Chuyện Linh Tinh: Chuyên xảy ra đã lâu, nhưng đọc lại v�

GS Vũ Cao Đàm cũng như tôi, thuộc thế hệ vào đại học vài năm sau hòa bình lập lại 1954. Tôi vào Trường Tổng hợp còn anh thì vào Trường Bách khoa là nơi tôi đã nộp đơn thi vào đó nhưng đến phút cuối cùng lại rút.

Phải nói, thuở ấy chúng tôi sống trong tình cảm yêu mến chân thành với nhân dân hai nước đàn anh Liên Xô, Trung Quốc không hề vẩn một chút bóng đen nào, không chỉ vì chính sách tuyên truyền khôn khéo của lãnh đạo thấm sâu vào đầu óc non nớt của mình, mà chính là từ thực tế, những người bạn người thầy của LX và TQ mà chúng tôi được tiếp xúc đều là những con người có phẩm chất đẹp đẽ, cởi mở, ngay thẳng và giàu lòng vị tha một cách lạ thường. Người Liên Xô tôi được quen biết có thể nói là khá thân tình mãi về sau này là GS NiKulin, người đã cùng tôi, PGS Trần Thị Băng Thanh và GS Hoàng Tuệ thức trắng một đêm nhớ đời trong đêm trừ tịch Dương lịch năm 1990 tại Khách sạn Viện Hàn lâm LX giữa lúc ngoài trời Moscova mờ mịt bão tuyết, nhưng người Trung Hoa thì có quan hệ với chúng tôi từ năm 1956, những lưu học sinh ở Trường Tổng hợp thuở ấy. Có người như anh Lý Tu Chương, rất chất phác, quê một cục, có lần đã chịu khó đi bộ về nơi gia đình tôi ở trọ, một túp nhà tranh lụp xụp bên góc đình An Cư ở Ô Đống Mác để diện kiến ông thân tôi. Mãi năm 1998, tôi và GS Phong Lê trong đoàn Viện Văn học sang nghiên cứu ở Bắc Kinh, anh tuy đã về hưu vẫn được phân công làm người đón tiếp. Vẫn mộc mạc như xưa, PGS Lý Tu Chương không quản tuổi già sức yếu, đã chịu khó lặn lội dẫn chúng tôi đi thăm hết mọi chợ búa, hàng sách cũ, nhất là đến các di tích thắng cảnh có khi xa Bắc Kinh đến cả ngày đường, lại có cả những di tích dù ở giữa Bắc Kinh chính anh cũng chưa rành như Cố cung.

Trong chuyến đi này, chúng tôi còn gặp GS NB, một người thầy mà mình quen trong nhiều Hội thảo quốc tế, đã sống nhiều năm tại Việt Nam trước 1945. Gặp nhau như người trong nhà, GS NB không ngại kể hết mọi chuyện giông tố đã ập xuống đầu mình và tầng lớp mình trong suốt những năm ĐCMVHTQ. Bằng giọng kể đều đều, không thay đổi ngữ khí nhưng cũng không chút dè dặt, ông nhắc kỹ đến từng chi tiết những chuyện con đấu bố, những chuyện đối xử khủng khiếp của đám Hồng vệ binh. Nói về cuộc chiến tranh biên giới năm 1979, ông sầm mặt lại, rất buồn, hồi lâu mới khẽ bảo: "Một sự cố không ai hiểu được!". Đấy, trí thức chân chính của Trung Quốc là như thế đấy. Họ vẫn giữ bản tính hồn hậu và tấm lòng thủy chung với Việt Nam.

Những cảm nhận trên đây của tôi cũng phù hợp với ý kiến GS Vũ Cao Đàm khi anh có cả một tuổi thơ sống sát biên giới Trung Quốc, chơi thân với người Trung Quốc, rồi lại có dịp sang dự khóa "Tiến tu Giáo sư" tại Học viện Khoáng sản Bắc Kinh giữa những năm 60, hay trong những lần đi dự hội thảo khoa học tại Bắc Kinh sau khi Trung Quốc Việt Nam đã nối lại quan hệ. Cái nhìn hồi ức về một quá khứ xa xăm nhưng chưa khuất bóng của anh bổ sung cho tôi nhiều kỷ niệm êm đềm tuổi trẻ và những ấn tượng sâu sắc mà trong một bài viết trước trên Bauxite Việt Nam KTS Trần Thanh Vân đã có dịp http://bauxitevn.net/c/18257.html - gợi lại , cũng như không ít bạn bè của chúng tôi từng học ở Trung Quốc sau này trở lại chốn cũ đều mang về mỗi người một mảnh ân tình.

Vậy thì, mối tình hữu nghị giữa Việt Nam và Trung Quốc vốn được xây đắp từ lâu đời và phải tin là có thật ấy sở dĩ tan vỡ là do đâu? Không thể nói do đâu khác ngoài âm mưu nham hiểm và nhất quán lâu dài của Trung Nam Hải. Những dẫn chứng xác thiết, tỷ mỉ rút ra từ thực tế và từ tin tức báo chí mạng trong khoảng vài thập niên lại đây được GS Vũ Cao Đàm hệ thống lại làm người ta sững sờ kinh ngạc - dù chuyện này chuyện khác người ta cũng đã biết rồi - y như được chứng kiến những bước đi bài bản của một lũ cướp chuyên nghiệp giở thủ đoạn cướp lột xảo trá đối với một ngôi nhà quen có tí chút tài sản vật dụng mà chúng đã rình mò và nắn gân từ lâu, cũng y như mưu kế hiểm độc giữa các nước Tấn Tần Tề Sở... đem ra thi thố nhằm thôn tính lẫn nhau trong thời Xuân thu - Chiến quốc. Nghe mà rùng mình! Không thể nói gì khác hơn ngoài việc mượn lời Fucick: "Con người ơi, hãy cảnh giác!". Cảnh giác, cảnh giác, cảnh giác mấy cũng không thừa.

Thế nhưng cũng có một điều để trở thành nỗi băn khoăn day dứt: Tại sao trước một âm mưu thâm căn cố đế đến vậy mà về phía chúng ta, những người nắm cán cân quyền lực lại tỏ ra "ngây thơ" một cách không thể nào hiểu nổi? Phải chăng trong đối sách với Việt Nam, đi kèm với sự nham hiểm, tính toan đường đi nước bước rất cặn kẽ, các vị chúa tể nước láng giềng còn để lại được cho nhau cái bí quyết "quốc truyền" mà ta tạm gọi là "bát cháo lú" của Diêm Vương, nó làm lú lẫn chúng ta? Nếu không thì vì sao mà những việc sờ sờ như thế lại không thấy và không hề có chính sách đối phó kịp thời để hóa giải? Nhà nước chúng ta là nhà nước của các ông bụt chăng? Cứ tính lại mà xem, ngoài những hiện tượng nhức nhối xảy ra trong đời sống như GS Vũ Cao Đàm đã dẫn ra, còn biết bao nhiêu chuyện ký kết hợp tác kinh tế kỹ thuật từ trước đến nay mà phần hậu quả thua thiệt bao giờ Việt Nam cũng gánh chịu, nào là xi măng lò đứng, nào là dây chuyền công nghệ mía đường, nào là nhập ồ ạt xe máy Trung Quốc, rồi dự án Bauxite Tây Nguyên và chủ trương xuất khẩu ồ ạt than Quảng Ninh do TKV đầu têu...

Rút lại, bài học lớn nhất, nói như nhà nghiên cứu Trung Quốc Dương Danh Dy: phải thẳng thắn nhìn lại mình, xem xét "nội lực" của chính mình. Một đất nước cũng như một sinh vật, sống được là nhờ có cái đầu. Cái đầu của đất nước chúng ta chắc chắn lâu nay đang lâm bệnh.

Dưới đây, xin trân trọng giới thiệu những dòng tâm huyết của GS Vũ Cao Đàm.

Nguyễn Huệ Chi

http://tuxedo1985.multiply.com/journal/item/48/48

(còn tiếp PHẦN 2 )

Nhân kỷ niệm 56 năm “Tháng Hữu nghị Việt – Trung – Xô” (18/1/1954 – 18/1/2010):

Các nhà lãnh đạo cộng sản Trung Hoa đã phá hoại tình hữu nghị giữa hai dân tộc Việt – Trung