Tác giả Quỳnh Dao _ Que Huong Channel

Chiều Hôm, Một Người Khách Lạ 

Chiều hôm, một người khách lạ tới bên kia đường.

Đó là đoạn Lê Đại Hành chạy qua Bình Thới, giữa hai hàng phượng cao rợp mát. Trong ngõ hẻm đối diện có dãy hàng hoa nằm khuất sau những hàng quán khác. Người đàn ông trung niên tiêu biểu cho thời đại mình: gầy gò, đen đúa, sẵn sàng biến mất vào đám đông. Ông ta băng qua dòng xe cộ, bước vào hẻm, bắt chuyện với một thằng bé đang bày trò chơi với hai đứa nhỏ chừng như em nó. Bọn trẻ đã quen, đưa mắt tò mò nhưng không ác cảm, nhìn người đàn ông. Cuộc trò chuyện dăm bảy phút, có khi ông ta lôi từ trong túi ra một thứ gì như bánh kẹo. Con hẻm lụp xụp, mái bạt đầy nước mưa trĩu xuống, trẻ con cười đùa khắp nơi, đuổi nhau, bụi bay mù những kệ quần áo sida, những bó hoa tươi. Nhìn người lạ vui vẻ đi ngược ra đường, bạn nghĩ, những cuộc gặp ấy sẽ không dừng lại.

Khi tôi trở về nhiều năm sau, ngõ hẻm không có nhiều thay đổi, dù hàng quán tấp nập hơn và ngôi nhà dì Ba tôi có phần khang trang hơn trước. Trên bậc hiên thấp nơi những đứa trẻ ngồi nghỉ mệt giữa hai cuộc chơi, tôi lắng nghe câu chuyện của dì, trong tiếng chim hót râm ran trên hàng me, sấu, trứng cá trái chín mọng. Dì Ba tôi thời trẻ không đẹp nhưng xinh xắn, học giỏi. Ra trường sư phạm Quy nhơn, lấy chồng sĩ quan, sinh con đầu lòng chưa đầy năm khi miền Nam sụp đổ. Dượng Hiền, chồng dì, trình diện, lập tức bị chuyển ra Bắc xa tít, khó thăm nuôi. Không ai hiểu tại sao, cấp bậc dượng chỉ là thiếu úy không quân. Thiếu úy Nguyễn S. Hiền không phải phi công mà chuyên về kỹ thuật, gọi là sĩ quan an phi. Đến trại tập trung, bị hỏi cung lên hỏi cung xuống, chuyển thẳng tới trại khác trên Sơn La, vài tháng sau dượng mới biết nguyên nhân. Thì ra viên cán bộ thẩm vấn khi đọc chức vụ, không chịu hỏi lại. Có lẽ anh ta đoán mò chữ an phi gần với an ninh, công an chi đây, vì vậy xếp dượng vào diện nguy hiểm. Dượng biết chuyện nhờ gặp một người cùng hoàn cảnh, cũng thuộc loại sĩ quan an phi như dượng. Bất mãn với cái án, bị hành hạ, dượng tôi cùng vài người trốn trại. Đêm vượt rào, bị bắn, chết gần hết, chỉ một chạy thoát, dượng bị bắt lại. Chuyển trại. Đòn thù. Biệt giam. Bỏ đói. Gãy xương ống chân. Sốt rét. Chuyển trại khi quân Tàu đánh qua biên giới. Nhiều người cải tạo đã chết, không bia mộ, rải rác biên cương, nhưng dượng không chết, như có phép lạ, ở trong trại cho đến khi mãn hạn tù mười năm sau.

Ở nhà, dì Ba nghe phong thanh vụ vượt ngục, tất tả lên biên giới tìm chồng. Hai ngày đi tàu, hai ngày bám càng xe đò chạy than, khói lửa mù mịt, như ngày trước người Sài gòn bám càng trực thăng chen nhau di tản qua Mỹ, một ngày đi bộ từ ngoài ga xe lửa qua đường rừng nổi tiếng cọp dữ, vừa đi tim vừa đập thình thịch. Dì nhận được câu trả lời của cán bộ quản giáo. Chồng chị bị bắn chết vì tội vượt ngục, xác chôn giữa rừng sâu, không vào được. Chị hãy trở về, an tâm sản xuất, nuôi con. Dì tôi không khóc, quay mặt đi, im lặng. Người cán bộ tỏ ra ái ngại, muốn nói một điều gì, lại thôi. Dì cắp nón đứng lên, không chào, đi thẳng một mạch xuống núi. Đó là tính cách của dì. Đi suốt đêm, đi một mình, không sợ cọp, sợ rắn, không sợ hãi gì nữa. Ra hết núi, tới bìa rừng, gặp con suối nước chảy rì rào, rì rào, trong vắt. Dì cúi xuống đưa tay vốc nước uống, nhìn thấy một khuôn mặt dưới làn nước trong biếc như gương. Khuôn mặt còn quá trẻ, làn da sáng như ngọc, của một cuộc đời tuyệt đẹp đã xa tít mù, thuộc một xứ sở đã mất, dì tôi khóc òa lên, khóc như mưa, chưa bao giờ được khóc. Rồi dì ngất đi.

Khi tỉnh lại, người phụ nữ ngẩng đầu, gặp vành trăng sơ huyền buổi sớm treo lơ lửng trước mặt, giữa mấy điểm nhấp nháy tinh đẩu. Mùi cỏ tươi, mùi lá rừng rã mục, tiếng ve kêu xuyên qua tảng đá vôi, sương mù tụ lại tan đi, mặt trời lên. Tất cả làm dì hồi tỉnh. Lấy lại sức lực. Những chuyện bất hạnh, bạn nghĩ, có thể xảy ra cho một người nào đó, đáng thương, ở một nơi nào đó, nhưng không thể xảy ra cho mình, cũng như lịch sử có thể xảy ra một nơi nào đó, ở Bắc cực chẳng hạn, nhưng không thể xảy ra cho quê hương mình, cuối cùng đã xảy ra. Tất cả nước mắt của dì lặn hết vào lòng đất gần biên giới Sơn La. Trở lại nhà ga, đáp chuyến tàu sớm nhất về quê.

Buôn bán xuôi ngược không khấm khá, bên ngoại bên nội lưu lạc không nhờ vả ai được, dì tôi một mình bồng con nhỏ mới hơn tuổi vào Biên Hòa, rồi qua Biển Hồ, rồi tới Siem Riep. Một mẹ một con, dầm sương dãi nắng, tạo cơ nghiệp là cái quán tạp hóa, ít bánh kẹo, ít quần áo. Chẳng bao lâu, chính quyền Khơ – me đỏ xua đuổi Việt kiều, quét sạch thành phố, thảm sát trẻ con, cướp tài sản nhà giàu nhưng không chia cho người nghèo mà chia cho nhau, mùa mưa tới, mẹ con dì Ba bị lùa vào nơi tập trung. Mỗi người được phát khẩu phần một chén cháo trộn khoai sắn mỗi buổi, làm việc trên đồng mười mấy giờ một ngày, nắng như lửa đốt, mưa như dao cắt, không áo tơi áo ấm. Những đứa nhỏ gầy rộc nắm xương, bụng ỏng giun sán, thiếu máu xanh mét. Nhưng bọn chỉ huy vẫn chờ chúng lớn lên, hy vọng chỉ năm mười năm nữa có thể bổ sung vào đạo quân cách mạng, mười một mười hai tuổi biết ném lựu đạn ào ào, theo lời kêu gọi của Mao đi làm chiến tranh giải phóng nhân loại.

Ở giữa những bức tượng bằng đá thời Angkor, khắc hoa văn tỉ mỉ xinh đẹp, giữa những cánh đồng khi ngập nước khi khô hạn, giữa những chiếc sọ người lăn long lóc, chúng không còn làm ai giật mình sợ hãi, vì cái chết không đáng sợ bằng sự sống, đã có lúc dì toan thắt cổ bằng sợi dây vải gai. Nghĩ đến đứa con trai duy nhất của người chồng xấu số qua đời, dì lấy lại can đảm, cất sợi dây đi, để dành. Nỗi khổ đau, nỗi nhục nhã của dân tộc Kampuchia, của đồng bào Việt kiều tha hương lớn hơn hạn hán, lớn hơn mưa bão, đủ sức bào mòn những tượng đá trong các đền thờ. Cái đói ác liệt từ từ quật ngã họ. Dưới mắt dì, hàng trăm người, hàng ngàn người chết đói, đến lượt hai mẹ con. Bọn angka quyết định tàn sát những người đã mất sức lao động, gồm dân Kamphuchia và người Việt, chúng chuẩn bị đào sẵn những cái hố, cạn cợt. Thì bộ đội Việt Nam tới. Người đích thân cứu dì và đưa hai mẹ con về phía sau là một chỉ huy trẻ tuổi, nói giọng Bắc.

Nhiều năm trời lăn lộn trên chiến trường, thẻ đảng viên, vài ba vết thương thành sẹo lồi rải rác, trở trời đau nhức, vẫn không cứu được dượng Ba tôi, một tình nhân trẻ tuổi, trước cánh cung giương lên của thần Vệ nữ. Có lẽ vì nhan sắc? Nhưng dì tôi không đẹp, chỉ thùy mị, lại lớn hơn dượng ba tuổi. Mà dượng không phải người xấu xa, một chàng trai độc thân khỏe mạnh. Mặc kệ cấp trên ngăn cản, dượng phải lòng dì. Bộ đội chiến đấu ở Kampuchia thời ấy bị cấm yêu đương và kết hôn với dân địa phương. Là người gan dạ, dượng tôi bướng bỉnh. Dượng vẫn cầu hôn. Vì vậy bị kỷ luật, tước thẻ đảng, lột lon, xuất ngũ sớm. Dì Ba nhận lời, phần cảm động, phần mang ơn, rồi hai người dắt díu nhau trở lại Việt Nam. Dượng vốn lính đặc công, bề ngoài lầm lì, khắc khổ, nhưng bên trong hiền, vui tính, thật bụng, có lẽ vì mang trong người dòng máu nông dân chân lấm tay bùn từ một làng nghèo ở Thái Bình nhiều ruộng lúa, quê của thằng Vũ thằng Côn của Duyên Anh. Khi về làm rể nhà tôi, với giọng Bắc khó nghe, thói quen lính chiến, hàm răng sún nặng mùi thuốc lào, dượng gặp vài rắc rối, nhưng mau chóng phá vỡ hàng rào thành kiến, nghi ngại trong mắt mọi người, chẳng bao lâu chinh phục cảm tình của chúng tôi. Bọn trẻ mê nghe dượng kể chuyện ngoài Thái bình, chuyện chiến trường, Polpot. Dượng suốt ngày ngồi ở cửa, vừa coi hàng cho vợ, canh chừng bọn trẻ, vừa rủ bạn đánh cờ tướng. Không nhậu nhẹt, nhưng thích uống trà Tân Cương, hút thuốc lào, miệng hát ư ử con đường gánh gạo muỗi bay rừng già cùng với con đường xưa em đi vàng lên mái tóc thề dù hai con đường ấy khó mà gặp nhau.

Khi nhận lời cầu hôn, dì Ba có một điều kiện, phải cho dì thờ phụng người chồng quá cố. Dượng chấp nhận. Tưởng đâu qua chuyện, ai ngờ dượng là người chấp hành nghiêm chỉnh, ngày nào cũng thắp hương trên chiếc bàn thờ kín đáo trên gác xép, ngày rằm còn có huệ hay glaieul đỏ, trắng. Dì gượng dậy từ những chấn thương, gạt bỏ nỗi buồn góa phụ, nuôi con. Cảm động vì sự săn sóc của người lính, quả thực mới đầu dì không cảm thấy tình yêu là thứ tưởng đã chết. Bắt đầu cuộc sống mới, hai vợ chồng long đong giữa Sài Gòn. Vốn giỏi tảo tần, có sở thích cắm hoa từ nhỏ, dì học nghề bán hàng hoa, mới đầu phụ việc cho gian hàng ở chợ hoa Hồ Thị Kỷ, cuối cùng về an cư lạc nghiệp giữa xóm bình dân lao động quanh Bình Thới. Đồng bào miền Bắc di cư được dân địa phương kính trọng, họ vốn yêu Chúa kính Phật. Bốn mùa những bông hoa sắp tàn được dượng mang đi, thay vào những cành hoa mới, thơm mùi mặt trời phương Nam, như cuộc sống dân dã nay đã quen thuộc. Yêu nghề vực dậy một tâm hồn tưởng đã chết. Rồi năm tháng qua, hạnh phúc mới đầu mong manh ngày càng vun đắp. Dượng Ba tính vui vẻ, chinh phục cảm tình hàng xóm. Hai đứa con một gái một trai ra đời liên tiếp, ba đứa trẻ thương yêu nhau, làm sợi dây ràng buộc vợ chồng thắt chặt. Chẳng biết từ bao giờ mọi người quên mất tên tục của dượng, và gọi dượng theo tên người vợ. Nhờ lý lịch đi bộ đội nhiều năm, tuy không còn sinh hoạt chính thức, dượng Ba vẫn có cái mác làm chính quyền phường xã kính nể. Vì vậy việc buôn bán làm ăn của họ cũng thuận lợi.

Có hai con đường để đi đến nhà dì Ba, một là từ con hẻm lớn nơi những đứa trẻ chơi đùa, và lối đi khác vòng quanh sau các dãy nhà, len lỏi giữa những bức tường gạch xám xịt, bong nhiều mảng, chật hẹp, rất ít người biết. Một buổi chiều như thế, dượng Ba tôi đã dùng lối ấy mà xuất hiện, bất ngờ.

– Anh kia lại đây.

Giọng ra lệnh nhưng nhỏ vừa đủ hai người nghe. Người đàn ông giật mình quay lại, dượng đứng ngay sau lưng. Một thoáng tái mặt, ông ta lấy lại bình tĩnh, gượng cười.

– Anh hỏi gì tôi?

– Anh cứ đi theo.

Người đàn ông im lặng, ngẫm nghĩ.

– Tôi không đi. Tôi chẳng có tội gì. Mà anh là ai?

Dượng Ba lấy bàn tay phải đập khẽ lên ngực trái, tôi là chính quyền ở đây, bộ anh đui à. Mà quả thật nhìn bộ điệu dượng cũng rõ, ông mặc đồ bộ đội xanh đã cũ. Nhiều người sau khi giải ngũ vẫn mặc đồng phục, nhưng dượng tôi không có thói quen ấy. Ra mắt bên nhà vợ xong, dượng cởi phăng bộ quân phục, không phải vì ông ghét bỏ nó mà vì ngại. Ngày ngày ngồi tỉa hoa, cắt nhánh, lăn lộn với cư dân lao động Sài Gòn, dượng biết bộ quân phục gây nghi ngại, không có lợi cho việc buôn bán. Trừ vài trường hợp đặc biệt, như hôm nay. Vì lâu không mặc, dượng Ba quên mất trên ngực áo không còn huy chương nào cả. Những tấm huy chương về thành tích chiến đấu, hy sinh ở chiến trường bị lột sạch vì kỷ luật. Nhưng người đàn ông kia không biết. Chỉ riêng bộ quân phục xanh và giọng nói Thái Bình đủ làm ông ta tin tưởng.

– Tốt nhất anh đi theo tôi.

– Nhưng tôi có tội gì?

– Nhìn tướng anh là biết tù cải tạo vượt ngục. Lại còn tìm cách dụ dỗ con nít để bắt cóc.

– Oan cho tôi. Tôi có giấy ra trại.

– Nhưng trên giấy ghi trả anh về quê cũ. Đúng không? Quê quán của anh không phải ở đây. Nếu anh không đi theo, tôi sẽ bắt anh về trụ sở phường.

Hai người đàn ông đứng im nhìn nhau. Dò xét, sợ hãi, nghi ngại. Những đứa trẻ chơi đùa xung quanh bị dượng Ba xua tay đuổi đi. Người lạ hơi nghiêng người, trong một động tác gần như muốn bỏ chạy, thật ra chỉ để liếc nhìn mấy đứa bé lần nữa. Không khí căng thẳng, im lìm. Một tờ báo dưới chân hai người bị gió lật lên, xoay vòng. Ông ta đảo mắt nhanh, thu cái nhìn lại, dừng đăm đăm trên mặt dượng Ba. Khuôn mặt sạm nắng ấy trông khắc khổ nhưng không bần tiện hay nham hiểm, một biểu hiện kỳ bí, không có câu trả lời.

Dượng Ba quan sát đối phương, nói nhỏ nhưng cứng rắn.

-Anh không được bỏ chạy, không có lợi cho anh đâu.

Ông ta không phản đối, ra dấu sẽ nghe lời. Dượng Ba quay người đi thẳng, không nhìn lại. Ông ta bám theo, đưa mắt tò mò nhìn cái khuỷu tay trái của dượng, thỉnh thoảng lại co giật. Họ đi vòng qua ngõ hẻm thứ hai, vắng, kín đáo, bằng lối ấy dượng tôi đã xuất hiện. Người đàn ông không hỏi gì thêm.

Bên tường gạch, gần cửa sau có cái bến rửa, dượng Ba dừng lại mở vòi nước, bảo người đàn ông bước tới rửa chân tay, rửa mặt. Ông ta làm theo. Dượng lặng lẽ tra chìa khóa. Đi trước dẫn đường, rút từ trên vách xuống một chiếc đèn pin, thật ra dượng chẳng cần đèn, chỉ là thói quen, nhưng ngọn đèn ấy giúp người lạ vào nhà an tâm hơn. Hai người leo lên căn gác hẹp, thang gác bẻ góc ba lần. Chui khỏi cầu thang, ánh sáng hắt lên, dượng dẫn người khách lạ đến một góc khuất. Hai người đàn ông đứng im một lúc, không nhìn nhau, trước một bức rèm nhựa xanh cũ, in hình con chim phụng màu vàng có cái đuôi cong vút.

Chậm chạp, dượng Ba tiến lại, đưa tay vén rèm lên. Phía sau, lộ ra một cái bàn thờ nhỏ. Trên bàn, bát hương cắm đầy nhang, chứng tỏ được thắp đều, sau bát nhang là bức ảnh trắng đen trong khung kính, một chàng trai trẻ, mặt trắng trẻo, mặc quân phục. Bức ảnh trắng đen chụp đã lâu, nhạt màu, nhưng vẫn nhìn rõ cặp mắt tinh anh của người trong ảnh. Người đàn ông bưới tới gần, sững người, lùi lại, không giấu được vẻ bối rối, xúc động.

-Anh có biết ảnh của ai không?

-Tôi biết.

-Vậy anh có thể tin được lời tôi. Bao nhiêu năm nay, Ba và tôi vẫn chưng tấm ảnh này, vì cô ấy nghĩ rằng anh đã mất. Còn tôi thì không có bằng chứng nào khác, cũng phải tin vậy. Nhưng đôi khi tôi có linh cảm kỳ lạ, linh cảm của lính đặc công, là anh vẫn sống, người chồng cũ của vợ tôi vẫn còn sống đâu đó.

Có một bức ảnh khác của hai vợ chồng dì Ba, tôi  từng được thấy, chụp lúc họ mới cưới nhau. Trong ảnh, dựa đầu lên vai chồng, một người phụ nữ trẻ mảnh mai, mặt bầu bĩnh, miệng như cười, có hai răng khểnh cả hai bên, da mặt hơi sạm nắng, tóc uốn phi dê thời trang kiểu bà Trần Lệ Xuân những năm sáu mươi. Sau năm 1975 tôi chỉ gặp dì một lần, lúc dượng Hiền đã đi học tập cải tạo, mà gặp vội vã ở trạm xe lam gần ngã ba chợ Sặt, Biên hòa, phía trước quán bún mộc ngon nổi tiếng, tay xách nách mang, đi buôn trà từ Bảo lộc về Sài gòn. Tôi nhớ ánh mắt của dì đẹp, mở to mỗi khi ngạc nhiên, mà nụ cười thì héo hắt. Tuổi còn trẻ mà tóc rụng xác xơ, khớp cổ tay, đầu gối, cổ chân đau nhức khi trời trở lạnh.

Nhiều năm sau nữa tôi gặp lại, dì đã có hai con với dượng Ba, tôi tưởng dì đã quên chuyện cũ, nhưng không, trong đáy sâu thẳm của tâm hồn người đàn bà, căn gác thuê của hai vợ chồng mới cưới ngày trước, trên bán đảo Sơn trà, vẫn còn đó, tiếng sóng từ vũng Tiên sa đêm đêm vẫn vỗ về gềnh đá, vầng trăng lưỡi liềm xanh biếc của tuần trăng mật vẫn chiếu sáng. Hôn nhân đầu và mối tình đầu ở Đà nẵng ở lại trong ký ức, trong một góc khuất kín đáo như chiếc bàn thờ nhỏ kia, ẩn sau bức rèm nhựa xanh có in hình con chim phụng xòe cái đuôi kim tuyến. Tấm ảnh thờ trắng đen mờ ảo, tuy có nhòa đi sau hương khói được thắp những ngày rằm, vẫn còn đó, đăm đăm, nghiêm nghị, nửa thắc mắc nghi ngờ, nửa dịu dàng, an ủi.

Dượng Ba lục đục xuống bếp mang lên nồi cơm nóng, bát canh, dĩa cá kho đặt xuống giữa sàn nhà, so đũa. Không khách sáo, người đàn ông, tức dượng Hiền chồng cũ của dì tôi, ngồi xuống, lặng lẽ ăn. Dượng Ba ngồi đối diện, khẽ rít thuốc lào. Trong ngõ hẻm, ngoài đường, ba đứa trẻ chơi đùa với nhau, đứa con trai lớn nhất, con của dượng Hiền và dì tôi, khi dượng khăn gói lên đường vào trại cải tạo hãy còn bú mẹ, đang bầy trò nghịch cho mấy đứa em và trẻ con hàng xóm. Dượng Ba, nhỏ nhắn nhưng nhanh nhẹn, cử động thong thả, thỉnh thoảng khuỷu tay trái co giật nhẹ, như người bị động kinh do thương tật cũ, trên má phải có nốt ruồi với sợi râu, khi cười phô hết hàm răng vàng sún của người hút thuốc lâu năm, lại ra ngồi ở bậc cửa, phụ giúp vợ.

Trước mặt dượng có chiếc bàn trà nhỏ, bày bộ cờ tướng bằng gỗ mun đen nhánh, thiếu một con mã phải thay bằng quân cờ nhựa trắng đục, xấu xí. Mỗi khi có khách đánh cờ, dượng giành lấy bên khuyết, tức bên có quân cờ bằng nhựa. Riết rồi mọi người đều biết và ai cũng đòi đổi phía, tin đó là may mắn. Phía sau lưng, chất những kệ hàng tạp hóa, kẹo bánh, vì dì tôi tranh thủ bán thêm lặt vặt. Trên sàn nhà lót gỗ trải những chiếc chiếu dày trông như thảm Ba Tư, đến bữa cả nhà lại quây quần bên mâm cơm, nồi canh chua, soạn ngay giữa nhà, khói nghi ngút. Nhà chật, mọi người đều ăn ngủ sinh hoạt chung. Dì tôi kém dượng Hiền một tuổi, và lớn hơn người chồng mới ba tuổi, nhưng mưa nắng tảo tần, già quá sớm. Dượng Hiền gốc gác con nhà giàu, dì thường tự an ủi thế, có khi dượng mất đi lại đỡ khổ hơn so với cảnh sống hiện tại. Dì xuất thân nhà nghèo nên quen với cảnh cơ cực, vì vậy sau ngày đổi đời, đối phó với hoàn cảnh cũng dễ hơn. Khi cả một xã hội đói khát, khi tiếng súng vẫn còn vang rền biên giới những năm bảy mươi, tám mươi, hạnh phúc lứa đôi đâm ra nhỏ mọn. Dì Ba nhớ người chồng cũ nhưng cũng yêu thương dượng Ba, cảm phục vì đức độ, nhớ ơn cứu sống, hợp tính hợp tình, nên vết thương cũ nguôi ngoai. Đám cưới của hai người đơn sơ, chỉ có một chỉ vàng chia đôi làm nhẫn cưới, không khăn voan, không đầm trắng, không lễ rước dâu, không confetti bay rợp đất, một phần vì quê chồng ngoài Bắc xa xôi, phần nữa cuộc hôn nhân mới đầu chẳng được bao người tán đồng.

Lấy nhau xong, dì tế nhị cất biệt những hình ảnh cũ. Ảnh đám cưới xưa rực rỡ của họ, căn gác nghèo nhưng xinh xắn bên bờ biển Tiên sa, bức ảnh ra trường sĩ quan, bộ đồng phục không quân đứng bên máy bay, những hình ảnh ấy dì giấu tận đáy va li, vì bất tiện trong xã hội mới. Không ai biết có khi nào người đàn bà ấy mang chúng ra ngồi coi lại một mình, hay chẳng bao giờ làm thế nữa? Liệu những người mất đi quá khứ, đã trải qua thời vàng son không quay lại, có còn tha thiết lưu giữ ký ức? Mà để làm gì? Ký ức nào có ích cho ai trong buổi hỗn loạn, cho tương lai, cho thế hệ khác. Những thế hệ trẻ sau này, trừ những người thực xuất sắc, chẳng mấy ai biết đẩy tung cánh cửa của lịch sử mà mở đường đi tới.

– Em đi lên đây với anh.

Nhìn vẻ mặt nghiêm trọng của chồng, dì tôi lật bật đi thẳng từ ngoài cửa băng qua sàn nhà tới thang gác. Dượng Ba không nói thêm, dì không hỏi, hai người đứng im một lúc, dượng đứng phía trên, dì phía dưới, ở chân cầu thang.

– Em đã khóa chặt cửa chưa?

– Em thấy anh khóa rồi mà, dì tôi hỏi lại.

– Đã bảo đừng nói lớn tiếng, dượng Ba nói nhỏ, nhưng gắt.

Dì ngạc nhiên, vì vốn quen với tính khí dịu dàng của chồng. Trong vùng nửa sáng nửa tối, hai vợ chồng đứng nhìn nhau một lúc, như họ chưa bao giờ thực sự nhìn nhau. Rồi dượng Ba quay người bước lên trước, có phần nặng nhọc, như một người tìm cách chen ra khỏi đám đông. Hết cầu thang, dượng đứng lại, để vợ đi một mình. Linh cảm người đàn bà báo cho dì tôi biết, khi lên gác sẽ gặp chuyện bất ngờ. Khuôn mặt người đàn ông lạ trong bóng tối quả nhiên mới đầu làm dì khiếp đảm, cuống lên, chân tay run lẩy bẩy. Người đàn ông bước chậm chạp tới gần, ra khỏi vùng tối.

Những cú đánh của số phận đã liên tiếp giáng lên đời người, ngoài Trung, trong Nam, ngoài Bắc, tận Kampuchia, chúng cứ chờ dì sau những cánh cửa, cứ nắm lấy bàn tay nhỏ bé của người phụ nữ mỏng manh mà kẹp chặt, vặn xoắn, làm dì chúi xuống, bật ngửa người, lăn đi. Nhưng dì không ngã hẳn sóng soài, mà gượng dậy được. Dì ít khóc có lẽ vì vậy. Khi gặp lại người chồng cũ, trước mặt người chồng mới, dì im lặng nhiều hơn nói, và đã nói những lời thận trọng, dành lấy sự xúc động cho mình, để khóc một mình thật kỹ trong chăn, như con trăng giấu sau vầng mây đục, như những nụ chồi của cây thược dược tím mà dì thương, ủ trong tàn tro bên bếp, âm thầm chờ hết mùa đông.

Những điều dì Ba kể lại cho tôi nghe, có bao nhiêu là sự thực, bao nhiêu là nỗi niềm riêng của người đàn bà, những hồi ức nào bị xuyên lệch đi qua lăng kính phân kỳ của thời gian, tôi không biết. Tối hôm đó, họ có cuộc trò chuyện, khi những đứa trẻ đã buông mùng ngủ ngáy vang trong chăn. Đèn trần lơ lửng một ngọn, ngoài đường vẳng tiếng xe thưa, họ ngồi đó, đầu cúi xuống. Ba người, người vợ, người chồng cũ, cưới dì ngoài hai mươi lúc xuân thì, người chồng mới, lấy khi đã có con, chồng chết, lưu lạc xứ người hang hùm miệng cọp. Tôi không biết đêm ngủ trong ngôi nhà lạ, dưới bàn thờ của chính mình, dượng Hiền có chợp mắt không. Sau buổi gặp đầu tiên, dượng Ba nằng nặc bắt vợ vào ngồi trò chuyện với chồng cũ và ngủ lại qua đêm chỗ ấy. Dượng khóa cửa không cho vợ trở về phòng ngủ, có ý để hai người tự do tâm sự. Dì tôi, mặc dù một đời rông dài chợ búa, có con với hai đời chồng, vẫn giữ vẻ e thẹn gia phong, ngượng nghịu, ngồi thấp tha thấp thỏm một đầu góc chiếu. Hai người rì rầm trò chuyện một lúc thì im lặng. Cảm giác tự do của một người độc thân, không gia đình, không bè bạn, cảm giác ấy làm người ta vừa đau khổ tự thương thân, vừa nâng người ta lên trên đôi cánh của sự kiêu hãnh ngấm ngầm. Người ta sống với thực tại mà người ta cũng sống như giấc mơ. Mỗi buổi sáng khi mặt trời lên trên thành phố mới, nơi dượng Hiền không được phép sống, kỷ niệm ngày càng thưa vắng, lớp trẻ lớn lên ngày càng bị chặt đứt với gia tộc, cũng như đám sương mù tụ lại rồi tan đi ở bìa rừng Sơn La ngày nọ, tiếng ve kêu sau tảng đá, khuôn mặt đẹp như ngọc trong lòng suối trong vắt, tất cả sẽ mờ đi, sẽ tan đi. Thế thì cái gì còn lại, không ai biết. Sự thức giấc của một cuộc đời cũng tựa như sự thức giấc của một thành phố lúc rạng đông, mới đầu bạn nghe tiếng lọc cọc ngoài đường của xe ba gác, xe xích lô, xe thổ mộ, rồi bạn tưởng như nghe tiếng của mặt trời lên, rồi bạn nghe tiếng chim hót đâu đó, tiếng rao hàng ngoài đường dưới cửa sổ, những thứ tiếng động ấy lúc xa lúc gần, nhưng lúc nào cũng tới vào một giờ nhất định, lúc nào cũng làm dượng nghĩ đến một ngày mới, bận rộn, làm việc, đi lại, và lúc nào cũng làm người ta nghĩ tới một ngày đã qua, lúc trẻ. Ở xứ sở của mất mát, sự khởi đầu bao giờ cũng từ quá khứ, một ngày bao giờ cũng ra đi từ bóng tối, rất lâu trước khi mặt trời lên. Dượng Hiền nửa đêm đứng dậy khêu bấc sáng ngọn đèn trên bàn thờ, vì thuở ấy thành phố hay mất điện. Dượng thao thức hết nhìn căn gác nhỏ đơn sơ lại nhìn xuống chiếc chiếu hoa đang nằm, những ngăn tủ khép hờ, lối đi chật chội, thang gác sâu và tối, không ngớt pha trà vào ấm nước, chế trà ra chén. Dượng không hút thuốc, dù trong trại nhiều người quen hút thuốc lào, nhưng cũng đâm ghiền món trà Tân Cương của người chủ nhà. Đêm chậm chạp trôi, chỉ chòm sao ngoài cửa sổ và cây me lá đầy bụi, cây trứng cá trái tròn mọng nghe được cuộc chuyện trò của hai vợ chồng cũ. Đêm yên tĩnh, không thư loãng mà nén chặt. Dì Ba thỉnh thoảng hỏi nhỏ một câu, lúng túng, cân nhắc cảnh khó xử. Cuộc sống với quá nhiều lo toan chật vật, vết thương dù đã lành thỉnh thoảng trở trời đau nhức. Trong tâm hồn người đàn bà, sự đầu hàng, thất vọng, buồn rầu, sự thua cuộc, sự thỏa hiệp với cuộc đời, những nhục nhã và chịu đựng, nỗi hy vọng mơ hồ vào tương lai, nỗi nhớ thương vui vui buồn buồn đã trở thành một phần của đời sống.

Có lúc dì cúi đầu úp mặt lên hai lòng bàn tay, giữa hai đầu gối, tiếng tim đập rộn trong ngực. Hai người đàn ông khẽ trò chuyện. Bữa cơm chiều dọn sẵn ít ai đụng đũa. Họ ngồi với nhau vài ngày vài đêm như thế. Rồi dì tôi lại tất tả ra vào, vì khách hàng gõ cửa, vì trẻ con khóc đòi ăn, chuyện ngày thường tấp nập, nhưng có lẽ cũng vì dì lấy công việc để nén xuống nỗi xúc động. Dượng Ba tôi cố giữ dượng Hiền ở lại thêm nhiều ngày, tìm dịp chơi với bọn trẻ. Hai cha con được gặp nhau. Thằng bé nằm ngủ qua đêm với người cha ruột vài lần. Nhưng đến ngày thứ năm, người khách nằng nặc đòi đi. Suốt ngày dượng ngủ trên gác nhỏ, cửa đóng, bọn trẻ lẩn quẩn quanh bếp. Dượng Hiền bảo: tôi mới được tha, trả về quê cũ, không đăng ký tạm trú ở Sài gòn được, không thể ở lâu trong nhà anh. Dượng Ba trả lời: anh an tâm, tôi là bộ đội phục viên, địa phương không mấy khi khó dễ, miễn không ai nói ra ngoài. Người đàn ông kia phản đối: không được anh à. Im lặng một lát, thêm: chúng ta không thể như thế này mãi. Dượng Ba không biết trả lời thế nào, lại đem ống thuốc lào ra, hút liền một hơi say ngất. Thời gian trôi chậm, trong mấy ngày con nhện đã kịp giăng xong tấm mạng của nó từ bên cửa sổ này qua bên cửa sổ kia, tấm mạng chắc, dày, rải ngang phòng, bắt giữ được một con ruồi, như dòng thời gian dừng lại, cố tình bắt giữ cái giây phút rối bời của số phận.

Một ngày, dượng Ba bảo, anh ăn uống xong cứ đi nghỉ trước, vì tôi có việc đi đây một lát. Dượng Hiền ngồi một mình, lặng lẽ nhìn bức ảnh của người đàn ông trẻ tuổi tuy mới chụp mười mấy năm mà tươi tỉnh sáng láng như cậu học trò tạm thời khoác áo lính, rồi một ngày sẽ cắp sách tới trường trở lại khi hòa bình, đã thuộc một thế giới nào khác, xa vĩnh viễn. Sau lưng anh ta ngày ấy, trên phi trường, bãi cỏ xanh rờn, không biết trong mỗi cọng lá hạnh phúc có một hạt giống hủy diệt. Tối hôm ấy dượng Ba về muộn, có phần mệt vì đi đường, không ăn uống gì ngoài một bánh đường đen, ngọt lịm, gói trong rơm, mua ở bến xe, những sợi rơm dính chặt vào đường, dượng ngồi nhai với cốc nước trà bốc khói, mời người kia một miếng, rồi ra ngồi ở cửa hút thuốc một mình. Sau một ngày đi và về mệt mỏi, dượng Ba nằm ngửa ra chiếu, đánh luôn một giấc, để nguyên quần áo không kịp thay.

Ban ngày thằng bé được phép lên gác chơi suốt buổi với cha nó. Hai người nói gì với nhau, dì không biết. Duy một lần tình cờ mang thức ăn lên gác, thấy hai cha con nằm ôm nhau lim dim ngủ, dì đã gạt nước mắt quay người đi xuống. Cũng trên căn gác nhỏ ấy, hai vợ chồng cũ đã trải qua đêm, nhưng mỗi người một góc chiếu. Khi mắt đã quen với bóng tối, dượng Hiền nằm im tò mò nhìn những vách tường ám khói, bức tranh đám cưới mộc mạc lần thứ hai của người phụ nữ, những cái móc áo cong lại dưới mái tôn hâm hấp nóng, bàn ghế lau chùi sạch sẽ như còn hơi ấm của người ngồi, chiếc chiếu ấm áp của một thứ tình vợ chồng tuy không lãng mạn nhưng ý vị và êm ấm. Có khi nào sự thèm muốn, sự ghen tuông, nỗi giận dữ, đã vang lên trong trái tim của dượng, không ai biết.

Dì Ba ngồi co đầu gối lại, ngủ gật. Chỉ một lần, choàng tỉnh khỏi giấc mơ, nhìn qua chiếc chiếu hoa, dì Ba kêu khẽ:

– Mình ơi. Nhưng chỉ một lần đó thôi. Trong giây phút chập chờn của dì, có lẽ hình ảnh bất động của người đàn ông nằm kia chỉ còn là hình ảnh, là quá khứ đã chết, hay ở đó vẫn còn rừng rực hơi nóng của sự sống, của bầu ngực ấm lại, trái tim hồi sinh?

Trong những giờ khắc như thế, những điều đúng đắn nhất không bao giờ hiện ra trong ánh sáng, chúng chập chờn đâu đó ở ranh giới nửa tối nửa sáng, bay lơ lửng đâu đó giữa sàn nhà và trần nhà, đậu xuống tay bạn khi bạn vừa quay đi, có khi hiện ra như tia chớp, có khi dịu dàng như cánh bướm. Đời sống là chuỗi những phép thử bạn không được quyền chọn lựa, những phép thử ấy làm bạn mê đắm, nhưng đó là chuyện về sau. Cứ như thế ba người sống chung trong ngôi nhà, bề ngoài lặng lẽ, để tránh sự nghi ngờ, hàng ngày dì dượng tôi vẫn cố gắng mở cửa đón khách. Dì tôi có khi đi đâu vắng vài giờ, dượng Ba ngồi đánh cờ trông chừng, những đứa trẻ vẫn chạy nhảy ngoài đường chỉ đến bữa ăn mới về. Bạn không thể nhìn thấy đầu nguồn hay cuối nguồn của dòng sông, bạn chỉ nhìn thấy một khúc gợn sóng. Thế giới gồm những mảnh vỡ xếp chồng nhau, những tấm vải dệt đứt đoạn, giữa chúng là khe hở của ký ức, bao nhiêu sự thật đã được ghi chép lại và bao nhiêu đã bị quên lãng. Thế thì tại sao chúng ta vẫn tin vào những câu chuyện kể, sự làm chứng, vào thứ văn học dối trá của những người tạo ra lịch sử? Dì Ba không bao giờ ngủ, chỉ chập chờn nửa thức, sống như cơn mộng. Thật ra có ai trong chúng ta chưa từng sống như cơn mộng, đi ngang qua cuộc đời như một ngày mưa, tầm nhìn tù mù, tai nghe tiếng động hỗn tạp, bước đi theo thói quen, đời sống là mớ chỉ rối, tấm mạng nhện không gỡ ra được, không biết bắt đầu từ đâu. Trong một ngõ hẻm được bao bọc bởi hai dãy nhà kín bưng, gió lọt vào không ra được, bạn có thể nghĩ số phận mỗi người đã được sắp đặt xong từ trước, nhưng thật ra mọi chuyện rắc rối hơn. Đôi vợ chồng cũ xa nhau, lặng lẽ, buồn bã, không phải qua những hàng rào thép gai của cuộc chiến tranh, mà qua một khung cửa nhỏ, ít ánh sáng vì ngày chưa tới, bảng lảng sương mù, dưới tàn một cây me và một cây trứng cá. Cuộc chia tay ấy sẽ còn lặp lại nhiều lần nơi khác. Tất cả cuộc đời, lớp sóng phế hưng đã xô dì Ba tôi tới đây, bên rìa mép chiếc chiếu cũ này. Dì khóc, hơn mười năm trước đã khóc một lần như thế trước ngọn suối rì rào gần biên giới. Sau đó, không còn nước mắt nữa.  Thế rồi cuộc đời khác như con sóng khác dạt tới, đẩy ta đi, va đập, bẻ gãy, nối kết, xóa đi, làm lại. Như thể những người đàn ông rồi sẽ trở về,  những người đàn bà sẽ mãi đứng chờ bên cửa. Nhưng nếu vặn ngược đồng hồ, bạn thấy họ không làm được, ngày sẽ rạng, mặt trời lên, gió sẽ thổi vàng những mùa xuân cũ, chiều hôm sẽ có người khách lạ. Và khi trời chạng vạng, người đàn bà kia sẽ đóng cửa sạp, cất gánh hàng hoa, gọi trẻ con, la mắng chúng, chuẩn bị bữa ăn tối. Không một người đàn bà nào muốn nồi cơm cháy khét vì quá lửa, soong canh khổ qua cạn nước, dĩa thịt kho để ăn với dưa giá trở nên khô rông rốc, hay bữa cơm dọn ra cho chồng con trên chiếc chiếu giữa nhà nguội lạnh. Họ muốn bữa ăn ấy ngon miệng và ấm nóng mãi.

Gần sáng khi mọi người ngủ say, dượng Ba choàng tỉnh. Linh tính xui dượng chạy lên gác, gác vắng lặng, không bóng người. Trên bàn thờ có  cây đèn dầu ngày trước dượng vẫn thắp, cháy tù mù, nay lạnh tanh, một tờ giấy học trò, gấp lại, đặt trên bàn. Dượng mở ra, cúi thấp đầu xuống, đọc. Thư viết: Anh Ba, tôi xin lỗi anh. Tôi ra đi không báo cho anh biết. Tôi thiệt biết ơn anh vì nhiều ngày qua cất giấu tôi, mặc dù đã được lệnh tha, nhưng tôi không có tạm trú hay hộ khẩu, ở lâu nguy hiểm cho anh chị. Với lại tôi với Ba có tình nghĩa vợ chồng, nhưng nay người cũ đã có hạnh phúc mới, lại có hai con với anh. Tôi nghĩ mãi thấy số phận đã an bài. Tôi quyết định ra đi, cũng có chút bất ngờ nên không kịp thưa gởi, lấy làm ái ngại. Nhờ anh nói với Ba rằng tôi suốt đời ghi nhớ tấm lòng chân thật. Nhờ anh từ nay nuôi nấng chăm sóc thằng Hiệp, con trai tôi, đứa con duy nhứt của hai chúng tôi. Tôi xin ghi lòng tạc dạ ơn nghĩa nầy. Mấy hôm nay tôi được gặp nó lòng vui sướng như sống lại. Mỗi khi nhắm mắt, tôi nhìn thấy khuôn mặt thơ ngây của con trai. Thế là đủ. Đúng rồi, tôi đã sống lại. Vì tôi đã chết. Tôi đã chết một lần. Thì nay cuộc đời này đối với tôi như một thế giới khác. Tôi biết anh chuẩn bị bỏ nhà, về lại Thái bình. Tôi biết anh giữ kín việc ấy, không cho Ba biết, nhưng anh đừng. Nếu Phật Chúa phù hộ, tôi sẽ đến bến bờ tự do mới. Dù có gian lao nguy hiểm cũng phải đi, vì đó là con đường sống duy nhất của tôi. Còn hơn việc anh từ bỏ vợ con, mà về quê cũ, anh sống làm sao được. Anh đã bỏ tất cả để đi theo cô ấy, nhờ thế mà vợ con tôi được bảo bọc. Anh ra đi làm sao được, quê hương không còn che chở chúng ta. Nhưng đã là quê hương thì chúng mãi nằm trong đáy lòng tụi mình đây. Phải không, thưa anh. Dượng Ba thẫn thờ quay đi, nhìn ra cửa sổ, nơi có tàn cây me che phủ. Vầng trăng còn nấn ná thêm một lúc trên nền trời lam phớt hồng. Dượng bồi hồi nhớ lại ngày mới dọn về nhà này, gốc me ấy ai trồng hãy còn nhỏ, mà nay đã cao bằng mái nhà, lá xanh mướt, như một đứa trẻ ngày nào còn bồng ẵm trên tay mà nay đã lớn khôn. Ở gần cửa sổ, dượng nhìn kỹ, thấy một nhành cây mới gãy ngang, chỗ gãy hãy còn tươi, ra nhựa trắng, chùm lá xanh non lay động trong gió sớm.

Con Chim Nhỏ Trong Lồng

Ngồi lên cạnh giường, đôi mắt tôi hết nhìn bàn tay khẳng khiu đặt trước bụng đến nhìn chiếc va li nhỏ mà trong đó phải bỏ vào tất cả đời mình.

- Má chọn những thứ cần đem theo, còn việc khác cứ để con lo! 

Trong tai tôi còn lùng bùng giọng nói thiếu thân thiện, ngạo mạn và không chút kính nể của đứa con dâu lúc mang chiếc vali để tôi thu xếp những thứ cần thiết trước khi dời đến nhà mới.

Vậy là tôi phải vĩnh viễn rời bỏ căn nhà rộng rãi và thoáng mát, nơi mà tôi từng sống như một người vợ được yêu thương và hạnh phúc. Được yêu thương... cho tới lúc chồng còn sống... Còn sau đó... thì tôi sống mà như đã chết... sống như một kẻ lạ mặt trong nhà của mình vì đứa con dâu mới thật là bà chủ, là người quyết định, và bằng thủ đoạn tàn nhẫn và nham hiểm nó còn cướp mất lòng yêu thương của đứa con trai rồi từng ngày, từng ngày nó còn xéo nát từng mảnh tim tôi.

Khó nhọc đứng lên, tôi bước đến chiếc tủ quần áo, cảm giác như vừa mở ra cuốn album với những tấm ảnh vàng vọt bởi thời gian. Bao nhiêu là quần áo! Treo, móc đó mà bấy lâu nay tôi chưa bao giờ đụng tới! Đây rồi, hai chiếc áo sơ mi, hai chiếc quần, một bộ đồ, vài mảnh đồ lót... chỉ có thế mà chiếc vali đã đầy ứ rồi, tôi còn có thể bỏ thêm gì vào nữa?

Nhưng thực ra tôi có cần gì những thứ áo quần! Cái mà tôi cần chính là chiếc khung hình đặt trên chiếc bàn nhỏ bên giường. Bao năm rồi tôi chưng khung hình lên đó để nó là hình ảnh cuối cùng mà tôi nhìn thấy trước khi ngủ và cũng là hình ảnh đầu tiên khi tôi vừa tỉnh dậy. Đứa con dâu khốn nạn có thể lấy đi hết thảy, nhà cửa, quần áo, vàng bạc, con trai... nhưng không thể cướp đoạt những giây phút hạnh phúc của tôi và chồng đứng ôm nhau quay lưng về phía biển trong một buổi sáng rực rỡ ánh mặt trời. Một khoảnh khắc tuyệt vời đã được giữ lại, mãi mãi, và gợi nhớ biết bao kỷ niệm.

Bao nhiêu say mê, bao nhiêu tình yêu đã từng có trong đời tôi! Tôi nhìn tôi trong tấm kiếng khi đóng lại cửa tủ, tuổi trẻ đã đi qua và mái tóc bồng bềnh như mây của tôi cũng đã điểm bạc hồi nào không hay. Trên khuôn mặt nhăn nheo chỉ còn lại đôi chút dấu vết của thời gian đó, màu biển trong mắt, nhưng khi mở ra trước sự thật tôi chỉ thấy bóng tối của nỗi cô đơn.

Hai hốc mắt của tôi vẫn còn xanh nhưng không có chút ánh sáng. Sự thiếu thốn tình cảm đã và đang dồn ép tôi vào giữa những bức tường quen biết ở nhà mình. Không ai đoái hoài gì đến tôi, chẳng ai thèm hỏi ý kiến và chẳng có ai bận tâm là tôi sẽ khổ sở biết bao khi phải sống trong căn hộ của một chung cư mà chỉ vừa nghĩ đến tôi đã thấy mình ngộp thở.

******

Và đúng như vậy, chỉ sau một tháng tôi đã thấy đời sống ở căn hộ ở tầng thứ 15 thật ngột ngạt. Với tôi, đời sống chỉ có ở bên ngoài cửa sổ, dưới đó tôi được nhìn những con người và đồ vật liên tục chuyển động giống đàn kiến hấp tấp, vội vã trước cơn mưa chiều.

Bị giam hãm giữa bốn bức tường, tôi như chết từng ngày, lặng lẽ ngồi cô đơn trên thành giường mà chẳng có căn phòng riêng nào để trú ẩn. Những tiếng động bên kia bức tường là của những người xa lạ, của những người hàng xóm không quen, lạnh lùng, vô cảm trước những nỗi đau của tôi.

Chẳng biết có chuyện gì xảy ra mà tôi thấy khó thở và không ngủ được. Nhiều đêm tôi mò mẫm đi dọc theo tường nhà, như muốn tìm một lối thoát không hề có. Sự khiếp đảm và kinh hoàng đẩy tôi qua lại giữa những chồng gạch xây cao, như con chim bị nhốt trong lồng đang tuyệt vọng tìm cách vượt qua những chấn song để tìm tự do.

Cũng như chim, ý thức về sự bất lực của mình, tôi đành phải qui hàng, rồi thẫn thờ và mệt nhọc quay lại giường ngủ. Mở to mắt, tôi trừng trừng nhìn bóng đêm rồi nước mắt cứ trào ra, ướt gối. Bằng những ngón tay run rẩy tôi siết chặt cái kho tàng của mình, phút giây chớp nhoáng của niềm hạnh phúc, như thể nó sẽ giúp tôi thoát khỏi nơi đây, giải phóng khỏi những niềm đau.

Bởi tôi chẳng còn gì khác. Đứa con dâu đã vứt bỏ tất cả những gì còn lại trong căn nhà, quần áo, vật dụng, cuộc đời... và sự phiền hà duy nhất mà tôi mang lại cho cô ấy chỉ là một bát cơm... nhưng tôi cũng chẳng còn muốn nuốt... Rồi mọi ngày đều trở nên nhọc mệt, hơi thở mỗi ngày mỗi ngắn, như có ai hay có cái gì đang thít họng, may mà có một ngụm không khí từ cửa sổ tràn vào, tôi nhìn thấy những con người và mọi vật chuyển động như đàn kiến cuồng nhiệt trước cơn mưa, hơi thở mới thoát trong một cơn khò khè.

- Đủ rồi! Con không thể nào sống như thế này được! Con còn phải đi làm và cần phải ngủ! Má phải bỏ cái tật đi lung tung khắp nhà như một mụ điên!

Thằng con trai của tôi đã hét lên như thế.

Giống tiếng kẽo kẹt từ mấy khúc xương sắp xụm, tôi ngã xệp lên chiếc ghế, toàn thân như bị băm vằm vì lời lẽ nhọn hoắc như những nhát dao. Biết bao đau đớn tôi đã sinh ra nó, một đời thương yêu và chăm sóc... thế mà giờ nó không chịu được tôi, xem như một sự phiền hà cần phải loại bỏ. Đó là lỗi tại tôi cưng chiều quá, và giờ thì tôi hiểu là mình vẫn còn có thể làm thêm một điều nữa cho nó. Và có lẽ cũng là làm cho chính mình.

Từ vài ngày qua tôi cảm thấy mình vui, đi đứng bình thường hơn giữa những bức tường và chiếc giường. Thỉnh thoảng trên môi tôi còn nở một nụ cười, nhất là lúc tôi nhớ lại những giai điệu của một bài hát tình yêu cũ... Lâu lắm rồi, tôi không còn nhớ trọn lời ca, chỉ mang máng nhớ điệp khúc nói là mùa xuân đang trở lại... và tôi cũng ước muốn có một mùa xuân mới.

Đêm nay có một vầng trăng tuyệt đẹp trên bầu trời, chỉ có một phần rất nhỏ bị che bởi một sợi mây. Tôi bỏ khung hình vào túi áo, đó là kho tàng của tôi, và từ cửa sổ tôi nhìn xuống thành phố đang ngái ngủ. Tia mắt tôi dõi theo ánh đèn màu đỏ của một chiếc xe hơi dọc theo hàng trụ đèn đường. Yên lặng quá. Từ trên cao ánh sáng chiếu xuống mềm mại như bông làm tôi có cảm giác như mình cũng đang đứng trên một cụm mây.

Chỉ vài giây thôi! Tôi nhoài người, bay qua khung cửa sổ, rơi tự do trong không khí. Trên môi tôi vẫn nở một nụ cười, thật ngọt ngào, để khỏi phải hét lên, sợ làm phiền người khác.

Đêm Đen Thăm Thẳm 

Suốt mấy bữa nay ông bà Hương Sư Nhiêu nôn nóng với cái tin cậu ba Thạnh từ Pháp sắp về. Cậu đi du học đã năm năm, giờ vinh quy bái tổ với mảnh bằng Kỹ Sư cầu cống. Ôi tả làm sao hết nổi vui mừng của hai ông bà cũng như của cô hai Cúc Hương là cô con gái lớn. Nhờ có tấm nhan sắc lộng lẫy nên cô hai đã lọt vô mắt xanh của Trạng sư  Quang tại nhà người chị bà con bên Vĩnh Long. Quang là em chồng của cô này, học trường Luật ngoài Hà Nội. Bà Hương sư với con gái qua Vĩnh Long thăm cô cháu mới sanh, sẵn dịp sắm sửa cho cái Tết sắp tới. Chắc nhờ có ông Tơ bà Nguyệt xui khiến ông trạng sư về thăm đứa cháu trai đầu tiên của gia đình nên mới gặp cô hai.  

Cúc Hương năm đó vừa tròn mười bảy mà dung nhan đã lồ lộ. Mắt phượng mày ngài, thân hình yểu điệu, da trắng như ngó sen. Nói năng từ tốn nhỏ nhẹ. Gia tài có hai đứa con nên ông bà Hương sư cưng như vàng như ngọc. Từ năm Cúc Hương mới lên mười bốn là bà đã bắt học nữ công gia chánh. Cho nên từ thêu thùa tới bánh mứt, nấu nướng, món nào cô cũng khéo. Mới gặp người ngọc có một lần mà Quang cứ tơ tưởng mãi, nhưng không dám nói ra vì ngại tuổi tác chênh lệch quá. Rồi để tránh cái cảnh bà mẹ sốt ruột cứ nhờ mai mối hết đám này tới đám nọ, Quang đành thú thật với chị dâu là trái tim đã bị Cúc Hương tóm mất rồi!!! Cô mừng hết sức vội vàng trình lên bà má chồng. Bà lật đật biệt phái con dâu về Cao Lãnh trước thăm gia đình, sau dò ý ông bà Sư Nhiêu và Cúc Hương. Mới tưởng tượng là má vợ một ông trạng sư là bà Sư Nhiêu đã thấy muốn bay bổng tận mây xanh, nên cứ nói vô. Riêng ông còn ngần ngại vì Quang lớn hơn Cúc Hương tới một giáp. Bà cãi phăng cho rằng chồng già vợ trẻ là tiên, ông bà mình đã nói thì không bao giờ sai (!). Hơn nữa đàn bà sanh đẻ rồi mau già hơn đàn ông. Con gái bà sanh vài lần sẽ xứng đôi với chồng mấy hồi. Cúc Hương không phản đối. Quang tuy không đẹp trai như Phan An- Tống Ngọc nhưng dáng người tầm thước, khuôn mặt cương nghị, nói năng chững chạc khéo léo (nghề của chàng!) và nụ cười tươi dễ gây cảm tình. Ngó qua ngó lại ở cái quận nhỏ xíu này có ai sánh được với ông Trạng sư Quang? Thôi thì cha mẹ đặt đâu cô ngồi đó...  

          Đám cưới xong Cúc Hương theo chồng lên Sài gòn. Quang làm chung văn phòng với một Luật sư khác tọa lạc trên đường Bonard, nhưng nhà trong Gia Định gần Lăng Ông Bà Chiểu. Ông bà Sư Nhiêu tuy không phải tay cự phú, nhưng cũng có vài trăm mẫu ruộng cho tá điền canh tác. Thêm ít chục con trâu cho nuôi rẻ. Vì vậy ông bà tặng một chiếc xe hơi Peugeot màu đen láng cóng cho con gái làm của hồi môn lúc về nhà chồng.  

          Cậu ba Thạnh kém chị bốn tuổi. Sau khi học hết trung học đệ nhứt cấp dưới quê, cậu lên ở nhà chị học tiếp cho tới ngày lên đường sang Pháp du học. Trong thời gian này cô hai Cúc Hương sanh cho chồng một hơi bốn đứa con, hai trai hai gái. Càng sanh cô càng đẹp nõn nà nên ông chồng cưng như trứng mỏng.  

Nhận được dây thép của em, cô hai mừng quýnh cho người về quê báo cho cha mẹ hay liền. Bà Sư Nhiêu mừng đến nỗi mấy đêm liền không ngủ được. Ngoài chuyện mừng thằng con học thành tài, bà còn lo không biết nó về một mình, hay còn đèo thêm một con đầm mắt xanh tóc vàng? Nếu có chắc ông bà kêu trời hổng thấu!!!  

Hai ngày trước khi tàu cập bến, ông bà Sư Nhiêu lên nhà con gái. Như thường lệ, trái cây, gà vịt, tôm cá...không thiếu thứ gì. Mấy đứa nhỏ gặp ông bà ngoại mừng lắm. Đứa ôm cổ, đứa nắm tay, miệng hỏi tía lia. Thằng cu Tùng nhỏ quá dành không lại bèn lăn xuống gạch khóc bù lu bù loa, cô hai phải ẵm lên dỗ mãi mới nín. 

Hôm ra bến tàu đón cậu ba Thạnh, ngoài ông bà Sư Nhiêu, vợ chồng cô hai Cúc Hương còn có vợ chồng ông Trạng sư Tân là người hợp tác chung với Quang, chồng cô hai. Ông Tân sắp xỉ ngũ tuần. Hồi xưa học bên Toulouse . Qua sự quen lớn, ông nhận Quang vào làm văn phòng của ông lúc chàng mới ra hành nghề. Sau thấy hạp ý quá nên ông giữ Quang lại hợp tác luôn. Ông bà Tân có một trai hai gái. Con trai lớn còn đang du học. Cô gái kế đã lập gia đình. Cô út Huệ Khanh vẫn còn phòng không chiếc bóng. Tuy có biết bao vương tôn công tử ngắm nghé mà cô vẫn chưa vừa bụng chàng nào. Cậu này được người thì không được nết. Cậu nọ được nết thì cô lại chê xấu trai, cù lần! Cứ vậy mà cái đầu xinh đẹp của cô cứ lắc lia lắc lịa, trong khi bụng bà mẹ thì đánh lô tô. Chỉ sợ cô gái rượu lâm vào cảnh già kén chẹn hom! Cô út đẹp không thua cô hai Cúc Hương nhưng học hành cao hơn. Cô tốt nghiệp bằng Thành chung trường áo tím. Sau đó ở nhà học thêm về nữ công mà thôi. Con nhà giàu, đẹp gái lại học cao nên cô có phần hơi khó tánh trong sự kén chọn, tuy tánh tình và cách xử thế của cô rất khả ái tế nhị. Cô hai ngắm Huệ Khanh cho cậu em thân mến từ lâu, nên thường mời tới nhà ăn cơm. Ông bà Sư Nhiêu có gặp Huệ Khanh vài lần và rất vừa bụng. Hai gia đình thân lắm nên cô hai rủ ông bà Tân đi đón cậu em cho vui. Vả lại hai ông bà cũng từng gặp Thạnh lúc cậu còn học ở Sàigòn.  

Cậu ba Thạnh xuống tàu với mấy cái valy nặng trĩu. Bà Sư Nhiêu thấy con trai xuất hiện một mình, không có mái tóc vàng nào kèm một bên thì cảm thấy nhẹ nhõm trong bụng. Lúc thằng con yêu quí đứng trước mặt tức thì những giọt nước mắt vui mừng của bà thi nhau tuôn lai láng! Cô hai Cúc Hương cũng cảm động, miệng mếu máo, nắm chặt tay em nghẹn ngào. Thấy mẹ khóc cậu ba vội ôm vai bà vỗ nhè nhẹ miệng cười:  

- Má à nín đi. Thằng con của má còn y nguyên đây mà.  

Bà Sư Nhiêu cười qua màn lệ:  

- Tía mày. Còn chọc má!  

Phe đàn ông lên tiếng hỏi thăm chuyến đi của Thạnh ra sao. Cậu tươi cười trả lời là rất êm xuôi, may mắn không gặp cướp biển hoặc trận bão nào. Ông bà Trạng sư Tân lần này gặp lại Thạnh, thấy cậu đã trở nên một thanh niên tuấn tú, hoạt bát thì đâm ra có cảm tình chan chứa. Nhứt là bà Tân bỗng dưng lại nghĩ tới cô con gái khó tánh của mình và đâm ra ước ao...  

Thạnh ở Sàigòn mấy bữa rồi theo cha mẹ về quê. Suốt hai ngày cậu đừ câm vì họ hàng chòm xóm tới thăm. Kẻ mang vịt, người mang gà.Tôm cá ê hề. Ai cũng cổ võ cậu ăn cho bõ những ngày nhịn thèm bên xứ Phú Lãng Sa! Thạnh cảm động vô cùng trước cái nhiệt tình của xóm riềng. Chàng đem bánh Bisquit Lu, kẹo Nougat mời mấy bà mấy cô và đám con nít. Đem thuốc lá thơm mời các ông hút thử cho biết. Mấy ông già khen thuốc thơm thiệt, nhưng hút không đậm “gắt củ kiệu” như thuốc rê vô phân cá của xứ Cao Lãnh mình!  

Tuy tiếp đãi khách khứa suốt mấy ngày mà mặt mày ông bà Sư Nhiêu vẫn tươi rói. Hôm mới về quê, ông đã dẫn Thạnh tới nhà từ đường thắp nhang, cám ơn Trời Phật và ông bà tổ tiên đã phù hộ cho gia đình ông. Con gái có một tấm chồng xứng đáng. Con trai ăn học thành tài khiến ông bà nở mày nở mặt với đời.  

Thạnh ngủ vùi mấy ngày mới lấy lại sức. Căn phòng của chàng vẫn y nguyên như hồi xưa. Buổi sáng tiếng chim ngoài cây mận sát cửa sổ đã đánh thức Thạnh dậy. Chàng bước tới mở rộng hai cánh cửa, tì tay lên thành cửa sổ nhìn ra. Gió mát từ ngoài vườn tràn vào mang theo hương thơm của mấy thứ hoa kiểng đang nở rộ khiến Thạnh cảm thấy thoải mái dễ chịu. Cậu ngửa cổ hít không khí trong lành của buổi sáng vào đầy hai buồng phổi, người cảm thấy lâng lâng. Chợt có bóng một phụ nữ bưng thau đồ có lẽ mới giặt từ dưới sông đi lên. Cô cắm cúi đi thẳng ra sau hè, không để ý tới sự có mặt của Thạnh phía sau cửa sổ. Chàng nhìn theo nhíu mày suy nghĩ. Cái dáng thì quen thuộc lắm, nhưng chưa nhận ra là ai. Cô ta người dong dỏng, nước da hồng hào, hai cánh tay chắc nịch trong cái áo ngắn tay màu tím cà. Mái tóc đen được bới gọn thành cái búi tóc thả lửng sau ót. Thạnh lẩm bẩm không lẽ là...Hường? Nhưng Hường thấp và ốm hơn cô này mà? Liền sau đó Thạnh lại vỗ trán: Thiệt tình! Năm năm rồi chớ ít gì. Nhỏ Hường nhứt định phải lớn lên thêm! Vừa nghĩ tới đây là Thạnh vội vàng ra khỏi phòng, đi thẳng ra sau hè kiếm người con gái lúc nãy.  

Đang phơi quần áo trên cái sào tre dài, nghe tiếng chân bước tới, quay đầu lại thấy Thạnh, cô ta mĩm cười:  

          - Cậu ba. Sao thức sớm vậy?  

Cái nụ cười quen thuộc này thì không lầm được. Thạnh reo lên:  

          - Hường. Trời ơi bây giờ lớn quá nhận không ra. Mấy bữa nay trốn ở đâu mà anh không gặp?  

Vừa nói Thạnh vừa bước tới nắm hai bàn tay còn ướt nước của Hường bóp chặt. Hường vừa giựt tay lại vừa nhìn dáo dát chung quanh, miệng nói:  

          - Dạ, mấy bữa nay tại cậu ba bận rộn quá chớ...em vẫn còn giúp việc cho ông bà như xưa.  

          - Vậy thì tốt quá. Xa cách mấy năm, Hường bây giờ còn đẹp hơn trước gấp bội. Vừa nói Thạnh vừa đưa tay định ôm, nhưng Hường né qua một bên, nói nhỏ nhẹ nhưng không kém phần cương quyết:  

          - Cậu ba đừng làm vậy coi chừng có người thấy. Bây giờ không giống hồi xưa đâu. Xin lỗi em phải vô lo dọn đồ ăn sáng.  

Nói rồi Hường cúi xuống xách cái thau không đi một nước vô bếp, bỏ Thạnh đứng lại với vẻ ngơ ngác tột độ. Chàng tự hỏi không biết bị ông bà gì nhập mà nhỏ Hường dễ thương ngày xưa bây giờ thay đổi dữ vậy cà? Cả một dĩ vãng thơ dại bỗng hiện rõ mồn một trong trí chàng.  

 ...Chú Tám ba của Hường là dân gốc làng này. Chú nuôi rẻ trâu của ông Sư Nhiêu để cày mướn cho thiên hạ. Từ thuở thanh niên chú đã có giọng hò rất hay. Đám thôn nữ trong làng không thiếu gì cô mê mệt. Bỗng dưng năm đó, trong đám thợ gặt từ Sađéc qua gặt mướn có một cô gái vừa có nhan sắc vừa có tài hò đối. Sau vài trận so tài bất phân thắng bại, hai địch thủ bỗng đâm ra mết nhau và sau mùa gặt làng Tân An có thêm một cư dân mới. Ông bà Sư Nhiêu cho cặp vợ chồng trẻ cất căn nhà lá phía sau vườn xoài, day mặt ra con lộ trải đá xanh. Có con đường mòn băng qua vườn xoài nối liền hai nhà. Năm sau, cặp vợ chồng mới cho ra đời một đứa con gái xinh xắn. Hồi đó Thạnh được hai tuổi và cô hai Cúc Hương lên sáu. Bà Sư Nhiêu ra thăm thấy con nhỏ ngộ quá cứ bồng nựng nịu hoài. Chú tám xin bà đặt tên cho nó. Bà suy nghĩ một hồi rồi nói: Thôi con hai tên Hương, bây đặt nó tên Hường cho gọn. Hường cũng có nghĩa là hoa hường. Biết đâu lớn lên nó vừa đẹp vừa thơm như đóa hoa hường. Cái viễn ảnh đứa con gái lớn lên sẽ vừa xinh đẹp vừa thơm tho khiến hai vợ chồng chú Tám rất hài lòng!  

Con Hường càng lớn càng dễ thương. Nó giống mẹ nên trắng trẻo, cặp mắt to đen láy. Từ khi có bầu rồi sanh con, thím tám không còn ra đồng chỉ ở nhà coi con, trồng thêm rau cải, bầu bí, nuôi heo nái, để vừa có ăn vừa có thể bán lai rai. Người ta nói gái một con trông mòn con mắt thiệt không sai. Từ khi giã biệt nghề gặt lúa suốt ngày dưới ánh nắng chói chang, da dẻ thím tám trở lại trắng trẻo mịn màng. Sau khi sanh đẻ vóc dáng cũng nảy nở đầy đặn hơn trước. Tóm lại thím quả nhiên không làm hổ danh con gái xứ Nha Mân có tiếng là đẹp xưa nay. Chú tám thương vợ thương con không biết để đâu cho hết. Cực cách nào chú cũng không ngại, miễn vợ con chú vui. Nếu không đi cày thì chú ở nhà phụ thím mọi chuyện trong ngoài, không giống nhiều ông sau một ngày cực khổ ngoài ruộng, rẫy... tối nào cũng nhâm nhi vài ly đế, hoặc đàn đúm khề khà nhậu nhẹt tới khuya. Lắm khi say bí tỉ gây gỗ, đánh đập vợ con om sòm. Hai người sống thiệt ấm êm hạnh phúc. Trong làng không thiếu gì người tỏ vẻ ganh tị với cái hạnh phúc này...  

Trên đời, con sông nào dù phẳng lặng cách mấy cũng có lúc nổi sóng ba đào. Cái sắc đẹp chín mùi của thím tám đã khiến con lợn lòng của tên Quản Hứa nổi dậy đùng đùng. Tên Hương quản này nổi tiếng gian ác trong làng. Nhưng cái gia sản khá lớn lao của hắn khiến nhiều người phải kiêng nể. Ngoài bà vợ chánh tào khang tất nhiên không còn trẻ. Hắn dùng tiền của cộng với quyền uy cưới về một cô vợ bé trẻ măng đáng tuổi con gái hắn. Nhưng tánh ham của lạ nên vẫn dòm ngó chỗ khác. Số con gái nhà nghèo thất thân với hắn cũng không phải là ít. Mới ngoài tứ tuần lại ăn uống rặt đồ bổ béo nên hắn rất tráng kiện. Có bao nhiêu đàn bà cũng không vừa! Từ hôm tình cờ gặp thím tám ở nhà ông bà Sư Nhiêu nhân dịp đám giỗ. Cái quần mỹ a láng mướt ôm cặp mông tròn trĩnh. Cái áo túi lụa màu cánh sen cổ trái tim để lộ cái ức trắng ngần làm hắn ứa nước miếng. Hình ảnh thím tám ám ảnh hắn ngày đêm không nguôi. Hắn cho tên đệ tử thân tín hàng ngày dò la tin tức đặng biết khi nào chú tám vắng nhà. Mươi ngày sau tên này báo cáo sáng mai hừng đông là chú tám sẽ dẫn cặp trâu lên cày mướn bên Phong Mỹ vài hôm mới về. Mở cờ trong bụng nhưng Quản Hứa cố nén chờ đỏ đèn mới mò tới nhà chú tám. Trời chạng vạng nhá nhem thiên hạ ít để ý. Thím tám cơm chiều xong, dọn dẹp rồi đốt cây đèn ống khói để trên chiếc bàn bằng cây thao lao giữa nhà. Thiếm bưng rổ may ra để may tiếp bộ đồ cho con Hường. Năm nay nó được hai tuổi. Mày thanh mắt sáng rất dễ thương. Thím tám ngồi chăm chú may, con Hường ngồi bên cạnh chơi với mấy miếng vải vụn. Chợt có bóng người bước vô cửa. Thím tám ngửng đầu lên thấy Quản Hứa thì vừa ngạc nhiên vừa lo lắng. Thím đứng rột dậy hỏi:  

          - Thưa ông Quản tới có chuyện chi không?  

          Quản Hứa cười mơn:  

          - À, qua có chút chuyện đi ngang đây. Sẵn ghé thăm...em tám vậy mà!  

          Nghe cái giọng thả dê này thím tám biết ngay là có chuyện nên phát run khan:  

          - Dạ, cám ơn lòng tốt của ông Quản. Ngặt bữa nay anh tám đi khỏi, mời ông Quản bữa khác trở lại chơi...  

          Nghe vậy Quản Hứa càng yên bụng, cười hề hề:  

          - Hổng sao. Qua tới cốt để thăm em chớ không phải thăm thằng tám. Vừa nói hắn vừa bước lại gần, cặp mắt lộ đầy dục vọng nhìn vào khuôn ngực căng tròn của thím tám. Từ bữa gặp em ở nhà ông Sư Nhiêu qua mất ăn mất ngủ. Lúc nào cũng mơ tưởng tới em. Nói thiệt tình, em chịu qua đi rồi muốn gì qua cũng chìu ý hết. Muốn tiền có tiền, muốn vòng vàng có vòng vàng.  

          Nghe những lời này thím tám càng run dữ, nhưng ráng xuống giọng năn nỉ:  

          - Xin ông Quản nghĩ lại. Tui là gái có chồng...  

- Ậy, ậy bộ em chưa nghe câu : Có chồng mặc kệ có chồng. Còn duyên anh ẵm anh bồng anh chơi! hay sao? Thôi, một khắc xuân tiêu đáng giá ngàn vàng. Đừng để mất thì giờ quý báu. Qua chờ giây phút này lâu lắm rồi! Vừa nói hắn vừa a lại ôm chặt thím tám. Thím tuy sợ nhưng quyết chống cự tới cùng. Hai bên giằng co khiến hàng nút áo của thím tám bật ra, để lộ hai gò bồng đảo trắng ngần. Cái búi tóc đen mun cũng bị xổ tung, đổ xuống tới thắt lưng. Cái hình ảnh gợi cảm này cộng thêm tiếng thở dồn dập vì mệt và vì sợ của thím tám càng kích thích Quản Hứa tới tuyệt đỉnh. Hắn như người mê, mặc cho tiếng năn nỉ của thím tám và tiếng khóc thảm thiết của con Hường, hắn kéo vật thím đè xuống cái chõng kế đó. Thím tám hoảng hốt cực độ, miệng kêu cứu cầu may vì ở đây nhà nọ cách nhà kia cả mấy chục thước. Tên dê chúa đắc ý, tưởng phen này thế nào cũng vô được động đào. Bỗng nghe một tiếng thét lớn, hắn giựt mình quay lại thì thấy chú tám chạy vô, tay cầm một khúc củi khá lớn, cặp mắt trợn trừng tóe lửa. Quản Hứa chưa kịp có phản ứng thì đã lãnh ngay một cú như trời giáng vô đầu, hắn chỉ kịp rú một tiếng rồi sụm xuống như một người bằng giấy. Chưa đã nư, chú tám còn bồi thêm mấy cây nữa miệng không ngớt gầm lên: Cho mầy chết. Cho mày chết luôn trận này. Quân khốn nạn, tính hãm hiếp vợ tao hả?!  

Thím tám tuy hồn phi phách tán nhưng thấy chú cứ đánh mãi sợ tên này chết, nên vội vàng níu tay chú lại. Thấy máu trên đầu Quản Hứa tuôn lai láng thì cơn giận của chú tám bỗng tan như mây khói. Nhìn hắn nằm im như xác chết thím cũng xanh máu mặt run bần bật. Hai người còn đang đứng chết trân thì có bóng người bước vô. Té ra là tên đệ tử ruột của Quản Hứa. Mỗi lần hắn đi “hành sự” thì tên này có nhiệm vụ canh gác gần đó để đề phòng bất trắc. Nhưng bữa nay có lẽ hắn tới ngày tận số, nên đang canh tên này bỗng chột bụng phải đi ngoài. Hắn ra sau hè “đi” đại dưới gốc xoài. Đang thơ thới hưởng cái khoái thứ tư của cuộc đời thì nghe tiếng đàn ông rú thất thanh. Tiếng đàn bà rú thì tên này nghe thường(!). Nhưng tiếng đàn ông rú một cách hãi hùng như vậy thì hình như có chuyện không ổn. Hắn vội vàng chạy vô nhà coi thử, bỗng khựng lại khi thấy chú tám tay cầm khúc củi đứng đó. Đoán chuyện gì đã xảy ra, tên đệ tử xô vẹt chú tám qua một bên để nhìn xuống đất. Thấy Quản Hứa nằm bất động, đầu đầy máu thì ba hồn chín vía của hắn bay đi tuốt, tưởng là chủ của hắn đã hồn lìa khỏi xác! Không nói không rằng hắn vọt ra ngoài sân miệng la bài hãi:  

          - Bớ người ta, có án mạng. Có án mạng, bớ người ta.  

Tiếng la của tên đệ tử vang rất xa vì ban đêm ở nhà quê yên lặng như tờ, chỉ có tiếng cóc nhái kêu uềng oang. Chẳng mấy hồi đã có vài người nhà ở gần đó chạy tới. Rồi người nọ báo cho người kia, tàn điếu thuốc thì thiên hạ tới chật nhà chú thím tám. Lúc hiểu rõ, người ta chạy mời ông Sư Nhiêu. Trong khi chờ đợi, mọi người xúm khiên Quản Hứa đặt nằm trên chõng, hối thím tám xé vải rồi lấy cục thuốc rê bự tổ chảng đắp lên vết thương, băng lại cầm máu tạm. Không phải họ lo lắng, thương yêu gì tên dê xồm này, nhưng họ lo hắn chết thiệt càng khổ cho chú tám. Mặc cho mọi người làm gì thì làm, chú ngồi bất động như bị hóa đá. Thím tám ẵm con Hường đang thút thít khóc...Khi ông Sư Nhiêu tới, thím tám kể lại từ đầu. Lúc đó mọi người mới biết rằng sau buổi cày bên Phong Mỹ, chú tám cảm thấy ớn lạnh như bị trúng gió, đầu lại nhức như búa bổ. Không muốn làm phiền chủ nhà, chú đành gởi cặp trâu lại rồi nhờ đứa con trai của họ chở xe đạp cho chú về nhà định bụng để thím cạo gió và xông thuốc giải cảm. Nếu hôm sau khỏe sẽ trở qua cày tiếp. Hai làng chỉ cách nhau có năm cây số. Thằng nhỏ chở chú bỏ ngoài lộ rồi quày quả đạp xe về. Đi gần tới nhà bỗng nghe tiếng vợ kêu cứu, chú hoảng hốt chạy ào vô. Lúc thấy Quản Hứa đang đè thím định làm ẩu thì chú nổi máu xung thiên, chạy ngược ra hông nhà quơ đại cây củi và kết quả thì như mọi người đã thấy.  

Ông Sư Nhiêu hỏi thằng đệ tử ông Quản có phải đúng như vậy không? Thấy mấy chục cặp mắt của dân làng đang lom lom nhìn hắn, không biểu lộ một chút xíu thiện cảm nào, hắn ta sợ không dám chối. Trước tình cảnh này Ông Sư Nhiêu đành cho chú Hương Tuần bắt trói chú tám đem giam ở nhà việc chờ sáng mai sẽ tính. Bà Quản Hứa nghe chồng bị nạn hớt hơ hớt hải chạy tới. Thấy ổng nằm thiêm thiếp, đầu quấn băng dày cộm, bả òa lên khóc rồi hối người sửa soạn ghe tức tốc chở ổng xuống nhà thương. Phần ra máu nhiều, phần vết thương trên đầu quá nặng nên mấy tháng sau Quản Hứa mới bình phục. Nhưng ông ta trở thành một người ngơ ngơ ngáo ngáo vì bộ não bị chấn thương nặng nề. Nhiều kẻ xấu miệng cho rằng từ đây đám đàn bà con gái trong làng thở phào nhẹ nhõm, hết lo “được” ông Quản để mắt xanh tới là tàn một kiếp huê!!!Không có tiền mướn thầy kiện nên chú tám bị tòa kêu mười lăm năm biệt xứ, đày ra Côn Đảo. Kể từ đó thím tám trở lại nghề xưa. Mùa cấy thím đi cấy, mùa gặt thím đi gặt. Trong lúc vắng nhà thím gởi con Hường cho người láng giềng gần nhà là thím Hai Nô. Vợ chồng thím hai có thằng con nuôi tên Trực nhỏ hơn thằng Thạnh một tuổi. Thằng nhỏ mặt mày khôi ngô thiệt dễ thương. Chú làm mấy công rẫy cũng đủ ăn. Thím ở nhà coi con và nuôi heo bán cho lái làm thịt. Thím hai trước kia là đứa tớ gái đi theo bà Sư Nhiêu lúc bà về nhà chồng. Khi lớn lên được bà gả cho chú hai cũng là người giúp việc trong gia đình. Vì vậy họ rất được ông bà Sư Nhiêu quí mến, coi như người thân. Con Hường được thím hai giữ là yên chí...  

...Dòng đời trôi lẹ như vó câu. Mấy đứa nhỏ lớn như thổi. Thằng Trực mỗi ngày cắp sách đi học với Thạnh. Con Hường chưa tới tuổi đến trường, ngày ngày ra cửa ngóng hai thằng tửng đi học về. Ba đứa chơi với nhau thân thiết như anh em một nhà. Thạnh chỉ cần băng qua vườn xoài là tới nhà con Hường. Đi thêm vài chục thước nữa là nhà thằng Trực. Quanh năm thím tám đi cấy, đi gặt, trừ mùa nước, nên con Hường ở bên thằng Trực nhiều hơn ở nhà nó. Thằng Thạnh có món gì ngon cũng đem tới cho hai đứa kia ăn chung. Hai thằng đi chơi đâu cũng dẫn con Hường theo. Trò gì cũng có con nhỏ chơi chung. Riết rồi, nếu không có mái tóc cắt bum bê, chẳng ai biết nó là con gái! Hai thằng đực rựa rất khoái đi hớt cá lia thia đem về đá. Ngày nghỉ, ba đứa xách rổ đi dọc theo bờ mẫu. Ngó cạnh mấy đám đế, đám ô rô... Thấy chỗ nào có một đám bọt nổi lên là chín phần mười có cá phía dưới. Tụi nó chỉ việc thọc sâu cái rổ xuống rồi từ từ nâng lên là tóm được.  Con Hường có phận sự ôm cái chai đi theo đựng cá. Cá hớt được đem về rộng trong mấy chai thủy tinh cắt miệng. Nói tới tài cắt miệng chai không ai giỏi hơn ông Sư Nhiêu. Ông lấy một cái niềng sắt uốn tròn vừa khít cái ni chai, hơ lửa cho thiệt nóng, sau đó tròng vô miệng chai. Nhúng chai vào nước lạnh, lập tức phần trên họng sẽ đứt lìa. Ông làm cho thằng con trai bao nhiêu chai thì cũng làm cho thằng Trực bấy nhiêu. Ông coi nó chẳng khác nào con ruột... Mỗi chai đựng một con cá, sắp một hàng năm bảy con. Bình thường phải lấy giấy chận giữa hai chai cho tụi cá không thấy nhau. Lúc muốn cho cá đá bóng chơi thì rút giấy ra. Mấy chú cá vừa thấy mặt nhau là phùng xòe, trương vi quạt đuôi đủ màu xanh đỏ cực kỳ ngoạn mục. Mấy cái lu mái đầm đựng nước mưa nhà Ông bà Sư nhiêu là nguồn cung cấp lăng quăng, thức ăn của mấy chú lia thia. Có lần đậy nắp không kỹ, thằn lằn ăn mất con cá Xiêm lai yêu quí, viên kiện tướng bách chiến bách thắng, đã từng hạ đo ván hết đám lia thia xóm Chùa, thằng Thạnh gặp thằn lằn đâu là giết đó. Sau bị mẹ rầy là giết hết thằn lằn rồi lấy gì để ăn muỗi, nó mới thôi. Ngoài cá lia thia, tụi nó còn nuôi cưởng, sáo, cho ăn ớt rồi lột lưỡi, dạy nói tiếng người. Ba thằng Trực đan mấy cái lồng tre thiệt đẹp để nhốt chim. Con Hường lãnh trách nhiệm hằng ngày bắt cào cào châu chấu cho hai con vật ăn. Cái mục tắm sông của tụi nó cũng không kém phần hấp dẫn. Hai thằng đực thường lội qua bên kia sông, chỗ có mấy cây mận da người nhánh xòe là đà gần mặt nước. Cái quần đem theo được buộc thắt hai ống, hái mận bỏ đầy rồi túm phía trên lội trở về. Tắm lội đã đời ba đứa leo lên bờ mặc quần áo rồi cùng nhau thanh toán mớ mận với muối ớt đâm sẵn. Có một chuyện xảy ra năm con Hường lên chín tuổi, thằng Thạnh mười một và thằng Trực lên mười mà mọi người cứ nhắc rồi cười hoài. Lúc ba đứa cởi quần áo nhảy xuống nước thì không có chuyện gì. Tới khi sắp lên bờ, thằng    Thạnh ngó con Hường rồi đưa ngón tay trỏ xỉ vô ngực con nhỏ hốt hoảng hỏi:  

          - Chết cha, vú mầy bị con gì cắn mà sưng vù lên rồi nè?  

Con nhỏ bất thần bị xỉ một cái đau điếng té ngửa ra sau, hụt chân uống nước sặc sụa. May thằng Trực đứng gần đó nhào ra đỡ nó lên. Con Hường khóc một trận quá chừng. Té ra con nhỏ bắt đầu dậy vú mà không biết. Nó thấy hai bên cứ từ từ sưng lên. Rờ vô đụng một cục cứng ngắc mà đau lắm. Lấy dầu cù là xức vô hoài vẫn không bớt chút nào. Nó sợ nhưng mắc cỡ nên không dám nói với ai. Thằng Thạnh lo cho con Hường, kể cho mẹ nghe chuyện con nhỏ bị sưng hai cái vú. Vỡ lẽ, mọi người cười lăn, rồi từ đó không cho tụi nó tắm truồng nữa.  

...Ngày thằng Thạnh từ giã hai đứa kia để lên Sàigòn học tiếp, con Hường khóc như mưa. Hai thằng đực rựa làm gan nhứt định không khóc nhưng trong lòng buồn lắm. Thằng Trực học hết lớp trường làng thì xuống Cao Lãnh học tiếp. Tới năm nó được mười sáu tuổi ông Sư Nhiêu cho nó theo phụ tá học nghề với chú biện coi nhà máy xay lúa của ông bên Tân Thuận Đông. Ông mua cho Trực cái xe đạp Peugeot, mỗi ngày đi đò qua bên đó làm việc, chiều về. Con Hường học hết lớp nhứt trường làng thì ở nhà phụ má nó coi sóc việc nhà. Thím tám sau khi chồng ở tù, có nhiều kẻ gạ gẫm nhưng thím nhứt định ở vậy nuôi con chờ ngày chồng được phóng thích. Thím nghĩ dù sao cũng tại thím chú mới lâm vào vòng tù tội. Nếu thím nhẫn tâm phụ rẫy chú Trời Đất sẽ không tha!  

Năm con Hường lên mười bốn tuổi, mỗi khi nhà có giỗ quảy, tiệc tùng, bà Sư Nhiêu đều kêu nó tới phụ. Con nhỏ sáng dạ, chỉ đâu làm đó răm rắp, lại kỹ lưỡng, gọn ghẽ nên bà rất hài lòng. Sau này sáng sớm nó tới làm việc, chiều cơm nước dọn dẹp xong mới về nhà ngủ. Từ khi nó có tiền lương, thím tám không còn đi cấy, gặt mướn nữa. Thạnh tuy lên Sàigòn có nhiều bạn mới nhưng vẫn nhớ tới thằng Trực và con Hường. Mỗi lần về quê ăn Tết hoặc nghỉ hè Thạnh đều nôn nao. Về tới nhà, sau khi chào cha mẹ xong là vội vàng chạy kiếm hai đứa kia. Bao giờ cậu cũng đem món gì đó về làm quà cho hai đứa. Hường thích nhứt cây kẹp tóc bằng đồi mồi Thạnh mua cho nó hồi cả nhà đi tắm biển Cap St-Jacques. Trực thì thích nhứt cây viết máy Parker. Mỗi năm cách ăn nói của Thạnh cũng đổi khác, nhẹ nhàng bóng bẩy chớ không còn quê mùa như Trực. Con trai đâu có để ý tới mấy chuyện nhỏ nhặt này, nhưng con gái thì nhạy lắm, nhứt là ở tuổi dậy thì. Tánh Thạnh rất tự nhiên, cậu không mày tao với Hường nữa mà kêu tên hoặc kêu em ngọt xớt. Lần đầu tiên được Thạnh xưng hô như vậy, con Hường thẹn thùng đỏ mặt, nhưng đồng thời lòng cảm thấy lâng lâng sung sướng. Trực cũng đã đổi lối xưng hô, nhưng nó chỉ thấy tức cười lúc đầu, sau này quen như không. Thiếm tám dặn bây giờ giúp việc cho nhà ông bà Sư Nhiêu, nó phải kêu Thạnh bằng cậu ba mới đúng, kêu bằng anh sợ bị bà Hương sư rầy. Lúc đầu Thạnh thấy kỳ cục, phản đối hoài không được đành mặc kệ luôn. Riêng với Trực không có gì thay đổi. Thạnh rất mừng khi nghe cha nói khi nào thằng Trực thông thạo công việc, ông sẽ cho nó coi riêng một nhà máy xay lúa trên Cái Dầu.  

Mỗi lần Thạnh về quê Hường vui như tết. Nó chịu khó nấu những món Thạnh thích ăn. Săn sóc cậu từng chút một. Cả ba đứa vẫn thân thiết như xưa. Thạnh học ở Sàigòn bạn bè phái nữ không thiếu. Cô nào cũng xinh đẹp, tự nhiên. Gia đình cô hai Cúc Hương và gia đình ông trạng sư Tân cùng đi nghỉ hè nhiều lần với nhau nên Thạnh cũng quen Huệ Khanh. Chỉ tội con nhỏ nhà giàu này được cưng chìu thái quá nên làm bộ làm tịch Thạnh không ưa lắm! Chơi với nhỏ Hường thoải mái hơn. Nó như một cô em gái nhỏ mà Thạnh không có. Nhưng trong thâm tâm của Hường, Thạnh chiếm một địa vị độc tôn. Tuy Trực ở cạnh cô nhiều hơn Thạnh, lúc nào cũng để ý săn sóc, hỏi han mà sao cô vẫn nghĩ đến Thạnh nhiều hơn Trực. Biết vậy là bất công mà vẫn không cưỡng lại được! Mỗi lần Thạnh về, không khí như sôi động hẳn lên. Ai cũng vui, nhưng chắc Hường vui nhứt. Từ thuở còn nhỏ, đêm ba mươi Tết nào ba đứa cũng thức ngồi canh nồi bánh tét. Dưới ánh lửa bập bùng, Hường như uống những lời lẽ của Thạnh khi chàng kể đủ thứ chuyện trên Sàigòn...Cô cảm thấy hạnh phúc tràn trề. Một thứ hạnh phúc đơn thuần, trong trắng như pha lê. Ở lứa tuổi mười sáu, Hường đã là một cô gái dậy thì xinh đẹp. Những chiếc áo cũ của cô hai Cúc Hương thải ra, thím tám khéo tay chỉ việc sửa lại chút đỉnh, Hường mặc vô cũng ăn đứt luôn mấy cô tiểu thơ miệt vườn ở đây. Thiếu gì chỗ gắm ghé, nhưng con nhỏ gạt ra hết. Thím tám thương con nên không bao giờ ép. Thấy cung cách của Trực đối với con gái, thím đoán được phần nào cũng yên bụng, thầm mong hai đứa nên duyên.  

...Lần này Thạnh về chơi lần cuối. Cậu chỉ ở hai tuần rồi trở lên Sàigòn lo việc xuất dương du học. Giấy tờ đã xong xuôi, chỉ chờ ngày xuống tàu. Họ hàng mời ăn uống lu bù. Còn hai ngày nữa là phải đi. Thạnh xin phép mẹ cho cậu cùng với Trực và Hường chiều hôm đó được ra ngủ ngoài chòi ở trong đồng, phía bên Mỹ Ngãi. Cạnh chòi có cái đìa lớn của gia đình. Cậu muốn ăn một bữa cá lóc nướng trui chấm mấm me cho đã thèm, trước khi phải nếm mùi bơ sữa trong những năm dài sắp tới! Mới đầu bà Sư Nhiêu không chịu sợ ngoài đồng gió máy. Hơn nữa con Hường dầu sao cũng lớn xộn, ra ngoài đó với hai thằng đực rựa cũng... kỳ lắm! Nhưng Thạnh năn nỉ mãi nên bà xiêu lòng, bắt phải đem mền chiếu đàng hoàng. Hường pha sẵn nước mấm me cho vô chai. Chuẩn bị đủ loại rau sống, dưa leo, chuối chát, khế, bánh tráng, chén đũav.v...v.v...Thạnh còn thủ theo một chai rượu chát. Tính kỳ này cho Trực và Hường nếm mùi vị rượu Tây cho biết. Cả ba xuống chiếc xuồng ba lá. Trực ngồi mũi, Thạnh ngồi giữa, Hường ngồi sau lái cầm cây dầm bơi. Chiếc xuồng đi dọc theo con kinh đào giữa đồng, nối liền hai làng Tân An và Mỹ Ngãi. Mùa này ruộng khô có thể đi bộ được nhưng xách đồ kềng càng mất công lại mỏi chân. Đi xuồng tiện hơn. Độ tàn cây nhang thì tới gò đất có cất cái chòi. Chòi tuy lợp tranh nhưng cao ráo sạch sẽ. Vách bằng phên tre rất kín đáo. Phía trong có cái chõng tre, có cà ràng và củi để nấu nướng. Gò này do đất vít từ đìa cách đó độ mươi thước. Ngoài căn chòi ông Sư Nhiêu còn trồng một cây gáo. Với thời gian, bây giờ cây đã cho bóng mát phủ gần hết cái gò. Mùa lúa, thợ gặt nghỉ ngơi hoặc ăn trưa đều dưới gốc cây gáo này. Mấy thợ cày cũng hay dắt trâu bò vô đây tránh nắng nên có cây rơm khá cao ở một góc. Trong đìa tháng này nước đã giựt kha khá. Nước trong veo nhìn xuống có thể thấy đủ các loại cá đang bơi lội phía dưới. Vừa tới Trực đả xăn quần cầm cái nơm nhảy xuống xách cổ hai con cá lóc bự tổ đem lên. Rửa sạch nhớt, lấy hai nhánh tre tươi lớn cỡ ngón tay xuyên từ họng cá xuống tới đuôi, cắm chổng đầu xuống đất (vì đầu lâu chín), sau đó phủ rơm lên đốt. Rơm cháy tàn thì cá cũng vừa chín. Để lên dĩa, gạt phần vảy cháy đen phía ngoài, phần thịt trắng tươi lộ ra, bốc hơi thơm phứt.  Thoa lên thêm một lớp mỡ hành thì cao lương mỹ vị cũng phải chào thua! Bộ ruột cá mới mỡ màng, béo bở cách gì. Cuốn bánh tráng, rau sống chấm nước mắm me ăn quên thôi! Trong khi ăn, Thạnh rót rượu ra ba cái ly nhỏ. Cậu ở Sài gòn đã từng thưởng thức thứ này nên không lạ. Mới đầu Trực thấy kỳ kỳ, nhưng sau thấy ngon nên uống tới ba bốn ly. Hường bị Thạnh ép phải uống vài hớp nhưng kêu chát quá, hổng ngon gì hết trơn! Rượu khiến mọi người cảm thấy phấn chấn. Cả ba vừa ăn vừa nhắc lại chuyện hồi nhỏ rồi cười như nắc nẻ.  

Cười giỡn vui quá không ai để ý là hoàng hôn đã xuống từ lúc nào. Bóng tối bắt đầu tràn vào căn chòi nhỏ. Trực đứng lên đi đốt cây đèn bão treo lên giữa nóc chòi. Thạnh phụ với Hường dọn dẹp chén dĩa bưng xuống bờ kinh rửa. Trực nhóm cà ràng bắt ấm nước lên nấu nước pha trà, rồi bày bánh thuẫn, kẹo đậu phọng ra ăn tráng miệng. Rửa chén xong Hường đòi bơi xuồng về, nhưng cả Thạnh và Trực đều không đồng ý. Thạnh nói  bữa nay bộ tam sên phải đầy đủ mới vui. Hường về rồi mất hết ý nghĩa. Tối nay Trực và cậu sẽ trải một lớp rơm dưới đất rồi trải chiếu lên trên ngủ. Nhường cái chõng cho Hường. Cô ngẫm nghĩ một hồi rồi đồng ý ở lại. Uống rượu không quen nên mới ăn một miếng bánh là Trực đã mở mắt hết nổi. Tiếng nói bắt đầu nhừa nhựa. Uống xong chung trà là cậu ta ngả xuống chiếu ngáy khò khò. Thạnh lắc đầu cười rồi lấy cái mền đắp lên cho Trực. Thạnh chỉ thấy hơi ngà ngà nên ngồi lại nói chuyện tiếp với Hường. Thấy hai ngò má ửng hồng vì không quen uống rượu của cô, Thạnh tự nhiên đưa tay ra vuốt rồi vừa cười vừa khen:  

          - Ý, nhờ hơi rượu mà bữa nay coi em đẹp hơn mọi bữa đó nghen Hường.  

Hường mắc cỡ mặt càng đỏ thêm. Cô đứng dậy nói thôi khuya rồi mình đi ngủ cậu ba. Hường dọn dẹp, tắt đèn, kéo tấm liếp che kín cửa rồi leo lên chõng. Lăn qua trở lại, lòng ngổn ngang trăm mối. Mấy hớp rượu chát tuy ít cũng khiến đầu óc cô hơi bừng bừng. Bỗng nhiên thấy trong chòi như ngột ngạt thiếu không khí, Hường nhè nhẹ bước xuống, sẻ lén vạch tấm liếp bước ra ngoài. Không khí mát mẻ làm cô thấy tỉnh táo. Con trăng tròn lên gần tới đỉnh đầu khiến Hường chợt nhớ hôm nay đã mười bốn ta. Ánh trăng phủ xuống vạn vật một bức màn kỳ ảo. Những chùm bông điên điển vàng chói mọc cạnh đìa, dưới ánh trăng cũng có một màu vàng dịu dàng hơn. Hương sen từ dưới đìa theo gió thoảng lên thật nhẹ nhàng thanh khiết. Tiếng côn trùng lẫn trong những bụi cỏ, hòa cùng tiếng ếch nhái núp dưới đìa tạo nên một khúc trường ca bất tận. Hường ngồi xuống đám cỏ êm ái. Tay ngắt một bông cỏ đưa lên miệng nhai, dõi mắt nhìn ra xa xa. Rặng tre của làng Mỹ Ngãi đen như một vệt mực tàu. Tuy vậy cô cũng lờ mờ thấy căn nhà có mái ngói đỏ của người chị bà con cách đó không xa. Cô thở dài tự hỏi không biết Thạnh đi bao nhiêu lâu mới về. Qua bên trời Tây vui quá không biết cậu còn nhớ tới con Hường quê mùa này nữa không? ...Mãi suy nghĩ vẩn vơ, Hường giựt mình suýt rú lên khi một cánh tay ai đó choàng qua vai. Có tiếng cười nhẹ rồi cô thấy Thạnh đã ngồi bên cạnh mình! Thấy Hường nhìn như dò hỏi, Thạnh nói cậu ngủ cũng không được. Thấy Hường đi ra ngoài lâu quá không trở vô, cậu sợ có chuyện gì nên đi ra kiếm, không ngờ cô đang ngồi ngắm trăng! Hường không nói gì nhưng trong lòng bấn loạn. Lần đầu tiên cô ngồi trong vòng tay của Thạnh, làm sao còn giữ được bình tĩnh? Thạnh đưa mắt nhìn con trăng tròn như cái đĩa bạc treo lơ lửng trên nền trời lấp lánh muôn vạn vì sao, nói khẽ khàng như sợ phá vỡ cái không gian huyền diệu:  

          - Đẹp quá! Lần đầu tiên trong đời anh được ngồi thưởng thức một đêm trăng thơ mộng như đêm nay- chàng quay qua nhìn Hường, cặp mắt cũng đang đầy một trời trăng sao lấp lánh- lại còn có em bên cạnh. Chắc đây là lần cuối cùng tụi mình còn ngồi chung như vầy. Biết đâu khi anh học xong trở về, em đã ngồi ngắm trăng với người khác. Nói xong Thạnh cười, tay vẫn ôm hờ bờ vai của Hường. Như quá sức chịu đựng, cô quay hẳn người lại gục đầu vô ngực Thạnh khóc ngon lành. Chàng bất ngờ sửng sốt hết mấy giây, lúc định thần lính quýnh hỏi:  

          - Hường sao vậy? Bộ anh có nói gì không phải hay sao? Nói anh nghe đi.  

Cô nhỏ vẫn vùi đầu vô ngực Thạnh khóc thút thít. Chàng đành ngồi yên, vòng tay ôm chặt cái thân hình mềm mại, ấm áp của Hường đang rung lên vì những cơn nức nở... Một lúc sau cơn xúc động đã qua, Hường từ từ ngửng đầu lên. Thạnh cúi nhìn cái khuôn mặt đẫm lệ, cặp mắt còn ngấn nước, sáng như hai viên ngọc dưới ánh trăng. Cặp má hồng, đôi môi mọng lên sau cơn khóc sao bỗng dưng đẹp lạ kỳ. Mùi da thịt nồng nàn và mùi chanh thơm nhẹ thoảng từ mái tóc đen nhánh của Hường cộng thêm tác dụng của mấy ly rượu khiến Thạnh ngây ngất. Người cậu bất giác cũng run lên, trái tim đập loạn trong lồng ngực. Rồi không biết có một sức mạnh gì thúc đẩy, Thạnh đưa tay ôm gọn khuôn mặt của Hường, đặt lên má cô một nụ hôn đầu tiên. Hường mê đi, cả người mềm nhũn như mất hết sức lực trong lòng của Thạnh, cô vội vàng quàng tay ôm ngang người cậu chặt cứng, hơi thở dồn dập. Lần đầu được ôm một người con gái bằng xương bằng thịt trong tay, bao nhiêu ước mơ thầm kín của một cậu con trai mới lớn, những kinh nghiệm, phần nhiều là tưởng tượng hoặc tô màu cho thêm phần gay cấn, của bạn bè trao đổi nhau, từ đâu ùa về khiến Thạnh cảm thấy rạo rực vô cùng. Cậu vừa ngả người kéo Hường nằm dài lên bãi cỏ êm ái, vừa hôn lên mặt lên cổ của cô. Một tay cho Hường kê đầu, tay kia vụng về vuốt ve khuôn ngực đầy đặn và cái eo thon tròn lẳng của cô. Hường không mảy may phản đối dù đoán biết chuyện gì sẽ xảy ra. Mẹ chẳng từng căn dặn không được cho đàn ông con trai đụng vào người đó sao? Cái trinh tiết là thứ quý giá nhứt của đời con gái, phải để dành cho người chồng sau này. Nó mất đi rồi là không ai thèm rước! Nhưng Hường có thứ gì trân quý hơn ngoài cái này để tặng cho Thạnh là người cô yêu thương âm thầm? Cậu đi rồi biết có trở về hay không. Hơn nữa còn ai biết chuyện này ngoài hai người trong cuộc? Nghĩ vậy nên Hường nhắm mắt, mặc cho Thạnh muốn làm gì thì làm. Hai đứa vụng dại yêu nhau giữa ruộng đồng bao la, dưới bầu trời lồng lộng điểm muôn vạn vì sao lấp lánh. Chỉ có sự chứng kiến của chị Hằng rạng rỡ trên cao và lũ ếch nhái đang ca hát chung quanh. Còn kỷ niệm nào có thể đẹp hơn cho một đời người? Khi cơn cuồng mê đã dịu đi, Thạnh bàng hoàng nhận thức chuyện mình đã làm. Cậu hốt hoảng :  

          -Thôi chết. Anh đã làm bậy rồi! Hường có giận anh không?  

          Cô nhỏ cười ngượng ngập, cặp mắt ánh lên dưới ánh trăng:  

          - Không. Em không giận đâu. Tại...tại em muốn... cho cậu đó!  

          Thạnh cảm động kéo Hường sát vào lòng, thì thầm:  

          - Cám ơn em. Mốt anh đi rồi. Ngày mai em có muốn “cho” anh thêm một lần nữa không? Nói thiệt đó!  

Hường mắc cỡ gỡ tay Thạnh ra, đứng lên đi một nước vô chòi sau khi đã ném lại cho Thạnh câu:  

          - Cậu ba kỳ!  

Thạnh cười, nằm ngửa gối đầu lên hai cánh tay, ngước mắt nhìn bầu trời đen thăm thẳm lung linh muôn vạn vì sao. Cái “món quà” bất ngờ này khiến cậu cảm thấy vui lạ lùng. Nằm một chặp, sương bắt đầu xuống lạnh Thạnh mới đứng lên đi vô chòi. Trực vẫn ngủ say. Hường quay mặt vô vách, nhưng Thạnh biết chắc cô còn thức nên nói khe khẻ: ngủ ngon!  

Hôm sau trời mới hừng sáng Hường đã dậy lo nấu nước pha trà. Lúc vừng đông vừa lên khỏi chân trời, những tia nắng vàng xuyên qua tấm phên tre, chiếu vô mặt thì hai ông tướng mới chịu thức dậy. Trực còn hơi váng vất một chút. Riêng Thạnh khi nhìn thấy Hường, bao nhiêu hình ảnh tối qua hiện về trong trí khiến cậu nở một nụ cười rạng rỡ không thua gì ông mặt trời ngoài kia. Cậu nháy mắt với Hường khiến cô mắc cỡ đỏ mặt tía tai, phải ngó lơ chỗ khác. Cả ba uống trà, ăn nốt mớ bánh ngọt còn lại rồi sửa soạn bơi xuồng về. Bà Sư Nhiêu hỏi Thạnh tối qua có vui không? Cậu bỗng nhiên cao hứng ôm cổ mẹ hun cái chụt vô má rồi vừa cười một cách sung sướng vừa nói:  

          - Vui lắm má à. Vui hơn con tưởng tượng nhiều! Thôi con đi tắm cái đã.  

Nói rồi đi vô buồng lấy quần áo. Bà Sư Nhiêu nhìn theo, lắc đầu miệng lẫm bẩm:  

           - Cái thằng, lớn đầu rồi mà còn như con nít!  

Ăn trưa xong, Hường đang rửa chén ngoài sàn nước thì Thạnh đến bên cạnh nói nhỏ:  

          - Chút nữa mọi người ngủ trưa, anh chờ Hường ngoài vựa lúa nghen.  

Không đợi cô trả lời, Thạnh bỏ đi một nước, chắc chắn là cô nhỏ sẽ tới chỗ hẹn. Thạnh vòng ra sau hè tới vựa lúa ở cuối vườn, mở cửa bước vào. Bên trong tối om, Thạnh phải đứng một lúc mới thấy rõ chung quanh. Vựa khá lớn, có thể chứa tới mấy ngàn giạ lúa. Bên trên có căn gác lửng. Chỗ này dành cho những người đàn ông giúp việc ở. Nhưng từ hai năm nay bỏ trống. Vì có chủ ý nên Thạnh đã cẩn thận lén đem cái mền nỉ và cái gối của mình lên căn gác từ trước. Cậu lấy một xấp bố tời trải xuống dưới sàn rồi mới trải mền lên trên cho êm. Xong rồi mở cánh cửa sổ nhỏ xíu phía trên cho thoáng mát. Cửa sổ nhìn ra bụi tre nên không sợ ai ngó thấy. Thạnh khoan khoái nằm xuống, đầu óc nghĩ lan man tới Hường rồi chợp mắt lúc nào không hay...Không biết bao nhiêu lâu, như linh cảm có ai đó bên mình, Thạnh mở bừng mắt. Hường đang quỳ gối, hai tay để lên đùi nhìn chàng chăm chú. Thấy Thạnh thức dậy cô nhoẻn miệng cười nhưng vẫn bất động. Thạnh cũng cười rồi xuất kỳ bất ý nắm tay Hường kéo mạnh. Cô nhỏ bất ngờ té sấp lên mình cậu. Thạnh cười giòn ôm chặt cái thân thể nồng nàn của cô gái hôn say sưa. Hai cơ thể trẻ trung, mạnh khỏe quấn lấy nhau không biết mệt. Hường dâng hiến với tất cả tấm lòng yêu thương của cô đối với Thạnh. Nhưng cậu chỉ thụ hưởng vì sự đòi hỏi của thể xác. Rất đơn giản, Hường cho thì cậu nhận chẳng cần nghĩ ngợi xa xôi.  

...Rồi Thạnh từ giã mọi người lên đường du học. Lúc đầu còn nhớ nhà, nhớ cha mẹ, bạn bè. Nhưng sau đó mải mê vùi đầu vào sách vở và vài mối tình con thoáng qua không để lại nhiều kỷ niệm, Thạnh nguôi ngoai dần. Ngày tháng xa cách thường làm phai mờ những tình cảm dù sâu đậm nhứt, nhưng hai người bạn thuở ấu thời đối với Thạnh vẫn là một kỷ niệm thân thương. Từ lúc về nước, sự bận rộn không ngừng khiến cậu chưa kịp hỏi về tin tức của Trực và Hường. Tới sáng nay, sự lạnh nhạt của cô lúc gặp lại khiến Thạnh bối rối. Trong bữa ăn lót lòng, Thạnh hỏi mẹ thì được bà trả lời:  

          - Má quên nói con hay là bây giờ con Hường đã có chồng. Mà đâu phải ai xa lạ, chính là thằng Trực đó.  

          Nghe tới đây Thạnh reo lên:  

          - Như vậy là tốt rồi. À sao mấy bữa nay con không thấy thằng Trực vậy má?  

          - Ờ, bây giờ ba con để nó coi nhà máy xay lúa trên Cái Dầu. Hai ba bữa nó mới về một lần. Nghe tin con về chắc nó mừng lắm. Tụi nó bây giờ có hai đứa con, một trai một gái đều ở chung với thím tám. Đáng lẽ con Hường theo thằng Trực lên Cái Dầu nhưng thím không chịu đi, nên nó phải ở lại.  

          - Còn chú Tám thì sao?  

          Bà Hương Sư chép miệng:  

          - Con đi ít lâu thì chú được thả về. Nhưng trải qua mười mấy năm trong tù ăn uống cực khổ, thuốc men thiếu thốn, chú về đâu hai năm thì bị bịnh qua đời. Tội nghiệp hết sức! Được cái con Hường biết mặt ba nó và săn sóc ổng một thời gian, coi như trả hiếu. Chỉ tội thím tám, có chồng mà như ở góa cả đời!..Chút nữa rảnh con nhớ ra thăm thím với ba má thằng Trực.  

Ăn cơm xong, Thạnh theo con đường mòn sau hè đi ra hướng lộ mới. Nhớ tới thái độ của Hường ban sáng, Thạnh cho rằng vì cô đã có chồng, có con nên mới né mình như vậy. Cậu bật cười một mình khi ý tưởng Hường sợ cậu “ ngựa quen đường cũ” đòi hỏi cô chuyện gì nữa chăng?  

Thím Tám mừng rỡ hết sức khi thấy Thạnh tới thăm. Thím kêu hai đứa cháu ngoại ra chào. Thằng con trai năm nay hơn bốn tuổi. Mặt mày thanh tú giống mẹ. Đứa con gái lên ba, giống Trực nhiều hơn. Thấy người lạ hai đứa đứng nép vào lòng bà ngoại đưa mắt nhìn một cách sợ sệt. Lúc Thạnh móc túi đưa ra một nắm kẹo thì sự xa cách không còn nữa, hai đứa nhỏ đã cười với chàng. Thạnh ngồi chơi một lúc thì Trực đạp xe về tới. Cả hai tay bắt mặt mừng. Trực xin lỗi vì nhà máy bận quá nên không về đón Thạnh sớm hơn...Thạnh thì mừng cho bạn đã có gia đình vợ con đề huề. Trực cười chúc lại Thạnh sớm sớm cho ông bà Sư Nhiêu có cháu ẵm. Cả hai hẹn sẽ có một buổi nhậu túy lúy càn khôn trước khi Thạnh trở lên Sài gòn. Cái hẹn này không khỏi khiến Thạnh chạnh lòng nhớ tới cái buổi cả ba ăn cá lóc nướng trui ngoài đồng năm cũ. Nhưng chàng cố xua đuổi cái hình ảnh này vì bây giờ Hường đã là vợ của Trực. Chuyện cũ phải dứt khoát quên...  

Thạnh ở chơi một tuần thì trở lên Sàigòn. Trong thời gian này Thạnh ráng giữ ý, không dám thân mật với Hường như xưa. Nhờ quen biết nhiều nên ông anh rể đã kiếm được cho cậu công việc trong Bộ Công Chánh. Thời gian đầu Thạnh vẫn ở tạm nhà của chị rồi tính sau. Ông bà Sư Nhiêu đang nhờ người dọ hỏi mua một căn biệt thự trên Sàigòn, trước cho con trai, sau có chỗ cho ông bà nghỉ ngơi mỗi lần lên thăm. Bên cô hai Cúc Hương mấy đứa nhỏ đã lớn xộn nên nhà hơi chật chội.  

Cuộc sống mới của Thạnh khá bận rộn. Từ khi gặp lại Huệ Khanh, thấy cô đã trở nên một thiếu nữ xinh đẹp, hoạt bát, không còn điệu hạnh như trước, chàng không phản đối khi bà chị có ý muốn hai người tìm hiểu nhau sâu sắc hơn. Phần Huệ Khanh, cô không thấy Thạnh có điểm nào đáng chê thì cũng nghe lời mẹ đi chơi riêng với chàng để tìm hiểu. Hai người đưa nhau đi xem ci nê, đi ăn tiệm hoặc cuối tuần đi Thủ Đức, Lái Thiêu...Thỉnh thoảng ông bà Hương Sư lên thăm thì hai gia đình tổ chức đi chơi Đà Lạt hoặc Vũng Tàu. Lần lần hai người trẻ tuổi trở nên khắng khít hơn. Huệ Khanh theo cô hai Cúc Hương và Thạnh về quê chơi ít ngày. Vốn tánh sợ ma nên cái cảnh tối tăm về đêm, lẫn với tiếng ễnh ương, cóc nhái ở đây khiến cô rất e ngại. Trong suốt thời gian có mặt Huệ Khanh, Hường cố gắng tránh né không gặp mặt hai người. Thạnh vẫn vô tư, dẫn Huệ Khanh đi thăm thím tám để gặp hai đứa con dễ thương của Trực và Hường. Lần này hai đứa trẻ không còn sợ Thạnh, nhưng lại e dè trước cô khách lạ quá sang trọng. Tối về Hường cằn nhằn mẹ sao nhận nhiều quà của Thạnh cho hai đứa nhỏ. Cô cho rằng như vậy sẽ bị “người ta” khi dễ! Trước bộ mặt chù ụ của con gái, thím tám không giấu được sự ngạc nhiên. Trực trái lại tỏ ra rất vui mừng khi được giới thiệu với Huệ Khanh. Cậu thành thật chúc cả hai sớm cho mọi người được uống rượu mừng. Như có trớn, Thạnh cười hỏi cô:  

          - Em nghĩ sao về lời chúc của Trực?  

          Huệ Khanh làm bộ cắn ngón tay suy nghĩ rồi nghiêng đầu làm điệu:  

          - Còn anh, anh nghĩ sao?  

          Thạnh cười:  

          - Anh hả? Hy vọng là anh nghĩ...giống em!  

          - Xí, làm sao anh biết em nghĩ gì mà đòi giống?  

          - Thôi thì anh nói thử nghen. Anh nghĩ là đã tới lúc anh nên cầu hôn với em. Tết này mình làm đám cưới đi. Thấy mấy đứa nhỏ của Trực anh...thèm lắm rồi!  

Huệ Khanh háy Thạnh :  

          - Khôn dữ. Bộ tính cưới em về làm cái máy đẻ hả?  

          Chàng giựt mình, vội vàng đính chánh:  

          - Chết, anh đâu có ý đó. Anh chỉ ao ước sau này tụi mình có mấy đứa con dễ thương như vậy thôi mà. Nếu con gái anh sau này giống mẹ nó thì anh càng mừng.  

 Huệ Khanh cười, không giấu được sự sung sướng:  

          - Chỉ giỏi tài nịnh em.  

          Nghe vậy Thạnh nắm hai bàn tay Huệ Khanh, mắt sáng rỡ:  

          - Vậy em bằng lòng rồi phải hôn. Có chứng của Trực đó nghen. Để anh đi nói với má.  

          Huệ Khanh mắc cỡ, giựt tay lại nói:  

          - Em không biết. Thôi không nói chuyện với anh nữa. Em đi kiếm chị hai. Nói rồi gật đầu chào Trực xong đi thẳng vô buồng cô hai Cúc Hương. Thạnh ngó theo, miệng cười mím chi, mặt lộ vẻ sung sướng. Trực nói:  

          - Như vậy coi như cổ chịu rồi. Anh còn chờ gì nữa mà không thưa với ông bà? Thôi tôi cũng xin kiếu. Cơm trưa xong tôi phải trở lên Cái Dầu.  

...Đám cưới của Thạnh và Huệ Khanh được tổ chức trọng thể trên Sàigòn. Quan khách toàn dân tai to mặt lớn, những nhà giàu sụ bạn của hai gia đình nên quà cáp chất đầy. Bộ hột xoàn trên mình cô dâu đã khiến các bà các cô bàn tán cả tháng trời! Ai cũng ca tụng cô dâu, chú rể thiệt xứng đôi. Vợ chồng Thạnh về quê làm lễ ra mắt ông bà tổ tiên. Ông bà Hương Sư tổ chức một tiệc lớn mời ban Hội Tề và bà con trong họ mà thôi. Ở hai ngày, vợ chồng Thạnh trở lên Sàigòn để đi Đàlạt hưởng tuần trăng mật. Thằng cu Vượng được thành hình trong thời gian này, vì chỉ có hơn chín tháng sau là nó oe oe chào đời. Nói thật một ông hoàng tử con chắc cũng chỉ được cưng chìu, săn sóc tới vậy là cùng! Bà Hương Sư lên thăm thằng cháu nội đích tôn có một tuần, nhưng bà Trạng sư Tân thì có mặt nhà con gái hầu như thường xuyên. Cô hai Cúc Hương cũng cưng cháu như cục vàng. Cô cho Huệ Khanh nhiều lời khuyên đến nỗi cô ta phải nói giỡn:  

          - Khoan khoan, đợi em lấy giấy ra ghi mới nhớ hết. Với mớ kinh nghiệm vô cùng phong phú này, em thấy chị hai nên xuất bản một cuốn sách giúp mấy bà mẹ trẻ cách nuôi con.  

Bị em dâu chọc, cô hai chỉ cười trừ vì cô thương Huệ Khanh như em ruột.  

Ngày tháng trôi, thằng cu Vượng chập chững biết đi thì Huệ Khanh cấn thai lần nữa. Thạnh thấy mình là người đàn ông hạnh phúc nhứt thế giới. Vợ đẹp con ngoan còn ước gì nữa? Huệ Khanh tính tình hòa nhã với kẻ trên người dưới, chỉ tội hơi có máu Hoạn Thư một chút. Trong mấy bữa tiệc, cô nào, bà nào có nhan sắc mà cứ rề rề một bên Thạnh là phải coi chừng. Nội cái tia nhìn sắc như dao cạo của cô cũng có thể xuyên thủng tim kẻ địch dễ như chơi. Thạnh đã từng bị nếm mùi “cấm vận” vài lần mặc dầu không phải là lỗi của chàng...  

Bà Sư Nhiêu sau này không còn mạnh như xưa nên vài ba tháng Thạnh hay về thăm mẹ vài ngày. Huệ Khanh lấy cớ con nhỏ và cái bụng bầu ột ệt thường để chồng về quê một mình. Lần này gần Tết Trung thu nên Thạnh đem mấy hộp bánh trung thu thượng hạng, định bụng biếu Trực và Hường một hộp. Hường sau này chỉ lo hai bữa cơm cho ông bà Sư Nhiêu, những việc khác có con nhỏ giúp việc làm hết. Cô định tập cho con nhỏ này thạo việc thì nghỉ luôn.  

Gió Cuối Năm

Trưa nắng gắt, kẹt phà. Hàng chục xe khách xe tải nối đuôi nhau chờ ở làn đường không ưu tiên. Tảo rời xe đò vào một quán cơm bên đường. Quán thưa khách. Nghe gọi thức uống, bà chủ quán mang ra trái dừa lạnh cắm ống hút đặc lên bàn, nhìn chăm mặt khách, đoạn xởi lởi, kêu :