“Phá chấp” để giúp người, đừng câu nệ hình thức.
Có thọ “ơn” đời thì phải trả lại cho đời bằng cách giúp người, mà đã “giúp” thì phải “ích”.

Hội ngộ, tương phùng vì Đạo Hiệp Khí

Tôi biết thầy Hoàng Ngọc Hùng khi thầy Đắc tìm cách để giới thiệu chúng tôi với các võ sư Hiệp Khí Đạo khác. Thầy Đắc nói “ Aikibudo là một giai đoạn trong quá trình phát triển Aikido của Tổ sư, cho dù có một số điểm khác biệt trong kỹ thuật, nhưng cũng là Aikido. Điểm quan trọng hơn là người tập Aikibudo và Aikido nếu có tinh thần Aikido thì các kỹ thuật, tên gọi không giới hạn tinh thần Aikido.” Thực vậy, học các thầy ở Đà Nẵng ngoài học kỹ thuật còn là học làm người, học đạo hòa hợp.

Chúng tôi được các thầy Nguyễn Ngọc Thanh và Hoàng Ngọc Hùng tận tình truyền dạy các kỹ thuật về kiếm, gậy và kỹ thuật tay không. Thầy Hùng chính là người đã truyền dạy các kỹ thuật kiếm đầu tiên cho tôi, thầy đã giới thiệu cặn kẽ về lịch sử, cấu trúc kỹ thuật, kỹ thuật sử dụng và chiến lược sử dụng katana cho tôi. Điểm quan trọng nữa trong giáo huấn của thầy là các ý nghĩa và lễ nghi trong việc dùng kiếm trong chiến đấu, trong trình diễn và lễ bái và răn đời.

Kiến thức uyên thâm, bình dị, thực tế:

Vốn là người Huế, là thầy giáo, là người đã từng viết nhiều giáo trình nghiên cứu nên cách truyền đạt của thầy Hùng rất dễ hiểu. Thầy Hùng là người truyền ý tưởng về giảng nhanh, học gọn, dạy một lúc nhiều người, nhiều bài cho tôi. Với thời gian ngắn, thầy có thể dạy một lúc nhiều người, mỗi người sẽ tập trung học một bài, một loại vũ khí nào đó làm căn bản. Về sau, các môn sinh sẽ tự luyện và truyền dạy lại cho nhau.

Thêm điểm nữa, ngoài Aikido ra thầy Hùng là người giỏi nhiều môn võ khác nhau như Karate Do, Taekwondo, Thiếu Lâm và VoViNam, trong các lần giảng, thầy thường so sánh về kỹ thuật giữa các môn phái khác nhau để làm nổi bật điểm yếu, điểm mạnh của kỹ thuật Aikido.

Cách truyền thụ của thầy Hùng về sau làm tôi luôn nghĩ đến phương pháp truyền dạy Aikido cho các môn sinh sau này. Thầy luôn làm tôi phải suy nghĩ về đạo làm thầy, đức làm người là giúp được gì ai thì giúp, nhưng đã “giúp” thì cố gắng cho có “ích”. Dạy học trò thì nhớ dạy cho họ nắm cái căn cái cốt, để sau còn tự học được, nếu không thì chỉ tốn thời gian “vô ích”.

Điểm khó của kỹ thuật Aikido là dạy đòn lẻ, cần có Uke và cần thời gian rất dài để có thể rèn luyện được. Còn nhớ có lần tôi công tác ở Đà nẵng, ghé thăm trò chuyện với thầy, thầy cười nói:  “Cám ơn Tổ sư đã đặt cái tên đủ thần uy để bảo vệ cho để tử chứ cách dạy của Aikido so với nhiều môn khác là tréo ngoe lắm. Này nhé! Cầm nã là kỹ thuật cao nhất lại đem dạy đầu tiên - nên học trò khó học là phải. Với điều kiện Việt Nam hiện nay, việc truyền kỹ thuật Aikido phải chú ý sao cho người học tự luyện được một mình - ngay cả khi phải xa đạo đường”.

Về sau mỗi khi chuẩn bị tâm thế và kỹ thuật cho các môn sinh khi họ đi xa khi ra trường, về quê, đi đến nơi khác làm ăn, tôi luôn thấy khó cho các học trò mình khi muốn giúp họ duy trì tập luyện, phát triển môn phái. Đặc biệt là những môn sinh sẽ quay về những thành phố, thị xã, tỉnh chưa có Hiệp Khí đạo, hoặc có muốn mở thì cũng không có điều kiện để mua thảm tập mở võ đường.

Những lần trò chuyện với thầy Hùng luôn là điểm tôi suy nghĩ, phải chăng ta phải có những cách thức mới để truyền bá kỹ thuật và tinh thần Hiệp Khí. Một câu nói của thầy Hùng lại hiện lên: “Kỹ thuật chỉ là phương tiện, đừng để nó giới hạn tinh thần, cái Đạo Hiệp Khí của mình - cái quan trọng nhất của Hiệp Khí Đạo là tinh thần Hiệp Khí. Kỹ thuật phải theo tình thế, hoàn cảnh. Vậy thôi. Về việc dạy thì phải chọn cách giảng phù hợp nhất với người học chứ không chỉ hợp với người dạy. Nhưng đừng tham - giảng 7 nhớ 3, dùng 1 là quý rồi”

Một phương thức khác mà tôi luôn tâm đắc với cách dạy “vô vi” của thầy là không cần “học phiệt” quá , mỗi người có cái hay, nhớ cùng họ tìm cái hay của chính họ mà phát triển - biển học mênh mông, thế nào cũng có cái phù hợp. Trong quá trình giúp người, giúp các môn sinh, đồng đạo tôi luôn chú ý điều này, và không những chỉ giúp được họ phần nào, mà bản thân tôi cũng học được nhiều từ cái hay, cái dụng từ cái “bất hợp” của anh em bạn bè.

Ví dụ, trong các học viên hiện là các huấn luyện viên tôi từng giúp đỡ, truyền thụ, có bạn tôi chỉ luôn nhắc về “kiếm pháp”, có anh chỉ là “côn pháp”, có người thì là “đạo pháp”. Có người học trò ra trường, trước khi xa biết không thể tập được Aikdo vì không có võ đường, tôi lại chỉ dạy, định bộ thái cực với cái nhìn nguyên lý Hiệp Khí. Viêc tùy người mà dạy, tùy thế mà giao việc miễn sao đạt được mục đích là người ta “nhập” được, hiểu và giữ vững nguyên tắc, đạo lý Hiệp Khí Đạo. Đó có lẽ cũng là phương thức ứng xử của tôi trong Hiệp Khí Đạo.

Trò chuyện, tập luyện với thầy có ý nghĩa rất lớn đối với tôi trong việc có cái nhìn về kỹ thuật, cái dụng của võ, cái triết lý của đạo. Với kiến thức uyên thâm về lịch sử, văn hóa, sinh học và công phu võ thuật, trong các câu chuyện thầy luôn nhắc tôi, Hiệp Khí Đạo trước tiên là “võ”, cần có cái thực, cái dụng của “võ”; đường dài thì có nguyên tắc, đạo lý của “đạo” – khi luyện cho mình hay dạy cho người cần phải lưu ý cả “võ” lẫn “đạo” chứ đừng bỏ bên nào.

Thầy cũng là người đầu tiên gieo ý tưởng cho tôi về chuyện làm sao để Hiệp Khí Đạo thực trở thành Hiệp Khí Đạo Việt Nam, phù hợp với thể chất, thiên nhiên và văn hóa Việt. Thầy nhắc, nước ta nhỏ, người ta it, trong lịch sử bao lần thắng ngoại xâm là bấy nhiêu lần ta biết dựa vào thiên nhiên, vận dụng tối đa thế mạnh con người Việt, văn hóa Việt.

Chỗ đựa tin cậy về tổ chức:

Đã thành lệ, cứ mỗi lần tổ chức thăng Đẳng cho các môn sinh là tôi lại vào Đà Nẵng trao đổi mời thầy ra làm giám khảo. Cho dù về sau Hội đồng Huyền đai của chúng tôi cũng đủ số lượng để lập hội đồng. Nhưng lệ cũ thầy Lê Viết Đắc lập năm nào, phải mời một võ sư ngoài đạo đường tham gia làm giám khảo, mời đại diện cơ quan quản lý, các môn sinh và gia đình chứng kiến là điểm hay, chúng tôi vẫn giữ.

Không nề hà khó khăn, dầu bận rộn công việc, nhưng khi Aikido Huế vào mời, thầy Hùng luôn vui vẻ nhận lời hứa - chắc một phần vì lời hứa năm nào với thầy Đắc, một phần vì sự hiếu học của đám học trò phương xa.

Có lần tôi ở Mỹ quay về nước, kết hợp công việc với thi thăng Đẳng cho các huấn luyện viên. Thời gian có hạn, cho dù có chuẩn bị trước về chương trình hơn cả 2 năm, việc tổ chức thi nhị đẳng cũng cập rập cho các huấn luyện viên. Lịch bay của tôi không thể thay đổi được, mà lịch tập huấn của các huấn luyện viên cũng phải đến lúc đó mới xong. Lịch thi cũng phụ thuộc vào sự tham gia của các thí sinh là huấn luyện viên từ tỉnh khác về nữa. Tôi vào Đã Nẵng gặp trước là thăm thầy, sau là mời thầy làm giám khảo. Thầy vui vẻ nhận lời ra Huế làm giám khảo ngày thứ sáu và thứ bảy.

Kỳ thi nhị đẳng kéo dài 2 ngày, ngày thứ sáu gồm phần kỹ thuật và đối luyện, thứ bảy buổi sáng là thiền định, vận khí, buổi chiều là luận văn và hỏi đáp. Căng thẳng suốt hai ngày, chấm thi xong, cấp đai, kết thúc kỳ thi, Thầy xách cặp chào mọi người ra về.

Chúng tôi nài nỉ cố níu thầy ở lại, nhưng thầy nhất thiết không chịu. Sau mới biết thầy đang hướng dẫn một nhóm hướng đạo sinh sẽ xuất phát lên rừng vào sớm hôm sau. Vì vậy, dù đã sập tối, thầy trò phải kéo nhau về dưới Phú Bài đợi đón xe đò cho thầy vào Đà Nẵng.

Dịp tổ chức Hội ngộ 3 miền Huế 2002, trong khi đang lo nhiều việc khác nhau, về tổ chức, thủ tục và cũng lo không biết mình tổ chức rồi mọi người có tham gia không? thêm nữa, hồi đó tôi chuẩn bị đi Mỹ du học, thời điểm tổ chức các hoạt động festival vào tháng 5 sẽ đúng vào kỳ thi tiếng Anh của tôi ở Sài Gòn. Theo kế hoạch, tôi cũng sẽ rời Việt Nam trong năm tới, theo chân thầy Đắc, tôi cũng vào Đà Nẵng lưu ý nhờ thày giúp đỡ, ủng hộ các anh em ở Huế khi cần thiết lúc tôi đi xa. Từ tháng 11, 12 năm 2001 tôi đã lặn lội vào Đà Nẵng trao đổi xin ý kiến thầy. Thầy hiểu ngay ra vấn đề, vui mừng động viên, nhất trí sẽ ủng hộ mọi mặt.

Hồi đó tôi cũng phải vận động nhiều nơi ủng hộ và tìm cách để giới thiệu các nơi với thầy Horizoe, vì ý tôi là muốn thầy Horizoe phải mời cho được đại diện của Aikikai và tác động với Uỷ ban Thể Dục Thể Thao quốc gia tham gia. Cũng để thấy Aikido Việt Nam, không chỉ là các trung tâm lớn. Thầy Hùng vui vẻ nhận lời với tôi là sẽ gặp thầy Horizoe và thể hiện sự ủng hộ của Aikido Đà Nẵng với việc tổ chức hội ngộ lịch sử này. Tết 2002, thầy Hùng cùng với các thầy khác đã vui vẻ có cuộc gặp gỡ với thầy Horizoe trao đổi về tình hình sinh hoạt phát triển của Aikido ở Miền Trung, và ý nghĩa của cuộc Hội ngộ ở Huế 2002. Về sau thầy Horizoe nói, cuộc gặp gỡ này đã làm thầy rất tin tưởng vào sự thành công và ý nghĩa quan trọng của kỳ hội ngộ sắp đến ở Huế.

Suy ngẫm:

Cùng với các nổ lực của thầy Lê Viết Đắc, sự tận tâm ủng hộ, chỉ dạy của các thầy Aikido Đà Nẵng, trong đó đặc biệt là thầy Hoàng Ngọc Hùng đã giúp bầy chim non Aikido Huế năm nào vượt qua được chặng đường đầy khó khăn, trong lúc phôi thai, và chập chững bước ra đời.

Sự phá chấp trong các rào cản của tên tuổi, hệ phái, tấm lòng nhiệt tình quan tâm đến sự phát triển của Aikido, để góp phần cho phát triển, giáo dục thanh niên Việt Nam, sự uyên thâm trong võ học và bình dị trong cuộc đời của thầy là điều mà tôi cảm nhận được từ thầy.

Mỗi lần gặp nhau, một lần tôi lại học hỏi thêm được ở thầy Hùng bản lĩnh, đạo đức làm người, làm thầy. Cho dù là học trò “vãng lai”, là con “đỡ đầu phương xa”, nhưng tôi luôn cảm thấy một sự gần gũi, tin cẩn ở thầy. Một tấm gương sống đơn giản nhưng chứa đựng vô vàn ý nghĩ sâu sắc, một kho tri thức vô biên. Mỗi khi đứa học trò nhỏ này có gì khúc mắc, cần hỏi, cần cầu viện luôn nghĩ đến và tin tưởng rằng mình sẽ có một câu trả lời, một lời khuyên, một sự giúp đỡ cho lối ra, tôi luôn nghĩ đến một người thầy, thầy tôi, thầy Hoàng Ngọc Hùng.

.

 

Phù thuỷ GC với một ông tây

Phù thuỷ Gò Công  (áo đen) với môn sinh Aiki - Đà Nẵng