Anh đi!

Thao trường nung cháy màu học trò, hun đúc tuổi trẻ. Tuổi trẻ đã trưởng thành, thành người lính đứng thẳng nhận lãnh Trách Nhiệm. Để rồi, người lính biết xót đau tận cùng khi mất cả quê hương, biết tủi nhục trong ngục tù, biết… trăm đắng nghìn cay!

Xưa nay chinh chiến, mình chọn ngày đi, mấy ai chọn được lúc về.

Đàn anh ra đi!

Đàn em không quên lời xưa đã ước thề!

. . .

Mặt trời đã lên khá cao. Không khí nóng hầm hầm. Cán bộ và bộ đội chui rúc vào bóng mát bên dưới các tàn cây lớn để tránh nắng tự hồi nào rồi. Họ ngồi phì phà hút thuốc lá, miệng chuyện trò và mắt thì canh chừng tù. Trong căn trại gần đó còn có một đơn vị bộ đội, và thêm một trạm gác ngay phía sau bìa rừng. Đứng trước khu rừng đen thẫm mênh mông bạt ngàn, toán tù nhân làm công tác phá rừng trông thật nhỏ bé chơ vơ…

Dụng cụ phá rừng gồm có cưa và dao. Một lưỡi cưa dài, loại do hai người kéo; dùng để cắt những thân cây to lớn. Khoảng 20 cây dao, tùy theo số người còn sức đi vào rừng. Dao do đội tù “Lò Rèn” biến chế từ cọc sắt hàng rào của quân đội, nên thép không đủ độ cứng và bền. Cây dao cùn mới được rèn và mài lại, chỉ chặt được chừng vài chục nhát thì lưỡi dao đã bị cuốn mép, hết bén; cũng nhờ vậy mà đội “Lò Rèn” có việc làm hoài. Dao cùn thì cần nhiều sức hơn để mà chặt cây. Dao bén thì đốn được nhiều cây hơn. Nhưng, nhiều hay ít, chúng tôi đều phải chặt cho đến hết giờ mới được cho về trại. Có điều, khi lưỡi dao hết bén, nó chỉ cắt vào thân cây một phần, năm mười phần khác trở thành lực dội ngược vào bàn tay và cánh tay. Da tay phồng lên lúc nào không hay, lúc bọng nước dập đi gây đau rát thì mình mới biết…

Gió đùa mùi thuốc lá thơm thoang thoảng trong không khí. Mấy năm sau này, những người vào chiếm miền Nam không còn phải vấn thứ thuốc rê, thuốc giồng mà bập bập lấy khói, hay hút các thứ thuốc lá nặng mùi khét lèn lẹt của Hà Nội làm. Bây giờ họ hút các thứ thuốc lá có mùi vị thơm ngon hơn, sản xuất từ các hãng thuốc lá MIC hay Bastos mà họ chiếm được ở miền Nam mình. Cái “đài”, chữ của quân miền Bắc dùng để gọi máy phát thanh, ngày nào cũng thế, nó ra rả suốt từ sáng cho đến giờ ăn trưa. Hết các bài hát nheo nhéo, lại đến giọng đọc chanh chát chói tai; các thứ chữ nghĩa mới nó kỳ dị, cắt ghép lạ lùng. Như khắp phường khóm trong nước bây giờ, loa phát thanh của trại cũng ong óng các thứ ấy từ sáng sớm, cho đến giờ đi ngủ. Ra ngoài rừng, chúng tôi lại phải nghe các thứ âm điệu khó nghe ấy. Không muốn nghe, cũng phải nghe!

Nghe năm này sang năm khác, nghe mãi mà tai cũng vẫn chưa sao quen được. Cái mệt vì phải chặt đốn cây rừng và ánh nắng nóng bức, vẫn dễ chịu hơn tiếng phát ra từ máy phát thanh…

Vặn tiếng cái “đài” cho nhỏ bớt, cán bộ hất mặt bảo bộ đội ngồi gần đó:

- Cho ăn trưa đi!

Nói xong, anh ta uể oải đứng dậy, vói tay lấy cái túi vải máng trên nhánh cây, đeo chéo qua người cùng cái “đài” của mình, rồi đủng đỉnh đi qua căn trại của đơn vị canh gác khu rừng này. Ngày nào cũng thế, anh ta sẽ ở lại trong ấy cho đến giờ về trại.

Tiếng cái “đài” đi xa dần.

Khi im vắng thứ tiếng chói tai nhức óc của đài phát thanh, thì không gian quanh chúng tôi lắng đọng, trở về với an bình, dễ chịu hơn …

. . .

Và rồi ngày sắp tàn, ánh sáng trong rừng vàng vọt u tối.

Có tiếng máy phát thanh léo nhéo văng vẳng, càng lúc nghe càng lớn. Không cần nhìn tìm, ai cũng biết là cán bộ cai tù đang đi tới với cái “đài” đeo trên vai. Anh ta trở qua, là lúc tù được về trại, sắp hết một ngày dài. Rời trại từ 5 giờ sáng, lội hơn 4 cây số để vô rừng. Chặt cây, phá rừng đến năm hay sáu giờ chiều, tùy theo ánh sáng cuối ngày.

Chiều xuống, trong rừng rậm và bắt đầu đổ mưa như thế này thì trời tối sớm lắm.

Khi có lệnh đi về, tù nhân trả lại dao, rồi đi lấy thân cây mà mình đã chuẩn bị sẵn; vác nó ra đứng sắp hàng cho họ kiểm người và cây. Cuối ngày, mỗi người phải có một thân cây với đường kính 2 tấc trở lên, dài phải hơn 1 sải tay, và là loại gỗ tốt, để dễ bán và được giá cao; nhưng gỗ tốt thì thân cây nặng.

- Khẩn trương lên, mưa lớn đó!

Anh ta thích ra oai thế thôi. Bữa nào không mưa thì nhăn nhó là “chiều tối rồi đó!”, có hôm chỉ cộc lốc mà la “Khẩn trương coi!”

Có tiếng cai tù cằn nhằn làm mấy chú nhỏ bộ đội lăng xăng, lốc xốc, súng đạn khua lốc cốc, miệng rối rít hối chúng tôi vào hàng…

Đủ người, đủ cây; đoàn người tù lầm lũi bước, mắt ngó chừng để tránh vô số các gốc cây lớn nhỏ, bị đốn chặt còn ló lấp xấp trên đất. Các gốc cây nhỏ bị chặt xéo, đầu chĩa lố nhố như cây chông. Ngón chân khi bấu xuống đất ướt, lúc bám vào đám lá mục, giữ cho đừng trợt té. Thân cây nặng và cồng kềnh, lắc lư trên vai; vỏ cây sần sùi cạo rát da cánh tay và cổ.

Cái đói triền miên, mỏi mệt, vác nặng,… làm con đường về trại dài hẳn ra!

Hình bóng người tù và thân cây dài vác trên vai in trên nền trời chiều, trông thật ảm đạm. Tôi ngẫm nghĩ, nếu đóng thêm thanh ngang lên các thân cây ấy thì giống thập tự giá của tù nhân thời Đế quốc La Mã, họ phải tự vác thập tự giá đi đến nơi thi hành án; loại hình phạt dành cho tử tội không phải là công dân La Mã.

Dấu hiệu của ô nhục, của… cái chết kéo dài trong đau đớn!

Thân cây bị đốn ngã, nằm ngang dọc la liệt khắp nơi trên lối về; cảnh tượng thật thê lương buồn thảm. Thế nhưng, nhiều loại cây rừng có sức sống mãnh liệt lắm. Các gốc cây bị chặt đứt, hầu như ít nhiều đều thấy đâm chồi nảy lộc. Bên thân cây nằm bất động, gốc cây đã bị chặt cụt giờ mọc ra nhánh nhỏ mới, lú nhú các nụ bụ bẫm và lá non. Mầm xanh tươi của sự sống vươn lên trong hủy diệt chết chóc, cho chúng tôi niềm tin và ước mơ.

Niềm tin sẽ có tuổi trẻ đứng lên, nối bước cha ông đã nằm xuống vì tự do của dân tộc!

Ước mơ… một ngày mai, khi thức dậy, chợt thấy mình không còn ở đây, không còn bị giam cầm!

Mơ thấy chiều Suối Máu, chiều Sơn La, chiều trên Cổng Trời,… mưa đã không còn nhạt nhòa nước mắt thương đau!

Chiều Việt Nam mưa sẽ vẫn rơi và mưa rơi cho mầm non tươi xanh. Hạt mưa cho cây rừng sống lại. Tuổi trẻ sẽ là mầm sống mới, đã thoát khỏi một thời xưa tối ám, sẽ làm sáng ngời đời dân Việt Nam...

Hết một ngày vào rừng, khi quay trở ra, thì ráng chiều mờ khuất trong màn mưa âm u. Càng đi, phía trước mình càng lúc càng u tối. Cái âm u, đen tối như cứ quanh quẩn bám theo đời tù binh “cải tạo”.

“Chiều ơi ! Lúc chiều về là lúc yên vui
Qua đường mòn ngửi lúa thơm ngơi, ới chiều!”

Chiều về trong ca khúc Nương Chiều của nhạc sĩ Phạm Duy thật êm đềm, bây giờ sao xa vời, yên vui không về trong giấc mơ; biết bao giờ mình được thấy lại… lúc yên vui, như trong… Nương Chiều!

. . .

Trên đất nước Việt Nam mình…

Sau khi miền Nam đã bị cưỡng chiếm. Những người lính, những công chức, văn nghệ sĩ, nhà báo và cả những thường dân ở miền Nam; tất cả những ai bị nhà cầm quyền cộng sản kết tội có liên hệ với chế độ Tự do của miền Nam, đều bị tống giam vào các trại tù, dưới tên gọi là “trại cải tạo”. Ngay cả thương binh cũng không thoát khỏi chính sách trả thù hèn hạ, hiểm độc. Họ bị tống đuổi ra khỏi bệnh viện, bất kể tình trạng thương tích trên người như thế nào.

Ai sống, ai chết… mặc tình!

Không tình nhân loại!

Không nghĩa đồng bào!

Năm 1975, nhạc sĩ Thục Vũ, bị cộng sản giam giữ tại Long Giao, rồi chuyển đến trại tù Tân Hiệp (Biên Hòa). Ở đây, nhạc sĩ Thục Vũ có viết bài "Suối Máu" với 8 câu thơ cảm đề của mình:

"Em ở Sài Gòn anh ở đây
Đồi pha cát trắng kẽm gai đầy
Ngẩn ngơ dăm chuyến tàu xuôi ngược
Để nhớ nhung về che khuất mây
Tôi vẫn thường đêm thương nhớ con
Thương em tình nghĩa vẫn vuông tròn
Thương mình ray rứt từng đêm trắng
Thương bạn anh trong chuyện mất còn”

Chỉ vì lời bày tỏ tình cảm nhớ vợ con, thương bạn mình, người viết nhạc đã bị quân cộng sản đày đọa lên trại tù Sơn La, ở chốn rừng thiêng nước độc. Tại trại tù Sơn La, vào ngày 15 tháng 11 năm 1976, chỉ sau một thời gian ngắn bị giam giữ, nhạc sĩ Thục Vũ gục chết tại nơi đây.

Người tù Sơn La Nguyễn Quang Tuyến, cũng là nhà văn Văn Quang.

Sau năm 1975 ông bị bắt giam hơn 12 năm tù.

Trong bài Mừng Cho Người Chết Trong Nhà Tù “Cải Tạo”, nhà văn Văn Quang có viết về cái chết của bạn tù Vũ Văn Sâm, tức nhạc sĩ Thục Vũ:

“Anh Tô Kiều Ngân không ở cùng trại tù với tôi, anh đi “lao động” bị ngã gãy tay, phải đưa về trạm xá gần trại giam tôi ở từ năm 1976 khi được đưa ra Sơn La “học tập”. Dịp đó, nhạc sĩ Thục Vũ, tên thật là Vũ Văn Sâm, ở cùng đội với tôi, anh bị đau gan đến vàng mắt. Khi bệnh tình quá nặng, Thục Vũ được đưa sang bệnh xá. Nói là bệnh xá, chứ ở đây cũng chẳng có thuốc men gì chữa chạy cho bệnh nhân. Thậm chí mỗi lần lên khám bệnh xong, anh y tá bôi cho tí dầu “cù là” vào tay rồi bảo về uống đi hoặc nằm ngửa cổ ra để “cán bộ y tế” nhỏ cho vài giọt nước củ tỏi vào mũi. Thế là xong. Bệnh nhân nặng chỉ còn việc nằm chờ chết. Thục Vũ cũng ở trong trường hợp ấy.

Một buổi sáng sớm, …

Tôi nhận ra ông Phan Lạc Phúc, khoác chiếc áo trây di cũng tả tơi “đồng bộ” với cái quần rách. Nước mắt ông Phúc chảy rất chậm trên mặt, ông nghẹn ngào cất tiếng:

- Thằng Sâm chết ở bệnh xá đêm qua rồi.

Tôi lặng người, bởi mới hôm qua, tôi lẻn sang bệnh xá thăm, Thục Vũ đưa cho tôi hai gói thuốc lào nhỏ, anh nói: “Tôi mệt không hút thuốc được nữa”. Ngồi nói chuyện vài phút, anh Tô Kiều Ngân ở trạm xá này cũng đến ngồi chơi. Tôi thấy Thục Vũ vẫn còn khỏe, vậy mà đêm qua đã ra đi.

Sau đó, anh Tô Kiều Ngân nói với tôi lời an ủi đúng nhất, ngắn nhất và cũng bi thảm nhất: “Mừng cho nó, từ nay nó không còn biết đói rét và không ai hành hạ được nó nữa”.

Đám tang Thục Vũ, hình ảnh bi thảm nhất trong cuộc đời chúng tôi.

Vào buổi chiều năm 1977, khi đồi núi Sơn La bắt đầu chạng vạng, bất chợt nhìn sang lối ra từ bệnh xá một khung cảnh hết sức đau lòng. Trên con đường đá cũ nhỏ, vòng theo sườn núi cao vút chập chùng, cách vườn rau là cái ao, đám tang bắt đầu di chuyển chậm chạp. Hai cai tù vác súng AK đi đầu, theo sau là một anh tù cầm vài nén nhang, đến 4 anh tù khiêng cỗ quan tài mộc, sau cùng lại là 2 cai tù vác súng AK. Suốt con đường dài âm u đó, chỉ có đám người ấy lặng lẽ chuyển động như những bóng ma.

Ở vùng đồi núi bóng tối đổ xuống rất nhanh, mang theo sương mù mỏng, dăng ngang triền dốc dựng đứng như những bức tường đá của nhà giam thiên nhiên, chẳng cách nào thoát ra được. Chúng tôi biết chắc đó là đám ma Vũ Văn Sâm tức nhạc sĩ Thục Vũ. Tất cả hơn ba chục tù nhân trong đội đứng ngẩn ra, dán mắt nhìn theo cái đám ma thê thảm ấy. Ông Phan Lạc Phúc, đến bên tôi, không nói lời nào, quay mặt đi giấu nước mắt. Nhìn sang phía bên trạm xá, Tô Kiều Ngân và mấy anh bác sĩ trẻ cũng là tù, đứng sau hàng rào kẽm gai cũng ngẩn ngơ. Ngân vẫy tay cho tôi và anh Phan Lạc Phúc chẳng biết để làm gì. Là một sự cảm thông tận cùng hay nói lời từ biệt.

Tất cả đứng như tượng gỗ dõi theo đám tang đi trong buổi hoàng hôn lạnh ngắt, dần khuất vào cuối con đường cong phía chân núi. Sương mù bắt đầu tỏa xuống…

Hình ảnh cái đám ma Thục Vũ còn in đậm trong tâm khảm chúng tôi cho đến bây giờ. Tôi chắc anh Tô Kiều Ngân, đến cuối đời cũng chưa quên được hình ảnh này. Nó trở thành những kỷ niệm rất riêng nhưng cũng lại rất chung của những ai đã từng sống dở chết dở qua những cái được gọi là “trại cải tạo”.

. . .

“Ôi đời ta, ngờ đâu trăm đắng nghìn cay
Khúc sắn bát ngô vơi đầy
Sầu nuôi thân xác hao gầy
Bao ngày qua đợi chờ tin vui chẳng thấy
Hận thù yêu thương còn đấy
Vui đành như cánh chim bay” *

Thảm cảnh đày đọa và chết chóc trong trại tù cộng sản, đã được biết bao nhân chứng may mắn còn sống sót kể lại. Nhưng… chữ nghĩa không thể nào diễn tả trọn vẹn được nỗi đau đớn của họ cùng thân quyến. Nỗi đau của những vết thương nhục hình này không bao giờ lành được theo thời gian, sẽ còn đó mãi mãi cùng xương cốt của những người tù, vẫn còn nằm lại trong các nấm mộ hoang…

Anh ở đây!
Anh vẫn còn ở đây!
Chiều Suối Máu, chiều Sơn La,….
Chiều Việt Nam mưa vẫn rơi, mưa rơi nhòa nước mắt!

… để nhớ về Ngày Quân Lực 19/6

Bùi Đức Tính
………………………………………………………………..…………….
* “Anh Ở Đây” nhạc: Thục Vũ & Vũ Đức Nghiêm.

Audio: https://youtu.be/hgQiVIqZPws
 

Vết Chân Kỷ Niệm

Ba chữ Ga Hải Phòng vừa khuất, Đông khép mắt, muốn giữ lại trong lòng hình ảnh của Hải Phòng. Bất ngờ, tiếng violon nỉ non từ Iphone của Hà – vợ của Đông – rồi tổng hợp âm thanh của piano và nhiều nhạc cụ nhẹ cùng hòa vào, tạo nên dòng nhạc thiết tha, mượt mà như từng lượn sóng rạt rào ve vuốt giải cát vàng. Chỉ một thoáng thôi, giọng soprano vút cao:

“Lìa xa thành đô yêu dấu,

một sớm khi heo may về…

Nhìn em mờ trong mây khói,

bước đi nhưng chưa nỡ rời…” (1). 

Đông chợt cảm thấy bồi hồi, xót xa như ai vừa khơi dậy từ tâm thức u hoài của chàng hình ảnh chàng đang bịn rịn chia tay với Yến, khi chàng theo gia đình xuống tàu “há mồm”, di cư vào Nam, năm 1954.

Năm 1954, trong khi sắp hàng chờ xuống tàu, nghe tiếng gọi “Anh Đông!” Đông quay sang. Nhận ra Yến, Đông vội rời hàng chạy nhanh đến:

-Yến! Em làm gì ở đây?

Yến chỉ quẹt nước mắt. Đông cầm tay Yến, tiếp:

-Yến đi với gia đình anh, nhé!

Yến lắc đầu. Vừa khi đó, Đông nghe tiếng Bố gọi “Đông!” Đông vội thả tay Yến ra. Yến khóc lớn:

-Anh Đông! Ở lại với em, đừng đi

Đông chưa kịp tỏ thái độ thì Bố đến, nắm tay, kéo Đông trở lại với gia đình!

Sau này, nhiều khi nhớ lại mối tình thơ và hình ảnh Yến trong buổi chia xa năm xưa, Đông thường tự hỏi không biết cuộc đời của Yến bây giờ ra sao? Nàng có trở thành “nữ hộ lý” hoặc “cán bộ gái” trong đoàn quân xâm chiếm miền Nam hay không? Những khi chiến hạm công tác dài hạn, đêm đến, từ đài chỉ huy nhìn về phương Bắc, Đông nhận biết lòng chàng gợn lên nhiều nỗi luyến thương! Sau phiên trực, trên cầu thang trở về phòng ngủ sĩ quan, đôi khi nghe tiếng hát – từ radio của nhân viên trực – văng vẳng trong không gian tràn ngập ánh trăng:

“…Rồi đây dù lạc ngàn nơi,

ta hướng về chốn xa vời…

Nghẹn ngào thương nhớ ‘em’, Hà Nội ơi!...” (2) 

Đông đứng lặng trên cầu thang, vì niềm thương nhớ dạt dào đang dâng tràn! Nhìn vào bờ, thấy ánh đèn rực rỡ, lung linh, Đông chỉ ước mơ được nắm tay một thiếu nữ, bước chầm chậm trong vùng không gian huyền diệu đó.

Ước mơ như thế, nhưng khi Dương Vận Hạm – LST Landing Ship Tank – Nha Trang, HQ 505, cập hải cảng Đà Nẵng vào chiều cuối năm, Đông lại lưỡng lự, không biết chàng nên “đi bờ” (3) hay không; bởi vì Đông không có một thiếu nữ nào để nắm tay! Vừa khi đó, Hoàng – sĩ quan trên HQ 505 – rủ Đông “đi bờ”.

Lang thang trong thành phố nhộn nhịp, khi đi ngang nhà thờ, nghe tiếng organ và tiếng hát vọng ra, Đông bảo:

-Trời lành lạnh, nghe Thánh ca “moa” chịu không được! “Moa” muốn vào xin lễ.

-Thì vào, có gì đâu, Hạm Phó!

Vào đến cửa bên hông nhà thờ, Đông và Hoàng đều lấy “nón kết” kẹp vào tay trái, đưa tay phải làm dấu thánh giá.

Thấy hai “chàng” Hải Quân mặc quân phục tiểu lễ trắng, áo dạ màu xanh đậm, làm dấu thánh giá, nhiều người đứng hàng đầu xích sát vào nhau, ra hiệu mời Đông và Hoàng đứng vào. Đông và Hoàng vừa đứng vào, bản thánh ca do cả hội trường đồng ca cũng vừa dứt. Mọi người ngồi xuống.

Nam nữ học sinh từ phía sau bước ra, sắp hàng dưới bục giảng của Đức Cha. Một nữ sinh bước ra, đứng phía sau ca đoàn nhưng trên một bục gỗ cao. Đông nghĩ có lẽ cô này là giọng nữ chính.

Tiếng organ vang lên trầm trầm, uyển chuyển rồi chậm dần để ca đoàn “bắt” vào:

“Bài thánh ca còn đó nhớ không em?

Noel năm nào chúng mình có nhau.

Long lanh sao trời đẹp thêm môi mắt.

Áo trắng em bay như cánh thiên thần...” (4).

Cô gái đứng phía sau ca đoàn thường ngẩng mặt lên mỗi khi cô hát những chữ ở âm vực cao. Nhìn sóng mũi cao, ánh mắt rực sáng và khuôn mặt diễm kiều của cô gái, Đông xúc động bồi hồi và tưởng như vẻ đẹp thánh thiện của cô gái chờn vờn trong ánh nến lung linh.

Vẻ đẹp thánh thiện của cô gái, tiếng organ ngân dài và tiếng ca trong vắt của các nam nữ sinh làm cho tâm hồn của Đông bềnh bồng, tưởng như thoát khỏi thế giới loạn lạc, đảo điên trên mảnh đất đầy máu và nước mắt này! Đông quên nỗi cô đơn vô tận trên những chuyến hải hành dài hạn! Đông quên tiếng B40/B41 của Việt cộng, từ những khúc quanh ngặt, xé không gian, rơi quanh đoàn chiến đỉnh! Đông quên gương mặt non choẹt của tù binh Việt cộng – khoảng 14, 15 tuổi – nhìn chàng như sợ hãi, như van lơn! Đông quên luôn khuôn mặt thơ ngây và buổi chia xa với Yến tại bến cảng Hải Phòng. Nhưng Đông lại không thể quên được pháo thủ Phi!

Khi đoàn chiến đỉnh bị phục kích tại Gia Rai, Đông vẫn đứng thẳng, gần mũi chiếc Command, tay trái cầm ống liên hợp để chỉ huy. Bất ngờ Đông bị trúng đạn, ngã xuống. Phi vội vàng rời pháo tháp, chạy đến bên Đông. Đông chưa kịp phản ứng thì một trái B40 xẹt ngang. Phi gục xuống! 

Khi nào hình ảnh Phi hiện về Đông cũng cảm thấy mủi lòng. Đông kín đáo làm dấu thánh giá, thầm cầu nguyện cho linh hồn Phi. Hoàng khẻ nói:

-Khuôn mặt của “cô bé đứng một mình” phảng phất nét đẹp quý phái của Grace Kelly, phải không, Hạm Phó? Đông gật đầu. Nhìn “cô bé”, Đông chợt nhận biết tình cảm của chàng giao động rộn ràng chẳng khác chi tình cảm chàng dành cho Yến năm xưa. 

Bài hợp ca chấm dứt. “Cô bé” bước thẳng đến người đàn ông cao tuổi ngồi cạnh Hoàng và Đông, cúi đầu:

-Dạ, con xin chào Bác.

-Cháu hát hay lắm!

-Dạ, con cảm ơn Bác. Thưa Bác, con xin phép Bác, con đến ngồi với Ba Má con.

Nhìn dáng đi thướt tha của “cô bé”, Đông tưởng như đôi chân của chàng muốn bước theo; nhưng chợt nhớ cương vị của chàng, Đông đành ngồi yên. Hoàng quay sang cụ ông, khẻ hỏi:

-Thưa bác, cô cháu của bác học trường nào ạ?

Cụ ông kề vào tai Hoàng, đáp:

-Cháu nó học trường Phan Chu Trinh.

Tối hôm đó, sau khi trở về chiến hạm, Đông ôm trong lòng hình bóng “cô bé” và tự hứa sẽ cố tìm nàng sau khi chàng đi phép thường niên.

 Trong khi Đông đi phép, khi chiến hạm vào bến sau chuyến công tác, Hoàng xin phép “đi bờ”.

 Hoàng ngồi nơi quán nước đối diện trường Phan Chu Trinh. 

Lúc học sinh tan học, Hoàng đi tới đi lui trước trường, với mục đích tìm “cô bé”. Bất ngờ, Hoàng thấy một thanh niên lái Vespa chầm chậm từ trong trường ra cổng. Nhận ra người bạn xưa, Hoàng gọi: 

-Trịnh! Trịnh ơi!

Trịnh dừng Vespa, ngạc nhiên:

-Ủa, Hoàng, mi làm chi đây?

 -Tau tìm một người mà tau không biết tên. Còn mi?

-Tau dạy ở đây. Mi tìm người mà không biết tên! Chán mi quá! Chắc ‘mết’ con bé nào rồi, phải không? Tả hình dáng, mặt mày của “cô nàng” cho tau nghe, may ra tau sẽ giúp mi.

-Mi vào quán uống nước, nói chuyện.

-Không được! Tau phải kiếm tý chi ăn tạm rồi trở lại trường ngay; vì tụi hắn đang tập chung kết cho buổi văn nghệ cuối năm.

Hoàng đáp rất thật lòng:

-Tau sẽ mời mày ăn trưa. Còn về “cô bé”, tau chỉ thấy và nghe cô ấy hát có một lần tại nhà thờ thôi. Cô ấy đẹp như lai và giọng soprano của cô nàng không thua gì Thái Thanh!

-Rứa thì tau biết rồi. Cô nàng là học trò của tau, đệ Nhị C, tên Uyên. Uyên là “thỏi nam châm” của Đà Nẵng đó. Mi là Hải Quân, lang thang hoài mần răng…

-Mi đừng lo, cứ giới thiệu cho tau, mọi việc khác để tau lo!

Trong bữa ăn trưa vội vàng tại một nhà hàng gần trường, Trịnh căn dặn:

-Người ta con nhà gia giáo, nề nếp, mi đừng “ẩu tả”, tội nghiệp con người ta, nha!

-Mi biết tính tau “ba gai”, xem đời như…củ khoai; rứa mà không hiểu tại răng từ hôm thấy “cô bé” đến chừ tau nghĩ rằng tau không thể sống mà thiếu cô nàng!

-Vừa thôi! Răng giống cải lương rứa, mi?

-Tau nói thật mà!

-Được rồi, ăn xong tau chở mi tới trường. Mi quan sát tụi hắn tập dượt, có nhận xét chi thì cho tau hay.

******

Ngồi cạnh Trịnh, quan sát nhạc cảnh Hòn Vọng Phu, Hoàng nghiêng sang, nói với Trịnh:

-Mi chọn Uyên vào vai ni là “hết sẩy”! Giọng hát của nàng sẽ làm khán giả xúc động nhiều.

Sau màn nhạc cảnh, trong khi Uyên cùng nhóm học sinh rời “sân khấu giả”, Hoàng nhìn nàng không rời. Không hiểu vì trực giác bén nhạy hay là vì bộ quân phục Hải Quân của Hoàng, Uyên quay nhanh lại, nhìn Hoàng. Bốn mắt giao nhau!

Cử chỉ của Hoàng và Uyên không thể nào thoát được ánh mắt của Trịnh. Trịnh cảm thấy se lòng! Vừa khi đó, một nam sinh đến cho Trịnh biết chỉ còn mục hợp ca Con Đường Vui nữa thì buổi tổng dượt sẽ chấm dứt. Trịnh gật đầu, quay sang Hoàng:

-Hoàng! Chỉ còn một mục nữa thôi. Mi muốn đi ăn với tau rồi tối mai trở lại xem văn nghệ hay không?

-Không được! Tau phải trở lại tàu. Tàu sẽ rời bến tối ni.

-Khi mô mi trở lại?

-Chưa biết, vì tau nhận được lệnh đổi đi Giang Đoàn rồi.

-Giang Đoàn là mấy đơn vị chuyên “wuýnh” nhau, phải không?

-Ừ!

-Mi muốn hát một bài để chinh phục cảm tình của Uyên không?

-Mi “đi guốc trong bụng tau”! Cảm ơn mi.

Trịnh đến micro:

-Tôi thành thật cảm ơn các em đã chịu khó tập dượt. Tôi nghĩ rằng đêm văn nghệ mừng Xuân năm nay sẽ thành công mỹ mãn. Nhân đây, tôi muốn giới thiệu với các em người bạn thân của tôi, trung úy Hoàng. Vì lý do đặc biệt, Hoàng không thể tham dự văn nghệ tối mai. Hoàng có một kỹ thuật trình diễn rất khác lạ. Tôi yêu cầu Hoàng hát tặng chúng ta một bài trước khi các em rời trường để chuẩn bị cho tối mai.

Tiếng vỗ tay vang lên. Hoàng tươi cười, choàng guitar qua cổ, đến sau micro. Muốn nhân cơ hội này gián tiếp tỏ tình với Uyên, Hoàng nói:

-Xin cảm ơn “thầy” Trịnh, người bạn thân thiết nhất của tôi và cảm ơn các bạn. Tôi xin hát tình khúc bất tuyệt của Elvis Presley: It’s Now or Never.

Mọi người lại vỗ tay. Hoàng dạo Cha Cha Cha rồi “bắt” vào:

“It's now or never, come hold me tight.

Kiss me my darling, be mine tonight.

Tomorrow will be too late, it's now or never.

My love won't wait…”

Thấy Hoàng vừa đàn vừa hát vừa lắc vai vừa gật đầu và đôi chân như đang khiêu vũ,  nhóm học sinh tròn mắt nhìn nhau. Thấy Uyên nhìn Hoàng không rời và môi nàng như mỉm cười, Trịnh cúi mặt, thở dài!...

******

Suốt ngày đi thăm nhiều nơi quanh Vũng Áng, Đông không thấy nụ cười nào trên môi người dân. Nhưng khi Đông và Hà bước vào nhà hàng trong khách sạn – nơi vợ chồng Đông ngụ lại sau khi rời Hải Phòng – thì lại nghe tiếng nói cười rộn ràng!

Đông và Hà được đưa đến chiếc bàn nhỏ vừa khi một nhóm khách mặc quân phục màu “cứt ngựa” bước vào và cười nói oang oang. Đông cứ trầm ngâm, cố nén vẻ khó chịu vì sự tương phản quá lộ liễu giữa vấn nạn của người dân và từng tràn cười hô hố của nhóm thực khách mặc quân phục.

Nhóm đàn ông ngồi vào chiếc bàn lớn. Bà chủ khách sạn từ đâu bước vào. Nhận ra nhóm khách quen, bà chủ vội bước về chiếc bàn có nhiều người mặc quân phục để chào hỏi. Theo cách thăm hỏi, Đông hiểu rằng những người này là khách thường xuyên. Bà chủ, nhờ kỹ thuật thẩm mỹ, trông trẻ hơn tuổi thật rất nhiều. Một người mặc quân phục hỏi bà:

-Chị Yến! Càng ngày trông chị càng đẹp, càng trẻ ra, lại ăn mặc như mấy “em chân dài”. Chị đi thi hoa hậu phu nhân, đi!

-Úi giời! Các anh mà thấy tôi lúc trẻ, các anh đi không đành đâu!

Một tên lả lơi:

-Bây giờ tôi cũng đi không đành, nói gì thấy chị lúc chị còn trẻ.

-Không, thật đấy! Lúc trẻ tôi đẹp lắm cơ. Vì Bố Mẹ tôi không chịu trốn vào Nam cho nên tôi mới cơ cực, phải tham gia đánh Mỹ “kíu” nước; nếu Bố Mẹ tôi di cư thì tôi đã là phu nhân của một “thuyền trưởng” Hải Quân Việt Nam Cộng Hòa (VNCH) rồi đấy.

-Ôi giời! Lại có chuyện tình đẹp thế cơ?

-Không bịa đâu! Thằng láng giềng của tôi mê tôi lắm, muốn tôi theo gia đình hắn vào Nam nhưng tôi không dám bỏ Bố Mẹ. Sau này nghe tin hắn mang “quân hàm” trung tá và là “thuyền trưởng” chiếc tàu “há mồm” đấy.

Đông giật mình, nhìn Yến, nhưng không thể thấy được dấu vết nào của cô láng giềng hiền dịu năm xưa! Một tên khác chuyển đề tài:

-Chị Yến! Ai làm gì phía sau mà nghe ồn ào thế?

-Ô, mấy thằng đui, mù, cụt, què í mà!

-Chúng nó làm gì sau “nhà nghỉ” của chị?

-Cứ lâu lâu có vài người “nước ngoài” về, gọi chúng đến, thuê sân sau của tôi và cho chúng ăn một bữa để giàn cảnh quay phim, quay video đem về bên ấy khoe là đi làm từ thiện! Nghe nói mấy nhóm ấy bảo chúng làm hồ sơ có hình, giấy chứng thương, giấy giải ngũ, v. v…rồi gửi sang bên đó để họ cứu xét xem hồ sơ thật hay giả rồi mới gửi tiền về cho. Làm hồ sơ, chụp hình, tiền cước phí, v. v…cái gì cũng tốn tiền nhiều quá nhưng gửi đi rồi, chờ mãi chả thấy xu teng nào gửi về!

Mặt Đông nóng bừng. Đông bậm môi, cố giằn cơn giận. Hà nắm tay Đông:

-Anh! Mình đang ở Việt Nam!

Vừa khi đó, một người đàn ông mù mắt cõng một người đàn ông mất cả hai chân, bước vào. Mọi người quay sang nhìn. Đông đứng bật dậy, bước nhanh đến bên người đàn ông mù, vừa đưa tay đỡ người cụt hai chân vừa nói:

-Anh thả anh này ra. Tôi giúp hai anh. Hai anh cần gì? Cần đi đâu?

-Thằng này có mắt, tôi có chân, giúp nhau đến đây; vì được biết có người trợ giúp Thương Binh V.N.C.H. tại đây.

Yến bước nhanh đến, lớn tiếng trong khi Đông “ẳm” gọn anh Thương Binh trên tay:

-Lại cũng… trò khỉ nữa! Cổng sau mở để cho vào tại sao không vào, lại đi cửa chính? Mấy người có biết khách của chúng tôi toàn là những người có quyền cao chức trọng hay không, hả?

Đông nhìn Yến, cố lấy giọng trầm tĩnh:

-Không có lý do gì chị phải nặng lời với hai anh này. Chị chỉ tôi ngõ sau, tôi sẽ đưa hai anh này đi ngõ sau.

-Ra cửa, rẽ phải, cổng màu xanh đấy.

Đông chẳng thèm lịch sự cảm ơn người phụ nữ – mà chàng nghĩ rằng đó là “người xưa” của chàng – chỉ quay sang người bị mù, bảo:

-Anh vịn vai tôi, đi theo tôi.

 Hà vội bước đến:

-Để em giúp anh ấy đi theo anh.

Thấy vợ chồng Đông như sắp bỏ đi, Yến quay sang, tru tréo:

-Này! Này! Thức ăn gọi rồi, bỏ đi cũng phải trả tiền. Biết chưa?

Đông bảo Hà:

-Em bảo họ cho room service. Anh trở lại đón em ngay.

Khi Đông trở lại, Hà bảo:

-Họ bảo không có room service.

-Tốt!

Đông bảo người hầu bàn:

-Em cho thức ăn của chúng tôi vào hộp để đem đi.

Sau khi trả tiền, cầm thức ăn bước ra cửa, Đông thầm nghĩ, ngôn ngữ và tư cách của “Yến bây giờ” đốt cháy hình bóng của “Yến ngày xưa”, bên bến cảng Hải Phòng!

Qua khỏi cổng màu xanh, Đông và Hà chợt nghe tiếng hát não nùng:

“…Con có hay chăng cha về.

Lời ca hồn nhiên líu lo ngoài kia.

Chinh chiến đã qua một thì.

Tuổi thơ nở trên biết bao ê chề…”(5)

Thấy nhiều Thương Binh ngồi dọc chiếc bàn dài, Hà không hiểu gì cả. Đông bảo:

-Mình sẽ cùng ngồi ăn với họ.

Thấy Đông trở lại, Châu – anh Thương Binh cụt chân mà lúc nãy Đông đã bế từ phòng khách đến đây – vui mừng:

-Mời anh chị ngồi đây.

Để thức ăn lên bàn, gật đầu chào mọi người xong, Đông và Hà ngồi cạnh Châu. Trong khi nhà bếp dọn thức ăn, Châu nói với Đông:

-Anh biết không, tụi em cơ cực lắm, vậy mà vẫn có người “phe mình” lợi dụng tụi em cho mục đích không tốt của họ!

Chợt nhớ câu Yến nói lúc nãy, Đông hỏi:

-Tôi có nghe như thế, nhưng không biết có đúng là “phe mình” không?

-Nghe họ nói chuyện, tụi em biết. Tụi em bị cộng sản Việt Nam (csVN) hất ra khỏi xã hội cho nên tụi em thương nhau lắm, vui buồn gì cũng chia xẻ với nhau. Anh cứ hỏi tất cả mấy “đứa” này xem có “đứa” nào không từng là nạn nhân của trò Việt kiều về kêu gọi, cho ăn một bữa, quay phim, video, bảo làm hồ sơ gửi qua bển, khi họ nhận được, họ sẽ gửi tiền về cho. Tốn tiền chụp hình, làm copy, gửi bưu điện, v.v… Chờ dài cổ chẳng “đứa” nào nhận được đồng xu nào cả. Bị mấy lần như vậy, tụi em “tởn”, ai mời, cho ăn tụi em cũng chẳng thèm tới…

-Thế sao hôm nay…?

-Hôm nay là trường hợp đặc biệt; vì đây là lần đầu tiên tụi em sẽ được gặp người ơn mà suốt mấy năm qua người ơn này âm thầm gửi về cho tụi em, mỗi “đứa” $100.00 U.S. đô la.

-Ở ngoại quốc làm ăn rất cực nhọc mà ai làm được những việc như thế thật là quý. Nhưng làm thế nào người đó biết các anh mà liên lạc

-Dạ, lúc đầu, người đó được một tờ báo chuyên lo yểm trợ Thương Binh V.N.C.H. giao một hồ sơ để giúp trực tiếp. “Thằng” này cho “thằng” bạn cùng cảnh ngộ với nó địa chỉ của người đó thì “thằng” bạn của nó cũng được người đó cho tiền. Cứ vậy, bây giờ Thương Binh V.N.C.H. cả huyện đều được quà mà không “đứa” nào biết mặt người đó cả.

-Thế hôm nay ai trả phí tổn này?

-Hôm nay là ngày đầu tiên người đó trở về thăm Quê Hương.

-Thế anh gặp người đó chưa?

-Chưa, tý nữa. Nghe nói ông đang đem nước ngọt đến cho từng người là chồng của bà đó.

Nghe Châu nói đến đây, Hà nói nhỏ với Đông:

-Em về phòng, tý em trở lại.

Đông “okay” rồi nhìn người đang phân phát nước ngọt và thấy khuôn mặt quen quen. Vừa khi đó, người phát nước ngọt ngẩng lên, nhíu mày nhìn Đông rồi vừa reo “Commandant” vừa vội vàng đến bên Đông:  

 -Commandant làm gì đây?

-Hoàng! Ngày xưa “toi” “ba gai” lắm mà sao bây giờ “toi” làm được những việc như thế này?

-Việc như thế này là việc như thế nào, Commandant?

-Giúp anh em Thương Binh.

-Ô, không! Đó là bà xã của Hoàng âm thầm làm chứ Hoàng không biết. Ngày nay đi thăm Vũng Áng, thấy thiên hạ khổ quá, bà ấy khóc rồi mua bánh mì thịt cho trẻ em. Cách đây mấy tiếng đồng hồ, bà ấy nhờ Hoàng đi thuê micro và guitar để anh em Thương Binh ca hát cho vui. Hoàng cật vấn hoài bà ấy mới “bật mí” chuyện Thương Binh.

Hoàng vừa dứt câu, Đông thấy một thiếu phụ từ khách sạn bước ra. Hoàng vừa gọi vừa đưa tay ngoắt:

-Uyên, lại đây!

Thấy người phụ nữ bước về phía Hoàng, Đông nghi ngờ, quay nhìn Hoàng bằng ánh mắt khó hiểu. Hoàng cười thật tươi, giới thiệu:

-Đây là vị cựu Hạm Phó của anh; đây là Uyên, bà xã của Hoàng.

Nhìn nụ cười của Hoàng rồi thấy cung cách Uyên cúi đầu chào, Đông biết chàng không thể nào nhầm phụ nữ này với “cô bé trong nhà thờ”! Đông thở dài, chưa kịp thăm hỏi Uyên thì Hoàng xin lỗi, đến giờ chàng phải giúp Uyên phân phát quà cho Thương Binh trước khi họ ăn tối và “hát cho nhau nghe”. Đông thấy Uyên và Hoàng trao mỗi Thương Binh một phong bì.

Từ khách sạn bước ra, Hà ngồi cạnh Đông và trao cho chàng một xấp bì thư:

-Đây, em đếm đủ cả rồi. Tý nữa anh phát cho mỗi ông Thương Binh một bì thư, nhá!

-Em làm cái gì anh chả hiểu?

-Lúc nãy nghe anh Châu nói về việc làm âm thầm của bà nào đó em cảm thấy áy náy là từ trước đến giờ em không biết gì về Thương Binh V.N.C.H. Bây giờ mình có tý quà, anh tặng mấy ông ấy hộ em.

Đông chợt hiểu. Từ nãy giờ Ngân Hà vào văn phòng khách sạn xin bì thư, cho tiền vào từng bì thư. Đông nắm tay vợ:

-Em quả thật là người vợ tuyệt vời! Em tặng mỗi người bao nhiêu?

-Dạ, $100.00 Mỹ kim.

-Anh sẽ đi với em. Nhưng công khó của em, em nên trao tận tay từng người.

Khi trao bì thư cho mỗi Thương Binh, giọng Hà xúc động:

-Chúng tôi biết ơn các anh nhiều lắm!

Tặng quà xong, Hoàng và Uyên đến ngồi cạnh vợ chồng Đông, cùng vui vẻ ăn uống với Thương Binh. Ăn xong, Đông cáo từ để về phòng, nghỉ – dù Hoàng hết lời năn nỉ Đông ở lại.

Cùng Hà buớc lên bậc cấp để về phòng, Đông chợt cảm thấy có lỗi với Hà; vì hình ảnh và tiếng hát cao vút của “cô bé trong nhà thờ” năm xưa đang bừng sống trong lòng chàng. Đông bồng bột thương Hà, vội nắm tay Hà, thủ thỉ:

-Anh cảm ơn em. Mấy mươi năm qua em đã tận tụy và hết lòng với anh.

-Ơ, cái gì thế?

-Lòng tốt của em đã giúp anh đỡ bị “quê” với Hoàng.

-Có thế mà cũng…bày đặt!

Đông mở cửa, kéo Hà sát vào chàng:

-Em thay đồ. Anh ra lan can nhìn biển một chốc.

-Lại mơ mộng nữa rồi! Anh thì thôi!

Đông tựa vào lan can, tự hỏi: Từ lúc nào và làm thế nào Hoàng có thể chinh phục được “cô bé trong nhà thờ”? Không thể tìm được câu trả lời, Đông nhìn vùng trời mờ sương. Chính lúc đó, Đông tưởng như có thể thấy được Dương Vận Hạm Nha Trang, HQ 505, đang hải hành nơi cuối trời! Đông thở dài, cảm nhận được từng vết chân kỷ niệm đang dẫm nát tim chàng!

ĐIỆP MỸ LINH

1 và 2.- Giấc Mơ Hồi Hương của Vũ Thành.

3.- Có nghĩa là rời chiến hạm/chiến đỉnh/đơn vị để đi phố.

4.- Bài Thánh Ca Buồn của Nguyễn Vũ.