slượng cal-ci tsulfat cal-ci dùng để chế đậu ph, còn nhiu hơn cal-ci có sn trong đậu nành tươi. Có mt srau ccó cal-ci như là ci xanh, broccoli, v.v...cũng có cal-ci. Nhưng cht xơ có nhiu rau c, và cht oxalat có mt srau khác làm cho cal-ci khó hp th.

Sinh tB 12 - Thc phm tthc vt không có sinh tnày trtrường hp như ăn "chao" chế từ đậu nành cho lên men, thì scó sinh tB 12 tnhng con men mà ra. Nhưng sinh tB 12 tnhng vi sinh vt này thc ra không tt bng sinh tB 12 ttht cá.

Vn đề cht đạm (protein) Cht đạm như nhng viên gch để xây dng và liên tc bi bcơ th. Thành phn cu to cht đạm là acid amin. Cơ thcn có hai chc thacid amin khác nhau. Trong số đó, có mười mt thgi là không thiết yếu, vì cơ thcó thttng hp ra được. Còn chín thkhác gi là acid amin thiết yếu, thì bt buc phi tiêu thtbên ngoài vào. Cht đạm loài vt, kctht cá, trng sa có đầy đủ c20 acid amin. Còn cht đạm thc vt (ngoi trừ đậu nành ) thì thiếu mt vài cái acid amin thiết yếu. Như vy, nếu ăn chay ròng, thì phi thay đổi các loi rau ctrái cây khác nhau, hoc là pha thêm chút tht cá trng sa.

Nói tóm li Nếu là người ln, khe mnh bình thường, không có nhu cu dinh dưỡng đặc bit, thì ăn chay vn khe mnh và còn có nhiu cái li cho sc khe. Nhưng phi thay đổi thc đơn, và nếu có thể được, thì nên ăn pha thêm chút tht cá trng sa. . (Bài này chnhm cung cp nhng thông tin cõ bn vsc khe và y tế. Nếu cn cha bnh, xin liên lc tc tiếp vi bác sĩ ca bn).

bác sĩ Vũ Quí Đài



Chỉnh sửa lại bởi lo cong - 08/Sep/2008 lúc 10:41pm
Lộ Công Mười Lăm
IP IP Logged
tuavanle
Admin Group
Admin Group
Avatar

Tham gia ngày: 30/May/2007
Đến từ: United States
Thành viên: OffLine
Số bài: 335
Quote tuavanle Replybullet Gởi ngày: 13/Oct/2008 lúc 10:31am

Ăn Chay và Sc Khỏe

 Vũ Qúi Đài, M.D., Ph.D., Cu Giáo Sư Khoa Trưởng Y Khoa Đại Hc Sàigòn
 
Ăn chay kiu ta và kiu MNói "ăn chay", có thmi người hiu mt khác. Người Vit nam ta, tùy theo tôn giáo ăn chay khác nhau. Đối vi người theo đạo Pht, thì ăn chay, tc là không sát sinh. Nghĩa là không ăn bt cthc phm nào thuc về động vt và có lẽ đó là nghĩa nguyên thy ca ăn chay. Còn trng, thì hình như tùy theo, nếu trng ca gà vt không có trng thì ăn được, vì không phi là sát sinh.

Người theo đạo Công giáo, thì kiêng tht vào ngày thsáu, và theo đúng nghĩa đen ca chkiêng "tht", được thdàn ăn cá, tôm, cua v.v...Và vào mùa chay trước lPhc sinh, thì mi ngày thsáu, ngoài vic kiêng tht, li phi "ăn chay" na, mà ăn chay ở đây có nghĩa ăn đói hơn thường (chỉ ăn mt ba chính trong ngày). Thành ra tiếng" ăn chay kiêng tht ", vn hàm nghĩa là có thể ăn cá, tôm, cua.

Mcũng ăn chay. Mcó danh ttương tnhư ăn chay, gi là vegetarianism (người ăn chay là vegetarian), mà ăn chay kiu Mthì cũng có rt nhiu loi: -Ăn chay ròng; Nhng người này (gọị là vegan) không ăn bt cthc phm nào từ động vt mà ra, kctrng, sa, cà rem v.v... Rt ít người ăn kiu này. -Ăn chay có trng sa (ovolactovegetarian): Nhng người này không ăn tht cá, nhưng có ăn trng, bơ, sa v...v... Nhóm này thường là người Mtheo đạo Pht, hoc là nhóm nhân đạo phn đối vic sát hi loài vt (không đi giy da, không choàng khăn lông thú). -Ăn chay có sa (lactovegetarian), thì kiêng tht cá và kiêng ctrng, nhưng có ăn sa và nhng chế phm tsa như bơ, cà rem, phó mát... Sư huynh dòng khtu ăn kiu này, cũng như mt vài nhóm Yoga, nhóm Hare Krishna.

Ăn chay có li gì? Saigon ngày trước có mt bnh vin ca người Mthành lp, gi là bnh vin Cơ Đốc. Bnh vin này do đại hc Loma Linda chtrương. Loma Linda, mt tnh nhgn Qun Cam min Nam Cali, là thphca giáo phái Tin Lành Seventh-Day Adventist. Người theo đạo này chtrương ăn chay, tuy rng hcũng ăn chay theo nhiu kiu khác nhau như trên đã nói, và có mt sít người ăn pha ctht cá. (Siêu thLoma Linda gn trường đại hc, khá ln, mà không có khu bán tht cá!) Dù sao, thì các cuc nghiên cu cho thy người thuc giáo phái này ít bchết vì bnh tim hơn số đông người Mkhác. Có điu là ngoài vic ăn chay, hcòn kiêng crượu và thuc lá, nên không biết được rõ ràng nh hưởng ca ăn chay là bao nhiêu. Mt giáo phái khác, nhóm Mormons, có mt tòa thánh tht nguy nga đồ sộ ở tnh Salt Lake City, tiu bang Utah (nhóm này hi trước cho phép đàn ông ly ti bn v), thì trái li không chtrương ăn chay, nhưng cm ung rượu và hút thuc. Đa sdân tiu bang Utah thuc giáo phái này. Hít bnh tt hơn và sng lâu hơn người Mtrung bình. Thành ra nh hưởng tt vào sc khe ở đây thì không phi do ăn chay. Nhưng có nhiu bng chng cho thy ăn chay có nhng điu li như sau:

Bt mp phì Người ăn chay ít bmp, mt phn vì rau cnhiu cht xơ hơn, thtích ln hơn nên ăn no mà không bthâu nhp nhiu calori. Calori đưa vào cơ thnhiu mà không hot động đủ để tiêu xài đi thì ssinh mp và các vn đề sc khe khác. Tuy nhiên cũng nên nói ngay rng, không phi cứ ăn chay mà thon th. Nếu kiêng tht, mà li đi ăn mì chiên dòn đầy du mchng hn, thì li còn nhiu calori hơn tht na.

Bt bnh tim, đứng tim Nhng người ăn chay, nht là ăn chay ròng, có độ cholesterol rt thp. Điu này "cũng dhiu thôi", vì thc phm chế tthc vt không nhng không có cholesterol tin chế, mà nói chung thì dù cũng có rt ít cht béo bão hòa, là nguyên do chính làm tăng cholesterol "xu" trong máu. Vì vy nếu mun gim bt ri ro bbnh động mch vành tim, thì ăn chay rt có li. Tuy vy cũng cn nhlà có mt sthc vt như da chng hn, có rt nhiu cht béo bão hòa (không tt). Và ăn chay mà ăn nhiu trng, sa, thì va mp li va dcao cholesterol

Bt cao máu Nhiu cuc nghiên cu và thng kê cho thy người ăn chay thường có huyết áp thp. Lý do ti sao ăn chay li phòng nga được chng cao máu thì chưa biết được chính xác.. Tuy vy, ta cũng có thể đồ chng là cung cách sinh sng ca người ăn chay, thường là đơn gin thoi mái, tnó cũng giúp cho huyết áp khi bcao. Cũng nên thêm mt nhn xét ở đây, là các tim cơm chay, vì không có tht cá cho ngon ming, nên bù li hay làm đồ ăn nhiu du và mn. Vy ăn chay tim cũng nên coi chng.

Ít bnh đường rut Người ăn chay ít btáo bón. Thc phm gc thc vt có nhiu xơ (fiber), tc là nhng phn dư không bbéo gì, nhưng vì vy, thtích ln, và mm hơn, đi qua đường rut mau hơn. Ngoài ra còn bt được mt chng bnh rut gi là màng rut mc chi ( diverticulosis) có nhng túi, bng nhli ra tmàng rut, nhiu khi sinh viêm, đau bng như đau rut dư cũng nguy him. Ăn đồ ăn có nhiu cht xơ thì tt. Tuy vy cái gì thái quá cũng không hay. Đã có nhng người quá hăng hái mua high bran cereal (có nhiu fiber, tc là cht xơ) ri nhm mt ăn hai ba chén đầy mt ba sáng, đâm ra bnght rut phi m.

Ăn chay có gì đáng ngi không? Người khe mnh bình thường, nếu biết cách thay đổi món ăn cho đầy đủ cht b, thì ăn chay không có vn đề gì. Nếu gii hn chỉ ăn mt vài món ăn hoài hoài, thì có nhiu phn chc là sbị ảnh hưởng ti sc khe. Trường hp có nhu cu đặc bit, như trem đang tui ln, bà mmang thai hay cho con bú , hoc người bnh mi lành, thì ăn chay có thcó vn đề (vì bthiếu dinh dưỡng).

Thiếu cht st - Cht st cn thiết để to hng huyết cu, mà hng huyết cu có vai trò rt trng yếu là mang dưỡng khí đi nuôi các tế bào khp cơ th. Vì vy thiếu cht st thì sbthiếu hng huyết cu (anemia, ta thường gi là thiếu máu), người xanh xao yếu t. Ta tng thy người bbnh st rét xanh như tàu lá, là ti ký sinh trùng st rét phá vhng huyết cu. Thc phm gc thc vt có rt ít cht st mà li là thcht st khó hp thqua màng rut vào cơ th. Nếu có ăn pha rau hay trái cây có nhiu sinh tC, thì cht st hp thdhơn. Phá lệ ăn mt chút tht cũng tt, vì trong tht có mt cht gi là "animal protein factor" giúp cho st hp thqua màng rut .

Thiếu Cal-ci - Cal-ci cn thiết cho cơ thvì nó giúp cho xương được chc, và cũng góp phn trong các chc năng ca bp tht, dây thn kinh, máu đông và mt sphn ng khác trong người. Trong khu phn ca người M, thì sa và các chế phm tsa cung ng hu hết nhu cu vcal-ci cho cơ th. Nếu ăn chay, thì đậu ph(tào h) là ngun cal-ci tt, vì slượng cal-ci tsulfat cal-ci dùng để chế đậu ph, còn nhiu hơn cal-ci có sn trong đậu nành tươi. Có mt srau ccó cal-ci như là ci xanh, broccoli, v.v...cũng có cal-ci. Nhưng cht xơ có nhiu rau c, và cht oxalat có mt srau khác làm cho cal-ci khó hp th.

Sinh tB 12 - Thc phm tthc vt không có sinh tnày trtrường hp như ăn "chao" chế từ đậu nành cho lên men, thì scó sinh tB 12 tnhng con men mà ra. Nhưng sinh tB 12 tnhng vi sinh vt này thc ra không tt bng sinh tB 12 ttht cá.

Vn đề cht đạm (protein) Cht đạm như nhng viên gch để xây dng và liên tc bi bcơ th. Thành phn cu to cht đạm là acid amin. Cơ thcn có hai chc thacid amin khác nhau. Trong số đó, có mười mt thgi là không thiết yếu, vì cơ thcó thttng hp ra được. Còn chín thkhác gi là acid amin thiết yếu, thì bt buc phi tiêu thtbên ngoài vào. Cht đạm loài vt, kctht cá, trng sa có đầy đủ c20 acid amin. Còn cht đạm thc vt (ngoi trừ đậu nành ) thì thiếu mt vài cái acid amin thiết yếu. Như vy, nếu ăn chay ròng, thì phi thay đổi các loi rau ctrái cây khác nhau, hoc là pha thêm chút tht cá trng sa.

Nói tóm li Nếu là người ln, khe mnh bình thường, không có nhu cu dinh dưỡng đặc bit, thì ăn chay vn khe mnh và còn có nhiu cái li cho sc khe. Nhưng phi thay đổi thc đơn, và nếu có thể được, thì nên ăn pha thêm chút tht cá trng sa. . (Bài này chnhm cung cp nhng thông tin cõ bn vsc khe và y tế. Nếu cn cha bnh, xin liên lc tc tiếp vi bác sĩ ca bn).

Bác sĩ Vũ Quí Đài

IP IP Logged
Gởi trả lời Gởi bài mới
Bản in ra Bản in ra

Chuyển nhanh đến
Bạn không được quyền gởi bài mới
Bạn không được quyền gởi bài trả lời
Bạn không được quyền xoá bài gởi
Bạn không được quyền sửa lại bài
Bạn không được quyền tạo điểm đề tài
Bạn không được quyền cho điểm đề tài

Bulletin Board Software by Web Wiz Forums version 8.05a
Copyright ©2001-2006 Web Wiz Guide

This page was generated in 0.156 seconds.